Trong một buổi chia sẻ ấm cúng với chủ đề “Hãy để con bay!” với sự tham gia của đông đảo học sinh và các phụ huynh, anh Nguyễn Vũ Cân – bố của Nguyễn Đình Tôn Nữ đã nói, “đây không phải là một buổi truyền bá kinh nghiệm nuôi dạy con của mình”. Sau 3 năm, anh vẫn bảo lưu câu nói đó trong một cuộc trò chuyện gần đây với PV báo VietNamNet.

Xem phần 1 cuộc trò chuyện: Ông bố có con học Harvard: Tôi 'vô tích sự', con thay đổi rất nhiều

Anh Nguyễn Vũ Cân trong buổi trò chuyện với PV báo VietNamNet. Ảnh: Nguyễn Thảo

Không vào được Harvard thì học Lâm nghiệp

- Vợ chồng anh có khi nào mâu thuẫn quan điểm trong việc dạy con?

Có chứ. Thậm chí, khi con bé lên tới cấp 3, bà xã vẫn lo. Vợ mình vẫn bảo là lo cho con bé hơn thằng anh vì nó cứ “ngất ngất, ngây ngây, cá tính thế nào ấy”. 

Mình có nói với vợ là không nên nói như thế trước mặt con. Nói như thế là so sánh 2 đứa với nhau và nếu chúng hiểu nhầm nhau thì sẽ không thân thiện với nhau.

Mỗi đứa có một cá tính riêng. Cái quan  trọng nhất bây giờ là mình đang thấy nó vẫn đi học bình thường, trong cái bình thường ấy có nhiều cái bất thường. Nhiều khi “cái bất thường” là cái mới, cái tiến bộ chưa được chấp nhận thì cần có thời gian. Nếu mình chấp nhận được những cái bất thường ấy thì rồi dần dần nó sẽ trở thành cái bình thường.

Tất nhiên, khi con cái đã có được lòng tin tuyệt đối từ bố mẹ thì những điều bất thường có xu hướng tiêu cực, con không giấu chúng ta đâu. Mình nghĩ, chúng ta nên suy nghĩ và hành xử bao dung không chỉ với con cái mà cả với những người xung quanh thì kết quả chúng ta nhận được là sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau.

- Khi con còn nhỏ, anh có định hướng cho các con thi vào trường chuyên, lớp chọn không, hay cứ tự nhiên nó diễn ra như vậy?

Không! Thậm chí mình định hướng cũng không được. 

Ví dụ như Tôn Nữ, khi học lớp 5, bạn ấy là á quân kỳ thi Olympic tiếng Anh thành phố. Hồi đấy, gia đình muốn cho bạn lên trường Giảng Võ học, sau định hướng thi vào Amsterdam. Nếu bạn ấy cứ theo như thế thì có thể vẫn vào được trường Ams, nhưng có khi lại không được Tôn Nữ như bây giờ. 

Khi vợ mình dẫn con lên Giảng Võ nhận trường thì có chút trục trặc. Sau này, Tôn Nữ giải thích cụ thể thế này: “Cái vụ trường Giảng Võ là do phải nộp học bạ gốc mà mình không biết, mang bản photo, nên trên đường về nhà lấy con mới nói không học Giảng Võ nữa. Với con nhớ, hồi đấy cũng phải xin xỏ vì trái tuyến. Dù còn nhỏ thì con cũng không thích việc đấy. Học ở Trường Việt Nam - Algieri đơn giản và nhẹ nhàng hơn. Con cảm nhận được điều đấy”.

Vợ chồng mình hoàn toàn ủng hộ quyết định của con vì tin rằng nó quyết định đúng.

Chỉ có duy nhất một việc mình can thiệp, đó là nhờ các cô không để cho bạn ấy làm cán bộ lớp. Quan điểm của mình là không tập cho trẻ con ham quyền lực. Mình vẫn nói với con, quyền lực không quan trọng, ảnh hưởng mới quan trọng. Cho đến bây giờ mình vẫn kiên định với quan điểm ấy.

