Là một giáo viên dạy bậc THPT, tôi nhận thấy nhiều thầy cô đang ngộ nhận về quyền lực. Chẳng hạn, giáo viên mặc định cho mình quyền được la mắng, thậm chí đánh đập học sinh với lời ngụy biện “Thương cho roi cho vọt”. Và mỗi khi có một giáo viên nào đó la mắng, đánh đập học sinh bị phê bình, kỉ luật thì nhiều đồng nghiệp lên tiếng thở dài rằng, “công cụ” giáo dục của nhà trường đã bị bẻ gãy.

Một khi giáo viên ngộ nhận về quyền lực thì sẽ gây ra hệ lụy khôn lường. Minh chứng là một số vụ việc gây rúng động dư luận: năm 2018, một cô giáo ở TP.HCM “tịnh khẩu” suốt 3 tháng đứng lớp hay cô giáo ở Hải Phòng bắt học sinh súc miệng bằng nước giẻ lau bảng. Và mới đây, một nữ sinh xưng “mày-tao” với thầy giáo ở Khánh Hòa nhận được nhiều sự quan tâm bình luận...

Tâm lí của học sinh thời nay đã khác

Chúng ta cần hiểu rằng, tâm lí của học sinh thời nay khác với tâm lí học sinh thế hệ 7x, 8x của các ông bố bà mẹ ngày trước.

Ngày nay, từ thành thị đến nông thôn, đa phần mỗi gia đình chỉ có 1, 2 đứa con. Và nhiều bậc cha mẹ xem con cái không khác gì ông hoàng bà chúa, rồi nhu cầu cuộc sống là phải ăn ngon mặc đẹp. Cùng với đó, học sinh được học hành đến nơi đến chốn, các em hiểu được những quyền cơ bản của trẻ em là không ai được xúc phạm, xâm phạm thân thể.

Mỗi khi bị la rầy, học sinh cảm thấy bị tổn thương và chắc chắn ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lí. Các em rất sợ bị đánh đập vì đau đớn, thương tích và đó còn là sự xấu hổ trước bạn bè. Đã có những chuyện đau lòng xảy ra vì giáo viên ngộ nhận quyền lực và hậu quả là học sinh lãnh đủ.

Ngoài ra, về hành lang pháp lí, tại khoản 4 điều 6 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 16/2008/QĐ-BGDĐT về việc giữ gìn, bảo vệ truyền thống đạo đức nhà giáo quy định: “Không xâm phạm thân thể, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người học, đồng nghiệp, người khác. Không làm ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt của đồng nghiệp và người khác”.

Tại Điều lệ trường tiểu học ban hành kèm theo Thông tư số 28/2020/BGDĐT và Điều lệ trường THCS, THPT cũng đều có quy định: Giáo viên, nhân viên không được xúc phạm danh dự, nhân phẩm; xâm phạm thân thể của học sinh và đồng nghiệp (theo điều 31 Thông tư 28, điều 31 Thông tư 32).

Cần phân biệt "quyền lực” và “quyền uy”

Bàn về giáo viên ngộ nhận quyền lực, Takaka Yoshitaka, một chuyên gia người Nhật đã có 3 năm (2004-2007) làm việc ở Việt Nam trong vai trò cố vấn giáo dục nói đại ý rằng, mối quan hệ thầy trò ở nước ta bị phá hỏng vì người thầy thường ngộ nhận giữa “quyền lực” và “quyền uy”.

Theo Takana, “quyền uy” của người thầy đối với học sinh là việc cho dù người thầy có ý đồ hay không có ý đồ đối với những lời nói, hành động của mình thì học trò vẫn lắng nghe và có thái độ vâng lời. “Quyền uy” là thứ mà học sinh tự nguyện tạo ra rồi trao cho người giáo viên.

