Cùng với 30 nền tảng này, Bộ sẽ ban hành một cuốn cẩm nang hướng dẫn để từng người dân, từng hộ gia đình, từng làng có thể sử dụng các nền tảng này, từ đó tự hình thành nên các hộ kinh doanh số, làng số, xã số. Cuốn cẩm nang này dự kiến sẽ hoàn thành trong tháng 9/2023.

Việc phát triển các bộ cẩm nang là một trong những sáng kiến của Bộ TT&TT nhằm đưa tri thức miễn phí về công nghệ số đến với đông đảo người dân, doanh nghiệp. 

Trước đó, Bộ TT&TT từng cho ra đời Cẩm nang chuyển đổi số và Cẩm nang phòng chống tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng, Cẩm nang Hướng dẫn sử dụng an toàn các phần mềm, công cụ dạy và học trực tuyến,... Trong năm nay, Bộ TT&TT cũng đang xây dựng một cuốn cẩm nang về truyền thông chính sách. 

Tăng năng suất lao động bằng AI, công cụ số

Đối với vấn đề thiếu hụt nhân lực của các sở, theo Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng, Bộ TT&TT đang triển khai các nền tảng số dùng chung toàn ngành, bao gồm 16 nền tảng số. Trong số này, có cả nền tảng về trợ lý ảo. 

Bộ TT&TT sẽ công bố các nền tảng này và tập huấn cho các sở TT&TT vào cuối tháng 9 hoặc đầu tháng 10. Đây chính là công cụ để các sở TT&TT thực hiện tốt hơn chức năng quản lý Nhà nước của mình. 

Điều này cũng phù hợp với định hướng của Chính phủ khi trong Chương trình “Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, việc phát triển nền tảng số được xem là giải pháp đột phá để thúc đẩy chuyển đổi số nhanh hơn, giảm chi phí và tăng hiệu quả. 

Hồi tháng 8 năm nay, Bộ TT&TT đã lựa chọn Viettel làm đơn vị nghiên cứu, thử nghiệm phát triển mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt và trợ lý ảo cho cán bộ, công chức. Mục tiêu của việc nghiên cứu, thử nghiệm nhằm tạo ra một trợ lý ảo phiên bản cơ bản dành cho cán bộ, công chức Nhà nước và ứng dụng trợ lý ảo phiên bản dành cho Bộ TT&TT.

Bộ TT&TT cũng kỳ vọng sẽ xây dựng được một bộ dữ liệu chung bằng ngôn ngữ tiếng Việt có chất lượng tốt, độ phủ rộng để phục vụ huấn luyện khả năng giao tiếp nhuần nhuyễn cho mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, ứng dụng AI và sử dụng các công cụ số chính là 1 trong 4 phương châm để giải quyết bài toán thiếu hụt nguồn nhân lực số và lúng túng trong khâu thực thi của sở TT&TT các địa phương. 

Ba phương châm còn lại bao gồm việc khó, việc mới thì Bộ TT&TT sẽ hướng dẫn, chỉ ra cách làm để ai cũng làm được; xã hội hóa, kêu gọi nhiều lực lượng cùng tham gia giải bài toán chung và thiết kế lại hệ thống để bỏ bớt những công việc rườm rà, không cần thiết.

Một phương châm có thể chưa cần làm ngay nhưng cũng rất quan trọng, đó là các sở TT&TT cần có ngân sách để thuê các chuyên gia xuất sắc trong một thời gian ngắn, hoặc theo từng dự án để bổ sung cho đơn vị mình những tri thức mới.

Theo thông tin từ phía gia đình, khi đang khám thai định kỳ tại bệnh viện, Priya đã đột ngột ngừng tim và qua đời dù các bác sĩ đã nỗ lực cấp cứu. Khi đó, Priya đang mang thai 8 tháng. Các bác sĩ tại bệnh viện đã quyết định phẫu thuật khẩn cấp để cứu sống thai nhi. Em bé hiện nằm tại phòng chăm sóc đặc biệt với sức khỏe ổn định.

Ngay sau khi biết tin về cái chết của vợ, chồng Priya suy sụp và khóc lóc thảm thiết trong bệnh viện. Mẹ nữ diễn viên cũng không thể trụ vững trước tin sốc này. Người thân, bạn bè của cô cũng bày tỏ sự tiếc thương đối với người phụ nữ “hồng nhan bạc phận”.

Priya là diễn viên nổi tiếng của Ấn Độ. Tên tuổi của cô được biết đến nhiều qua series phim Karuthamuthu với 1.450 tập và 4 mùa. Sau khi kết hôn, Priya dần lui về hậu trường và ít tham gia các sự kiện giải trí. 

Bộ phim nổi tiếng Karruthamuthu mà Priya đóng:

Hà Vy

Ransomware (mã độc tống tiền) đã trở thành loại hình tội phạm mạng có tốc độ phát triển mạnh nhất trong thời gian qua, mang lại cho tin tặc nguồn thu hiệu quả và nhanh chóng nhất, trong khi để lại những hậu quả mà đa số nạn nhân không thể cứu vãn.