Mình trao đổi với con rằng, nếu con có ảnh hưởng tốt thì con sẽ tập hợp được nhiều người xung quanh mình. 

Mặc dù không làm cán bộ lớp nhưng từ tiểu học, THCS rồi THPT, bạn ấy lại là người khởi xướng các phong trào, sáng kiến ở trường, lôi kéo được các bạn tham gia.

- Nhiều phụ huynh hay “thổi” ước mơ đi du học cho con từ nhỏ. Tôn Nữ có thành tích học tập rất tốt từ khi học tiểu học. Anh có từng nhen nhóm ý định hay có tác động gì để con đặt mục tiêu đi du học, hay vào các trường tốp đầu như Harvard không? 

Hoàn toàn không. Mình từng nói mình là ông bố “vô tích sự”. Bạn ấy nhờ cái gì thì làm cái đó.

Mình vẫn nói là nếu đi du học được thì tốt, nhưng nếu du học dựa hoàn toàn vào kinh phí của gia đình thì nên cân nhắc với cùng kinh phí ấy, nên học trong nước hay ngoài nước tốt hơn. 

Về việc đi du học, chính Tôn Nữ nói là nếu không đi du học thì học đại học trong nước. Nếu không được học ở những trường đại học tốp đầu trong nước thì bạn ấy đi học ĐH Lâm nghiệp, vì bạn ấy thích rừng. Tất nhiên là bạn ấy nói theo cảm hứng riêng trong tâm thế rất thoải mái, an nhiên.

Mình nghĩ là khi trong đầu đã có một lượng kiến thức nhất định thì kiểu gì bạn ấy cũng sống được, còn việc quyền cao chức trọng là do cả một quá trình tích lũy kinh nghiệm sống, do cách bạn ấy xây dựng các mối quan hệ... Những việc ấy mình không thể đi làm thay bạn ấy được.

‘Dân chủ không nghe thì phải thể hiện quyền lực’

- Những khi con không chịu tiếp thu hay không chấp nhận những gì anh hướng dẫn, khuyên bảo, anh làm thế nào?

Có rất nhiều lần như thế. Ví dụ như có lần bạn ấy muốn lái xe ra sân bay đón mẹ nhưng lại dậy muộn. Khi bắt đầu đi, bạn ấy không làm theo hướng dẫn của bố, cứ tự làm theo ý mình. Lúc ấy, mình yêu cầu con không lái xe nữa vì tâm lý con như thế là không ổn định. Mình nói dứt khoát luôn là bây giờ không phải là giờ để con xây dựng phương pháp, không phải là giờ để con tự ý, mà phải theo hướng dẫn của bố hoặc để bố tự lái. Thế là bạn ấy tự ái, xuống xe đi bộ về. 

Có những khi mình phải thể hiện quyền lực và các con phải tuân theo nhưng rất hãn hữu. Khi các bạn ấy cưỡng lại, mình phải tìm lối thoát cả cho cả hai chứ không đối đầu. 

Sau đó, các bạn ấy sẽ nhận thức ra là mỗi người có một quyền. Và phương pháp tiếp cận cái quyền ấy của mỗi người một khác. Có người thì nới lỏng quyền lực của mình, có người thì làm chặt vô cùng, có người thì tùy cơ ứng biến. Mình thuộc dạng thứ 3. Bởi vì trong trường hợp ấy, nếu cứ để nó tiếp tục như thế, sẽ gây nguy hại cho cả đôi bên. Mình đã để cho một giới hạn dân chủ rồi mà con vẫn không nghe thì lúc ấy mình phải thể hiện quyền lực. 

Tôn Nữ vãn cảnh chùa làng cùng với bố năm 2019. Ảnh: NVCC

- Anh từng nói, anh hay bị mọi người chê trách là “viển vông” khi dạy con?

Thực sự là nhiều người bảo mình chiều con. Một ví dụ mà mọi người cho là “viển vông”, đó là chuyện “gap year” của Tôn Nữ. 

