Tích trữ rác là một hiện tượng phổ biến

Với Hana Fujiwara thì chuyện không thể tìm thấy sổ lương hưu vào lúc cấp bách giữa biển rác trong căn nhà chính là "giọt nước tràn ly". Cô gái ngoài 30 tuổi quyết tâm bắt tay vào thực hiện công cuộc dọn dẹp nhà cửa. Đây được coi là khoảnh khắc trưởng thành trong cuộc đời của Hana Fujiwara, theo Japantimes.

"Đó là thời điểm tôi quyết định hành động. Tôi nhận ra mình đã lãng phí quá nhiều thời gian quý báu để tìm kiếm đồ đạc trong đống lộn xộn ấy", Hana Fujiwara nói.

Trước đây, cô gái từng sống trong căn nhà ngập rác. Thậm chí, thời đại học, cô bị bạn trai bỏ vì thói quen này. Khi đó, anh ấy đến thăm nhà Hana Fujiwara mà không báo trước. Anh chỉ đứng ngoài nhìn vào căn nhà đầy rác, anh không muốn đặt chân vào đó. Ngay ngày hôm sau, anh chia tay cô.

Hana Fujiwara nói: "Có đến 27 cốc cà phê mua ở cửa hàng trong nhà tôi. Tôi không biết tại sao lại có nhiều như vậy trong khi tôi không bao giờ mời bạn bè đến nhà".

Khi Hana Fujiwara xem video tin tức về căn nhà bị trộm lẻn vào bới móc đồ đạc, cô giật mình nhận ra căn nhà của mình còn tồi tệ hơn khung cảnh lộn xộn đó.

Căn nhà của Hana Fujiwara chất đầy các hộp bìa cứng, thư cũ, quần áo, sách báo, túi giấy vương vãi khắp phòng. Lịch cũ treo tường cô không bóc ra, rèm cửa bị mốc cô cũng không thay, bụi bám đầy, những sợi tóc rụng khắp nhà Hana Fujiwara cũng không để ý. Lòng bàn chân của cô thậm chí đã chuyển sang màu đen. 

Toru Koremura, Giám đốc điều hành công ty dọn dẹp chuyên nghiệp Riskbenefit, có trụ sở tại Tokyo cho biết anh và các đồng nghiệp từng đặt chân vào nhiều ngôi nhà đầy rác, lộn xộn, bẩn thỉu, hôi thối khác nhau. Có nhiều ngôi nhà kodokushi của người sống một mình, họ chết nhưng không ai phát hiện sau nhiều ngày, nhiều tuần.

"Mọi thứ chất chồng lên nhau. Đó là báo cũ, túi nhựa, chai lọ, giấy gói ở cửa hàng tiện lợi ... Khoảng 70% nạn nhân sống trong nhà kodokushi đều ở tình trạng "gomi yashiki". Bệnh tật ảnh hưởng đến hành vi của họ", Toru Koremura nói.

Nguyên nhân là gì?

Ở Nhật Bản, không gian sống nhỏ ở các trung tâm đô thị và thời gian làm việc khắt khe là những nguyên nhân cơ bản gây ra hiện tượng này.

Ngoài ra có một số giả thuyết khác liên quan đến nguyên nhân gây ra hành vi tích trữ đồ đạc như chủ nghĩa hoàn hảo, trầm cảm, rối loạn tăng động giảm chú ý, chấn thương tâm lý...

Toru Koremura cho rằng những người làm công việc căng thẳng, kéo dài nhiều giờ thường có xu hướng làm cho nơi ở bừa bộn. Nguyên nhân là do sau giờ làm, họ không còn thời gian và sức lực để chăm sóc bản thân.

"Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều gia đình lớn tuổi, độc thân cũng sống trong cảnh nhà đầy rác. Tôi từng dọn dẹp nhà của người phụ nữ 70 tuổi sống một mình, vì không thể tự mang rác đi đổ nên bà cất luôn trong nhà", Toru Koremura nói.

Theo điều tra dân số quốc gia Nhật Bản năm 2020, hơn 1/3 số hộ gia đình là người độc thân. Cứ 5 người từ 65 tuổi trở lên thì có 1 người sống một mình.