Còn “quyền lực” là thứ mà bản thân người giáo viên có thể đơn phương quyết định. Do đó, người thầy “quyền lực” luôn tuyệt đối hóa tính đúng đắn của những chân lý mà họ truyền đạt và không chấp nhận các phương thức tiếp cận, diễn giải chân lý khác. Người thầy ấy cũng sẽ có tham vọng ép học sinh phải tuân lệnh vô điều kiện và không bận tâm xem học sinh nghĩ gì. Hậu quả là tạo ra một mối quan hệ trên - dưới giữa giáo viên và học sinh rất nặng nề. 

Tôi cho rằng giáo viên muốn có quyền uy thì trước hết phải giỏi chuyên môn, đồng thời ứng xử sư phạm hợp tình hợp lí trong mọi tình huống. Ngoài ra, giáo viên cũng cần am hiểu tâm lí lứa tuổi và đối xử thật công bằng với học sinh. 

Vậy nên, giáo viên hãy thôi ngộ nhận về quyền lực, thay vào đó thầy cô hãy nâng cao khả năng ứng xử sư phạm, đối xử với học sinh bằng tình yêu thương… thì sẽ hóa giải được nhiều khó khăn trong sự nghiệp trồng người.

Ngược lại, giáo viên ngộ nhận về quyền lực thì khó nâng cao hiệu quả giảng dạy, khó dạy học “làm người”, thậm chí có thể để lại hệ lụy khôn lường.

Cao Nguyên(giáo viên THPT ở TP.HCM)

VietNamNet giới thiệu bài viết của độc giả Cao Nguyên - giáo viên THPT ở TP.HCM - gửi tới diễn đàn "Dạy ‘làm người’ trong trường học"(nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả).

Là một giáo viên dạy bậc THPT, tôi nhận thấy nhiều thầy cô đang ngộ nhận về quyền lực. Chẳng hạn, giáo viên mặc định cho mình quyền được la mắng, thậm chí đánh đập học sinh với lời ngụy biện “Thương cho roi cho vọt”. Và mỗi khi có một giáo viên nào đó la mắng, đánh đập học sinh bị phê bình, kỉ luật thì nhiều đồng nghiệp lên tiếng thở dài rằng, “công cụ” giáo dục của nhà trường đã bị bẻ gãy.

Một khi giáo viên ngộ nhận về quyền lực thì sẽ gây ra hệ lụy khôn lường. Minh chứng là một số vụ việc gây rúng động dư luận: năm 2018, một cô giáo ở TP.HCM “tịnh khẩu” suốt 3 tháng đứng lớp hay cô giáo ở Hải Phòng bắt học sinh súc miệng bằng nước giẻ lau bảng. Và mới đây, một nữ sinh xưng “mày-tao” với thầy giáo ở Khánh Hòa nhận được nhiều sự quan tâm bình luận...

Tâm lí của học sinh thời nay đã khác

Chúng ta cần hiểu rằng, tâm lí của học sinh thời nay khác với tâm lí học sinh thế hệ 7x, 8x của các ông bố bà mẹ ngày trước.

Ngày nay, từ thành thị đến nông thôn, đa phần mỗi gia đình chỉ có 1, 2 đứa con. Và nhiều bậc cha mẹ xem con cái không khác gì ông hoàng bà chúa, rồi nhu cầu cuộc sống là phải ăn ngon mặc đẹp. Cùng với đó, học sinh được học hành đến nơi đến chốn, các em hiểu được những quyền cơ bản của trẻ em là không ai được xúc phạm, xâm phạm thân thể.

Mỗi khi bị la rầy, học sinh cảm thấy bị tổn thương và chắc chắn ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lí. Các em rất sợ bị đánh đập vì đau đớn, thương tích và đó còn là sự xấu hổ trước bạn bè. Đã có những chuyện đau lòng xảy ra vì giáo viên ngộ nhận quyền lực và hậu quả là học sinh lãnh đủ.

Ngoài ra, về hành lang pháp lí, tại khoản 4 điều 6 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 16/2008/QĐ-BGDĐT về việc giữ gìn, bảo vệ truyền thống đạo đức nhà giáo quy định: “Không xâm phạm thân thể, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người học, đồng nghiệp, người khác. Không làm ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt của đồng nghiệp và người khác”.