Khi gia đình đã chuẩn bị sẵn sàng cho việc đi học của con rồi thì đùng cái con thông báo sẽ nghỉ 1 năm chưa đi. Lúc ấy, Donald Trump vừa trúng cử Tổng thống, dự đoán nước Mỹ sẽ có nhiều thay đổi. 

Mọi người can ngăn rất nhiều. Khi ấy, mình cũng mơ hồ. Nhưng mình nói với mọi người là cháu đã quyết định rồi, mình không còn cách nào khác là ủng hộ cháu thôi. 

Mình ủng hộ ngoài việc tin tưởng tuyệt đối vào quyết định của con còn phải dựa vào sự hiểu biết nhất định của chính bản thân mình. Cái này quan trọng lắm vì nó làm mình tự tin và củng cố lòng tin đã đặt trọn vẹn vào con.

Lúc ấy, mình tin rằng có thể chính quyền thay đổi nhưng hệ thống hành chính và giáo dục của Mỹ thì không thay đổi. Cũng có người bảo mình như thế là viển vông. Nói viển vông là vì nó không phù hợp với số đông nhưng không phải lúc nào chân lý cũng thuộc về số đông. Và quan trọng nhất là mình phải đặt cược niềm tin vào con. 

Ngay cả bây giờ, khi vừa về Việt Nam, bạn ấy nói thích ra ở riêng. Ban ngày, bạn ấy ra chỗ của bạn ấy học hành, quan hệ bạn bè, đến chiều tối về nhà ăn cơm, ngủ và học đêm ở nhà. Mình tôn trọng quyết định đó và không nặng nề chuyện bạn ấy sống ở đâu. 

‘Gia đình mình không có dân chủ giả tạo’

- Trong quá trình nuôi dạy con, có khi nào anh cảm thấy mình bị “ngược chiều” vì không đi theo số đông?

Dạy con, giáo dục con cái, gắn bó với con cái – đó cũng là cuộc sống của mình, cho nên mình cũng không bận tâm lắm việc người ta nói thế này thế khác. Nếu có, mình sẽ bảo vệ con mình, bảo vệ mình.

Ví dụ như hồi nhỏ anh trai Tôn Nữ cũng nghe người lớn chửi bậy. Một lần, cô hàng thịt gần nhà nói đùa con chuyện gì đó, thằng bé phản ứng chửi lại và bị cô ấy cầm dao đuổi về tận nhà. Mục đích của cô ấy là dọa thôi. Cậu chàng sợ quá, co giò chạy về đóng cửa lại.

Lúc ấy, mình nói với cô hàng thịt bỏ qua cho con, con sợ lắm rồi. Sau đó, mình mới ra bảo cô ấy là trẻ con thấy người lớn nói gì thì bắt chước. Chẳng qua là cô đùa nó, nó thử lại phản ứng của cô thôi, chứ nó cũng chưa biết gì đâu. Lần sau nó mà nói như thế, cô cứ lờ đi, coi như không có chuyện gì. Còn nếu như cô nhắc lại, tức là nó thấy cô tức giận, thấy được hiệu quả lời nó nói ra, rồi nó lại tiếp tục. 

Bởi vì sao? Não của con người khi có cái gì hay hoặc dở đều nhớ lâu. Nhưng phải có ngoại cảnh tác động thì mới nhớ được. Còn nếu ngoại cảnh không tác động thì rồi cũng quên đi. 

Mình cũng vậy. Khi con cái nói tục, chửi bậy, mình không bao giờ lớn tiếng đe dọa, mà coi như chưa nghe thấy gì, chuyển sang đề tài khác. Sau một lúc nào đó, mình sẽ nói lại với con.

- Anh ứng xử như thế nào trước những mâu thuẫn với con do khác biệt thế hệ?