Bên cạnh đó, đại dịch bùng phát và các biện pháp cách ly phòng dịch tại nhà khiến nhu cầu mua sắm trực tuyến, giao đồ ăn tăng cao. Điều này góp phần tạo ra hành vi tích trữ mới. 

"Chúng tôi gọi họ đó là những ngôi nhà của Amazon. Họ đặt hàng nhưng không bao giờ mở. Các hộp giấy cứ thế mà xếp chồng lên nhau", Koremura nói.

Tuy nhiên, rất khó nhận ra căn nhà chất đầy rác vì chủ nhân thường che giấu tình trạng, đóng kín cửa. Họ cảm thấy xấu hổ về tình trạng khó khăn của bản thân.

Hiệp hội Tâm thần học Mỹ cho biết mức độ phổ biến, các đặc điểm của người thích tích trữ có vẻ giống nhau giữa các quốc gia và nền văn hóa. Khoảng 2,6% dân số mắc chứng rối loạn này, tỷ lệ cao hơn ở những người trên 60 tuổi và những người có chẩn đoán tâm thần khác như lo lắng và căng thẳng.

Tomohiro Nakao, Giáo sư Đại học Kyushu cho biết rằng hiện tượng tích trữ bị ảnh hưởng do một số đặc điểm cụ thể của từng quốc gia như nhân khẩu học, chuẩn mực xã hội.

Ông nói: "Ở Nhật Bản, quy mô hộ gia đình đang giảm dần, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Ngày càng nhiều người sống một mình, không giao tiếp với hàng xóm, khiến người khác khó nắm bắt hoàn cảnh của họ. Có những gia đình cha mẹ già 80 tuổi vẫn ở cùng chăm sóc con 50 tuổi thất nghiệp. Khi cha mẹ qua đời, họ cảm thấy cô đơn, không giao tiếp, nhà ở biến thành gomi-yashiki".

Tìm cách giải quyết

Trong những năm gần đây, nhiều chính quyền địa phương tự ban hành các sắc lệnh để xử lý hiện tượng tích trữ. Đặc biệt trong các trường hợp rác xâm phạm tài sản của người khác hoặc gây nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng. 

Ở Tokyo, một số nơi như Adachi, Arakawa, Shinjuku, Toshima... đều đưa ra hướng dẫn riêng về việc giải quyết những ngôi nhà tích trữ.

Tuy nhiên, việc này gặp nhiều khó khăn. Takeshi Yamaguchi, một quan chức ở Setagaya, cho biết giải quyết nhà đầy rác rất phức tạp, nhất là những căn hộ cho thuê vì thông thường trách nhiệm sẽ thuộc về chủ nhà.

Với Hana Fujiwara, cô bắt đầu bằng cách tự thay đổi bản thân, tạo thói quen phân chia công việc bằng Excel, cũng như bảng KPI. Cô chia chiến dịch dọn dẹp thành nhiều giai đoạn,  ghi lại số lượng đồ vật đã vứt bỏ, cập nhật hàng tuần.

"Tôi coi đây là một dự án và tiếp cận nó như công việc của mình. Tôi cũng đưa mục đích rõ ràng đó là sẽ mời bạn bè đến căn phòng sạch sẽ của mình và tổ chức một bữa tiệc ngay tại đó", cô chia sẻ.

Các quy tắc phân loại rác ở Nhật Bản khá phức tạp và điều này khiến động lực dọn dẹp nhà của những người như Fujiwara gần như vỡ vụn.

Nhưng với sự giúp đỡ của gia đình và bạn bè, cô ấy đã mất khoảng ba tháng để hoàn thành công việc. Đây là lần đầu tiên cô nhìn thấy màu sàn nhà sau nhiều năm. Cô kiểm soát tài chính, không chi tiêu lãng phí, giữ căn nhà gọn gàng, sạch sẽ. 

Dù vậy, ông chủ trang trại lợn này cho rằng những khó khăn đó không thể so sánh được với niềm hạnh phúc khi có một gia đình đông con.

"Nuôi dạy đàn con và giúp đỡ mọi người luôn là động lực giúp tôi tiến lên phía trước", ông nói.