Tại Điều lệ trường tiểu học ban hành kèm theo Thông tư số 28/2020/BGDĐT và Điều lệ trường THCS, THPT cũng đều có quy định: Giáo viên, nhân viên không được xúc phạm danh dự, nhân phẩm; xâm phạm thân thể của học sinh và đồng nghiệp (theo điều 31 Thông tư 28, điều 31 Thông tư 32).

Cần phân biệt "quyền lực” và “quyền uy”

Bàn về giáo viên ngộ nhận quyền lực, Takaka Yoshitaka, một chuyên gia người Nhật đã có 3 năm (2004-2007) làm việc ở Việt Nam trong vai trò cố vấn giáo dục nói đại ý rằng, mối quan hệ thầy trò ở nước ta bị phá hỏng vì người thầy thường ngộ nhận giữa “quyền lực” và “quyền uy”.

Theo Takana, “quyền uy” của người thầy đối với học sinh là việc cho dù người thầy có ý đồ hay không có ý đồ đối với những lời nói, hành động của mình thì học trò vẫn lắng nghe và có thái độ vâng lời. “Quyền uy” là thứ mà học sinh tự nguyện tạo ra rồi trao cho người giáo viên.

Còn “quyền lực” là thứ mà bản thân người giáo viên có thể đơn phương quyết định. Do đó, người thầy “quyền lực” luôn tuyệt đối hóa tính đúng đắn của những chân lý mà họ truyền đạt và không chấp nhận các phương thức tiếp cận, diễn giải chân lý khác. Người thầy ấy cũng sẽ có tham vọng ép học sinh phải tuân lệnh vô điều kiện và không bận tâm xem học sinh nghĩ gì. Hậu quả là tạo ra một mối quan hệ trên - dưới giữa giáo viên và học sinh rất nặng nề. 

Tôi cho rằng giáo viên muốn có quyền uy thì trước hết phải giỏi chuyên môn, đồng thời ứng xử sư phạm hợp tình hợp lí trong mọi tình huống. Ngoài ra, giáo viên cũng cần am hiểu tâm lí lứa tuổi và đối xử thật công bằng với học sinh. 

Vậy nên, giáo viên hãy thôi ngộ nhận về quyền lực, thay vào đó thầy cô hãy nâng cao khả năng ứng xử sư phạm, đối xử với học sinh bằng tình yêu thương… thì sẽ hóa giải được nhiều khó khăn trong sự nghiệp trồng người.

Ngược lại, giáo viên ngộ nhận về quyền lực thì khó nâng cao hiệu quả giảng dạy, khó dạy học “làm người”, thậm chí có thể để lại hệ lụy khôn lường.

Cao Nguyên(giáo viên THPT ở TP.HCM)

BS CKII Nghiêm Thị Mai Sang, Phó Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Thanh Nhàn cho biết, trẻ bị nôn, sốt, tiêu chảy đến viện này cũng gia tăng trong 2 tuần vừa qua, đa số trẻ nhập viện sau khi được điều trị đều đáp ứng tốt và hồi phục nhanh. 

Đối với trẻ bị mắc các bệnh về đường hô hấp, BS Mai Sang cho rằng đây mới là vấn đề đáng cánh báo hiện nay. Trong khoảng hơn một tuần trở lại đây số bệnh nhân đến khám, nhập viện tăng khoảng 150 đến 200% so với những tháng trước đó. Trong số gần 100 bệnh nhân đang điều trị nội trú tại khoa, có tới 70% bệnh nhi mắc bệnh liên quan đến đường hô hấp, chủ yếu là viêm phổi, viêm phế quản, tiểu phế quản….

“Qua xét nghiệm cho thấy, chủ yếu trẻ bị nhiễm virus hợp bào hô hấp RSV. Đây là loại virus gây nhiễm trùng phổi và đường hô hấp, gây viêm tiểu phế quản, viêm phổi. Đáng chú ý, không ít trường hợp phụ huynh chủ quan hoặc mắc sai lầm khi chăm sóc trẻ tại nhà khiến trẻ trở nặng hơn”, Phó Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Thanh Nhàn chia sẻ.