Ví dụ như chuyện trước đây anh trai của Tôn Nữ hay mang xe ra tự sửa, nhưng từ khi bắt đầu đi học đại học, bạn ấy có cách nhìn khác. Bạn thấy bố lôi xe ra sửa thì bảo bố làm thế làm gì, bây giờ dịch vụ đầy ra, thời gian đấy để làm việc khác, thì mình cũng phải chấp nhận thôi. Đấy cũng là sự biến đổi của thời gian và tư duy con người, là quy luật. 

Mỗi người, dù là con cái hay cha mẹ đều có một cuộc đời của riêng mình. Chúng ta dựa vào nhau để sống cuộc đời riêng của mình tốt hơn, có ý nghĩa hơn chứ không phải là sự tráo đổi cuộc đời cho nhau. Vì thế, chúng ta nên tôn trọng tự do của nhau và tạo điều kiện phát triển tự do. Tất nhiên, tự do trong một quy luật nhất định, trong nề nếp gia đình và trật tự xã hội.

Ở nhà mình không có sự dân chủ giả tạo. Tức là mình không cố gắng để gò mình vào cho vừa với ý của con. Mình nói, mình có cách riêng, nhưng nhiều khi nó bảo đấy là suy nghĩ của bố thôi. Mình bảo, “đúng, đó là suy nghĩ của bố và bố nói ra để mọi người trong nhà có thể chấp nhận ý nào được thì chấp nhận, còn không thì bố vẫn bảo lưu ý kiến đó của bố. Bố sống cuộc sống của bố. Chúng ta không xung đột, mà tôn trọng lối sống của nhau”.

Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!

Ông bố có con học Harvard: Tôi 'vô tích sự', con thay đổi rất nhiều

"Mình nghĩ, nếu cha mẹ “chồng lấn” phần việc của con, lúc nào cũng “hữu sự” với con thì không gian tự do của con bị xâm phạm".

Cách đây hơn 3 năm, Nguyễn Đình Tôn Nữ, nữ sinh trường THPT chuyên Hà Nội Amsterdam đã được ĐH Harvard trao học bổng toàn phần cho 4 năm học.

Trong một buổi chia sẻ ấm cúng với chủ đề “Hãy để con bay!” với sự tham gia của đông đảo học sinh và các phụ huynh, anh Nguyễn Vũ Cân – bố của Nguyễn Đình Tôn Nữ đã nói, “đây không phải là một buổi truyền bá kinh nghiệm nuôi dạy con của mình”. Sau 3 năm, anh vẫn bảo lưu câu nói đó trong một cuộc trò chuyện gần đây với PV báo VietNamNet.

Xem phần 1 cuộc trò chuyện: Ông bố có con học Harvard: Tôi 'vô tích sự', con thay đổi rất nhiều

Anh Nguyễn Vũ Cân trong buổi trò chuyện với PV báo VietNamNet. Ảnh: Nguyễn Thảo

Không vào được Harvard thì học Lâm nghiệp

- Vợ chồng anh có khi nào mâu thuẫn quan điểm trong việc dạy con?

Có chứ. Thậm chí, khi con bé lên tới cấp 3, bà xã vẫn lo. Vợ mình vẫn bảo là lo cho con bé hơn thằng anh vì nó cứ “ngất ngất, ngây ngây, cá tính thế nào ấy”. 

Mình có nói với vợ là không nên nói như thế trước mặt con. Nói như thế là so sánh 2 đứa với nhau và nếu chúng hiểu nhầm nhau thì sẽ không thân thiện với nhau.

Mỗi đứa có một cá tính riêng. Cái quan  trọng nhất bây giờ là mình đang thấy nó vẫn đi học bình thường, trong cái bình thường ấy có nhiều cái bất thường. Nhiều khi “cái bất thường” là cái mới, cái tiến bộ chưa được chấp nhận thì cần có thời gian. Nếu mình chấp nhận được những cái bất thường ấy thì rồi dần dần nó sẽ trở thành cái bình thường.

Tất nhiên, khi con cái đã có được lòng tin tuyệt đối từ bố mẹ thì những điều bất thường có xu hướng tiêu cực, con không giấu chúng ta đâu. Mình nghĩ, chúng ta nên suy nghĩ và hành xử bao dung không chỉ với con cái mà cả với những người xung quanh thì kết quả chúng ta nhận được là sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau.