Các con của ông Ahn luôn quan tâm, giúp đỡ nhau. Cả gia đình ông đều có chung sở thích xem bóng đá. Đôi khi cả bố mẹ lẫn con cái đều ra sân chơi bóng. 

Ông Ahn cũng có nhiều đóng góp cho cộng đồng. Từ 2010, ông đã tài trợ cho ngôi trường, nơi ông từng học để học sinh khó khăn được ra nước ngoài thực tập.

Giai đoạn dịch Covid-19, ông trao cho mỗi học sinh khó khăn 1,2 triệu Won (21,9 triệu đồng), tặng 500.000 won (9 triệu đồng) cho học sinh mới hoặc vừa tốt nghiệp.

Nhờ sự giúp đỡ của ông, số lượng học sinh tại trường đã tăng lên, bất chấp tỷ lệ sinh ở khu vực này ngày càng thấp.

Ông Ahn không chỉ truyền cảm hứng cho cộng đồng bằng hành động, mà còn chia sẻ thông điệp tích cực về tầm quan trọng của gia đình và việc nuôi dạy con cái.

Tỷ lệ sinh của Hàn Quốc đã giảm mạnh, xuống còn 0,72 vào năm 2023, nghĩa là cứ 100 phụ nữ thì chỉ có 72 trẻ sơ sinh được sinh ra.

Hàn Quốc vẫn là quốc gia có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới kể từ năm 2013, với tổng dân số giảm gần 1% mỗi năm trong 3 năm qua.

Bức ảnh so sánh ngoại hình của cô gái Hưng Yên trước và sau khi giảm cân khiến nhiều người bất ngờ. Thu Hương của hiện tại gầy gò, thiếu sức sống, không còn dáng vẻ của cô gái xinh đẹp, rạng rỡ năm nào.

Trò chuyện với phóng viên, ông Bùi Văn Dinh (sinh năm 1975) chia sẻ nhiều hơn về hoàn cảnh của con gái.

Ông Dinh cho hay, Thu Hương là con gái cả trong nhà, bên dưới có một em gái sinh năm 2011, một em trai sinh năm 2013. 

Hương sinh ra và lớn lên mạnh khỏe, ít ốm vặt. 18 tuổi, cô nặng 53kg, trắng trẻo, xinh gái.

Học hết cấp 3, Hương nghỉ ngơi một thời gian rồi xin vào làm việc tại công ty may, sáng đi, tối về. Lúc này, ông Dinh nghe loáng thoáng con gái muốn giảm cân và phương pháp giảm cân của Hương là từ hạn chế đến tuyệt đối không ăn cơm, chỉ ăn rất ít đồ ăn lặt vặt.

“Ăn theo chế độ đó khoảng hơn 1 năm, Hương giảm được 5-7kg. Thấy con gầy đi thấy rõ, gia đình tôi khuyên cháu không ăn kiêng nữa, phải ăn cơm vào cho có sức nhưng cháu không nghe”, ông Dinh kể.

Vì con gái đi làm từ sáng đến tối nên ông Dinh không thể kiểm soát việc ăn uống của con. Thấy con ngày một gầy đi, ông xót ruột nhưng không có cách nào khuyên nhủ.

Năm 2021, Hương chỉ nặng khoảng 40kg. Vợ chồng ông Dinh một lần nữa yêu cầu con chấm dứt chế độ ăn kiêng, phải ăn cơm đầy đủ. Hương nói với bố: “Bố yên tâm, con vẫn nhận thức được cái nào tốt, cái nào không tốt cho mình”. 

Năm 2022, trong một lần chở em đi học về, Hương bị ngã xe máy, phải vào bệnh viện đa khoa tỉnh điều trị hơn 1 tuần. Kể từ sau đó, Hương càng sút cân trầm trọng. Do sức khỏe không đảm bảo, Hương cũng phải nghỉ việc.

Thấy con gái gầy rộc, sức khỏe sa sút, vợ chồng ông Dinh đưa con đi khám ở các bệnh viện lớn. Thăm khám, làm đủ các thủ tục xét nghiệm, cuối cùng Hương được chẩn đoán không có bất cứ bệnh nền nào, chỉ bị suy nhược cơ thể nghiêm trọng.