Tại phòng điều trị tại khoa Nhi của bệnh viện này, anh Nghiêm Đức Toàn (Hoàng Mai, Hà Nội) có con trai 4 tháng tuổi đang điều trị ở bệnh viện ngày thứ 4. Anh cho biết, con mình có biểu hiện ho, sốt, thở rít và được theo dõi tại nhà 3 ngày. Bé được cho uống một số loại thuốc nhưng không đỡ nên vào viện thăm khám. 

Tại đây, cháu được chẩn đoán bị viêm tiểu phế quản, viêm phổi, hiện bé ở viện được 3 ngày, tình trạng đã đỡ hơn nhưng vẫn cần phải theo dõi. 

BS Sang nhấn mạnh, ngoài trường hợp trên có nhiều bố mẹ chủ quan cho con đến muộn hoặc tự ý mua kháng sinh điều trị khiến trẻ nhập viện trong tình trạng nặng, gây khó khăn trong quá trình điều trị.

Quá trình tiếp nhận và thăm khám các bệnh nhi, các bác sĩ nhận thấy hai sai lầm thường gặp nhất khi phụ huynh chăm sóc trẻ bị ho, sốt tại nhà là tự ý mua thuốc trong đó có kháng sinh và chườm lạnh cho trẻ. 

“Việc này vô cùng nguy hiểm. Trường hợp trẻ bị virus tấn công, kháng sinh điều trị không có tác dụng, còn làm tình trạng nặng hơn, thậm chí có trường hợp bị nhiễm khuẩn huyết.

Việc chườm lạnh cho con cũng là một sai lầm bởi vì không những không hạ được sốt cho trẻ, còn khiến trẻ bị cảm lạnh nặng hơn. Từ đó tình trạng trẻ sốt cao hơn”, bác sĩ Sang chia sẻ. 

Khi trẻ bị sốt tại nhà, BS Nghiêm Thị Mai Sang tư vấn, quan trọng nhất là phụ huynh phải theo dõi nhiệt độ của trẻ. Nên cặp nhiệt độ cho trẻ từ 20-30 phút/1 lần. Nếu trẻ sốt trên 38,5 độ, phụ huynh cần dùng hạ sốt cho trẻ theo hướng dẫn của nhà sản xuất và bác sĩ, đặc biệt chú ý đến cân nặng của trẻ.

Trường hợp chườm cho trẻ nên chườm ấm, không được chườm lạnh. Khi trẻ sốt cao liên tục 2 ngày, ho, khò khè nhiều, ăn kém, li bì, gia đình nên cho trẻ đến viện kiểm tra.

Trong thời điểm thời tiết diễn biến phức tạp như hiện nay, để phòng bệnh, phụ huynh cần vệ sinh sạch sẽ cho trẻ, tránh nguồn nguy cơ lây nhiễm bệnh như đến nơi đông người, tăng cường bổ sung dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng của trẻ. Cha mẹ cần chú ý chăm sóc đường hô hấp trên cho con như rửa mũi bằng nước muối sinh lí, súc họng và vệ sinh tay thường xuyên cho trẻ.

Gia đình cũng cần phát hiện sớm dấu hiệu viêm đường hô hấp như xuất tiết dịch mũi, ho, khò khè, khó thở nên đưa đến cơ sở y tế để khám và can thiệp kịp thời. 

Bệnh viêm đường hô hấp trên như viêm mũi, họng, viêm amidan thông thường triệu chứng nhẹ hơn. Tuy nhiên các bệnh viêm đường hô hấp dưới như viêm phổi, viêm tiểu phế quản cần phải phát hiện sớm và điều trị kịp thời nếu không sẽ để lại những biến chứng như nhiễm khuẩn toàn thân, suy hô hấp.

Ngọc Trang