- Khi con còn nhỏ, anh có định hướng cho các con thi vào trường chuyên, lớp chọn không, hay cứ tự nhiên nó diễn ra như vậy?

Không! Thậm chí mình định hướng cũng không được. 

Ví dụ như Tôn Nữ, khi học lớp 5, bạn ấy là á quân kỳ thi Olympic tiếng Anh thành phố. Hồi đấy, gia đình muốn cho bạn lên trường Giảng Võ học, sau định hướng thi vào Amsterdam. Nếu bạn ấy cứ theo như thế thì có thể vẫn vào được trường Ams, nhưng có khi lại không được Tôn Nữ như bây giờ. 

Khi vợ mình dẫn con lên Giảng Võ nhận trường thì có chút trục trặc. Sau này, Tôn Nữ giải thích cụ thể thế này: “Cái vụ trường Giảng Võ là do phải nộp học bạ gốc mà mình không biết, mang bản photo, nên trên đường về nhà lấy con mới nói không học Giảng Võ nữa. Với con nhớ, hồi đấy cũng phải xin xỏ vì trái tuyến. Dù còn nhỏ thì con cũng không thích việc đấy. Học ở Trường Việt Nam - Algieri đơn giản và nhẹ nhàng hơn. Con cảm nhận được điều đấy”.

Vợ chồng mình hoàn toàn ủng hộ quyết định của con vì tin rằng nó quyết định đúng.

Chỉ có duy nhất một việc mình can thiệp, đó là nhờ các cô không để cho bạn ấy làm cán bộ lớp. Quan điểm của mình là không tập cho trẻ con ham quyền lực. Mình vẫn nói với con, quyền lực không quan trọng, ảnh hưởng mới quan trọng. Cho đến bây giờ mình vẫn kiên định với quan điểm ấy.

Mình trao đổi với con rằng, nếu con có ảnh hưởng tốt thì con sẽ tập hợp được nhiều người xung quanh mình. 

Mặc dù không làm cán bộ lớp nhưng từ tiểu học, THCS rồi THPT, bạn ấy lại là người khởi xướng các phong trào, sáng kiến ở trường, lôi kéo được các bạn tham gia.

- Nhiều phụ huynh hay “thổi” ước mơ đi du học cho con từ nhỏ. Tôn Nữ có thành tích học tập rất tốt từ khi học tiểu học. Anh có từng nhen nhóm ý định hay có tác động gì để con đặt mục tiêu đi du học, hay vào các trường tốp đầu như Harvard không? 

Hoàn toàn không. Mình từng nói mình là ông bố “vô tích sự”. Bạn ấy nhờ cái gì thì làm cái đó.

Mình vẫn nói là nếu đi du học được thì tốt, nhưng nếu du học dựa hoàn toàn vào kinh phí của gia đình thì nên cân nhắc với cùng kinh phí ấy, nên học trong nước hay ngoài nước tốt hơn. 

Về việc đi du học, chính Tôn Nữ nói là nếu không đi du học thì học đại học trong nước. Nếu không được học ở những trường đại học tốp đầu trong nước thì bạn ấy đi học ĐH Lâm nghiệp, vì bạn ấy thích rừng. Tất nhiên là bạn ấy nói theo cảm hứng riêng trong tâm thế rất thoải mái, an nhiên.

Mình nghĩ là khi trong đầu đã có một lượng kiến thức nhất định thì kiểu gì bạn ấy cũng sống được, còn việc quyền cao chức trọng là do cả một quá trình tích lũy kinh nghiệm sống, do cách bạn ấy xây dựng các mối quan hệ... Những việc ấy mình không thể đi làm thay bạn ấy được.

‘Dân chủ không nghe thì phải thể hiện quyền lực’

- Những khi con không chịu tiếp thu hay không chấp nhận những gì anh hướng dẫn, khuyên bảo, anh làm thế nào?