Theo tư vấn của bác sĩ, gia đình ông Dinh chăm chút đến chế độ ăn của Hương, đảm bảo con gái có đủ chất dinh dưỡng. Thế nhưng, nhiều năm nay Hương không thể ăn cơm hạt, ông Dinh phải xay nhuyễn cơm cho con. Các thức ăn như rau củ, thịt cá cũng phải cắt nhỏ.

“Cháu chỉ ăn được khoảng nửa bát cơm xay, cùng một chút thức ăn. Thi thoảng, cháu ăn được kha khá nhưng không hiểu sao cơ thể không hấp thụ, vẫn gầy còm. Hiện tại, cháu chỉ nặng 18kg, cao 1m55”, ông Dinh chia sẻ.

Hương vẫn hoàn toàn tỉnh táo, minh mẫn nhưng cơ thể suy nhược, không thể tự chủ các hoạt động sinh hoạt cá nhân. Mọi việc như ăn uống, tắm rửa, đi lại đều phải nhờ bố mẹ hỗ trợ.

Cách đây không lâu, Hương chẳng may bị ngã trong lúc đi lại, bị chấn thương sọ não, phải điều trị tại bệnh viện 12 ngày. Tình trạng của con khiến ông Dinh vô cùng lo lắng

“Còn nước còn tát, khổ đến mấy cũng cố chạy chữa cho con”

Ông Dinh hiện làm thợ xây và các công việc lao động chân tay lặt vặt nhưng phải chăm sóc mẹ già gần 90 tuổi và con gái ốm đau nên không thể đi làm thường xuyên.

Vợ ông làm việc tại công ty may. Cả gia đình 6 người gần như trông cả vào mức lương 5 triệu đồng của vợ. Tiền thuốc thang, chạy chữa của con cả, tiền học hành của hai người con thứ hai, thứ ba và tiền sinh hoạt gia đình trở thành gánh nặng của vợ chồng ông Dinh.

Dẫu vậy, vợ chồng ông Dinh vẫn cố gắng chạy chữa cho con. Ông nói: “Còn nước còn tát, còn người còn của, vất vả đến mấy vợ chồng tôi cũng gắng lo cho con. Chỉ mong con sớm khỏe mạnh được như các bạn”.

Chị Bùi Thị Phượng (sinh năm 1993, hiện sống tại Sơn La) là người lên tiếng kêu gọi quyên góp cho trường hợp của Thu Hương. 

Thu Hương là em gái họ bên nhà chồng của Phượng. Trước đó, chị có nghe chuyện em gái sút cân nhưng không nghĩ tình trạng nghiêm trọng đến vậy. Đến khi vô tình nhìn thấy bức ảnh mẹ chồng chụp cùng Hương, chị mới ngỡ ngàng.

“Về tận nơi thăm hỏi, nhìn thấy Hương mình chảy nước mắt. Em ấy gầy gộc, người chỉ còn da bọc xương, da trắng bệch. Mình thương em và hoàn cảnh gia đình em nên cố gắng giúp được đến đâu hay đến đấy. Hiện tại, bố mẹ Hương vẫn đang cố gắng chạy chữa cho em, chỉ mong em sớm khỏe lại”, Phượng chia sẻ.

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Văn Đĩnh, trưởng thôn Đức Hòa, xã Đức Hợp, huyện Kim Động cho hay, gia đình ông Dinh không phải hộ nghèo nhưng cũng thuộc diện khó khăn. Ông Dinh phải chăm sóc mẹ già gần 90 tuổi, con gái cả mắc bệnh, con thứ hai, ba đang trong độ tuổi ăn học. 

Biết hoàn cảnh gia đình ông Dinh khó khăn, ông Đĩnh từng nhiều lần đến nhà thăm hỏi nhưng ít khi gặp Thu Hương. Hiện tại, Thu Hương đang sống tại nhà bà ngoại ở xã Phú Thịnh.

"Hoàn cảnh gia đình khó khăn, dịp Tết chúng tôi xin được suất quà, trao cho mẹ của ông Dinh. Suất quà trị giá 2 triệu đồng", ông Đĩnh cho hay.