Chính vì vậy, không ngạc nhiên khi ransomware sẽ còn được lan rộng. Tuy nhiên, theo ghi nhận bởi Sophos, tin tặc đang có sự thay đổi về chiến thuật trong thời gian gần đây. Thay vì đặt mục tiêu là các cá nhân và đơn vị nhỏ lẻ, các cuộc tấn công có quy mô ngày một lớn hơn, được tập trung vào các tổ chức tầm cỡ và có tính chất được ứng biến dựa trên mô hình hoạt động của mỗi tổ chức.

2022 là năm mà mô hình Ransomware-as-a-Service (RaaS), hay “tống tiền dưới dạng dịch vụ”, trở nên nở rộ. Các nhóm tin tặc sẽ chào mời dịch vụ tấn công, cũng như cung cấp hướng dẫn và công cụ cho các nhóm tin tặc khác thực hiện hành vi xấu. Khi đã nắm trong tay vũ khí độc hại, các “khách hàng” của RaaS có thể tìm tới “chợ đen” lỗ hổng bảo mật, hay nền tảng phát tán mã độc để xác định nạn nhân tiềm năng.

Vụ tấn công Colonial Pipelines, nhà vận hành đường ống dẫn dầu hàng đầu nước Mỹ, là một ví dụ điển hình của RaaS. Mã độc được phát triển bởi nhóm DarkSide đã gây tê liệt hệ thống xăng dầu của 17 tiểu bang thuộc vùng Đông Nam nước Mỹ, ảnh hưởng tới cuộc sống của hàng chục triệu người dân. Colonial Pipelines đã buộc phải bỏ ra gần 5 triệu USD để giành lại quyền kiểm soát từ tay hacker.

Sophos tin rằng RaaS sẽ trở thành mô hình chủ lực bởi nó cho phép mỗi nhóm tin tặc tập trung vào thế mạnh của mình. Những nhà phát triển ransomware sẽ có thể tạo ra những mã độc phức tạp và nguy hiểm hơn, trong khi những kẻ đột nhập hệ thống sẽ truy tìm những phương thức, cũng như mục tiêu mới để triển khai mã độc. Khi kết hợp lại, các vụ tấn công tới người dùng và doanh nghiệp sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng và khó truy vết hơn rất nhiều.

Đa dạng các mã độc phân tán tống tiền

Nguồn lợi nhuận béo bở thu về từ hành vi tống tiền là động lực để tin tặc lợi dụng ngày một nhiều thủ đoạn tinh vi hơn. Bên cạnh những mối nguy quen thuộc, hàng loạt các mối đe doạ bảo mật khác như những kẻ đột nhập hệ thống hay các phần mềm độc hại như loader hay dropper nay cũng được sử dụng để phát tán mã độc, từ đó tạo nên một mạng lưới phân phối ransomware khổng lồ.

Gootloader là một mã độc dạng loader với cơ chế tuyển chọn mục tiêu phức tạp. Ẩn mình dưới dạng kết quả tìm kiếm trên Google, Gootloader sử dụng nhiều phương thức khác nhau để chỉ tấn công một tập người dùng nhất định. Trong khi đó, mã độc BazarLoader còn vận hành cả một hệ thống tổng đài điện thoại với những con người thật để lừa nạn nhân khởi chạy mã độc.

Nhờ sự chọn lọc, Gootloader và BazerLoader sẽ có thể kìm hãm tốc độ lây nhiễm, từ đó giúp lọt khỏi tầm ngắm của các hãng bảo mật và chuyên gia IT.

Phương thức đe dọa mới

Sự bùng nổ của ransomware trong những năm trở lại đây đã nâng cao sự cảnh giác của nhiều người dùng và doanh nghiệp, khiến cho họ có sự đầu tư bài bản về hệ thống sao lưu (back-up) để luôn sẵn sàng cho các tình huống xấu. Nhận thấy điều này, ransomware đã ứng biến với những cách thức tống tiền mới.

Trong đó, phổ biến nhất là những lời đe dọa sẽ công bố dữ liệu tuyệt mật nếu nạn nhân không trả tiền. Đây là một điều đáng sợ đối với doanh nghiệp, bởi nó không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới uy tín, mà còn có thể để lộ bí mật kinh doanh, giá cổ phiếu lao dốc, thậm chí đối mặt với những án phạt từ chính quyền nếu thông tin cá nhân của người dùng bị rò rỉ. Một số phương thức tống tiền khác còn có thể kể đến cuộc gọi đe dọa hay tấn công từ chối dịch vụ (DDoS).

Tiền điện tử được vận dụng

Với tính chất phi tập trung và khó kiểm soát, các loại tiền điện tử sẽ tiếp tục được tin tặc vận dụng làm phương thức thanh toán cho các hoạt động phạm pháp. Năm 2022 chứng kiến thêm nhiều loại mã độc lợi dụng những hệ thống đã bị tấn công để cài đặt phần mềm đào tiền điện tử.

Một số mã độc như MrbMiner hay LemonDuck tập trung vào các máy chủ (server), vốn thường có năng lực xử lý mạnh hơn đáng kể so với PC thông thường và đạt hiệu quả đào tiền điện tử cao hơn. Tin tặc chiếm quyền kiểm soát vào hệ thống cơ sở dữ liệu Microsoft MySQL để đào Monero, một loại tiền điện tử với tính ẩn danh cao và khó truy xuất nguồn gốc. Sophos dự đoán xu hướng này sẽ tiếp diễn cho đến khi thị trường tiền điện tử toàn cầu được quản lý tốt hơn.

Linh Đan