Có rất nhiều lần như thế. Ví dụ như có lần bạn ấy muốn lái xe ra sân bay đón mẹ nhưng lại dậy muộn. Khi bắt đầu đi, bạn ấy không làm theo hướng dẫn của bố, cứ tự làm theo ý mình. Lúc ấy, mình yêu cầu con không lái xe nữa vì tâm lý con như thế là không ổn định. Mình nói dứt khoát luôn là bây giờ không phải là giờ để con xây dựng phương pháp, không phải là giờ để con tự ý, mà phải theo hướng dẫn của bố hoặc để bố tự lái. Thế là bạn ấy tự ái, xuống xe đi bộ về. 

Có những khi mình phải thể hiện quyền lực và các con phải tuân theo nhưng rất hãn hữu. Khi các bạn ấy cưỡng lại, mình phải tìm lối thoát cả cho cả hai chứ không đối đầu. 

Sau đó, các bạn ấy sẽ nhận thức ra là mỗi người có một quyền. Và phương pháp tiếp cận cái quyền ấy của mỗi người một khác. Có người thì nới lỏng quyền lực của mình, có người thì làm chặt vô cùng, có người thì tùy cơ ứng biến. Mình thuộc dạng thứ 3. Bởi vì trong trường hợp ấy, nếu cứ để nó tiếp tục như thế, sẽ gây nguy hại cho cả đôi bên. Mình đã để cho một giới hạn dân chủ rồi mà con vẫn không nghe thì lúc ấy mình phải thể hiện quyền lực. 

Tôn Nữ vãn cảnh chùa làng cùng với bố năm 2019. Ảnh: NVCC

- Anh từng nói, anh hay bị mọi người chê trách là “viển vông” khi dạy con?

Thực sự là nhiều người bảo mình chiều con. Một ví dụ mà mọi người cho là “viển vông”, đó là chuyện “gap year” của Tôn Nữ. 

Khi gia đình đã chuẩn bị sẵn sàng cho việc đi học của con rồi thì đùng cái con thông báo sẽ nghỉ 1 năm chưa đi. Lúc ấy, Donald Trump vừa trúng cử Tổng thống, dự đoán nước Mỹ sẽ có nhiều thay đổi. 

Mọi người can ngăn rất nhiều. Khi ấy, mình cũng mơ hồ. Nhưng mình nói với mọi người là cháu đã quyết định rồi, mình không còn cách nào khác là ủng hộ cháu thôi. 

Mình ủng hộ ngoài việc tin tưởng tuyệt đối vào quyết định của con còn phải dựa vào sự hiểu biết nhất định của chính bản thân mình. Cái này quan trọng lắm vì nó làm mình tự tin và củng cố lòng tin đã đặt trọn vẹn vào con.

Lúc ấy, mình tin rằng có thể chính quyền thay đổi nhưng hệ thống hành chính và giáo dục của Mỹ thì không thay đổi. Cũng có người bảo mình như thế là viển vông. Nói viển vông là vì nó không phù hợp với số đông nhưng không phải lúc nào chân lý cũng thuộc về số đông. Và quan trọng nhất là mình phải đặt cược niềm tin vào con. 

Ngay cả bây giờ, khi vừa về Việt Nam, bạn ấy nói thích ra ở riêng. Ban ngày, bạn ấy ra chỗ của bạn ấy học hành, quan hệ bạn bè, đến chiều tối về nhà ăn cơm, ngủ và học đêm ở nhà. Mình tôn trọng quyết định đó và không nặng nề chuyện bạn ấy sống ở đâu. 

‘Gia đình mình không có dân chủ giả tạo’

- Trong quá trình nuôi dạy con, có khi nào anh cảm thấy mình bị “ngược chiều” vì không đi theo số đông?

Dạy con, giáo dục con cái, gắn bó với con cái – đó cũng là cuộc sống của mình, cho nên mình cũng không bận tâm lắm việc người ta nói thế này thế khác. Nếu có, mình sẽ bảo vệ con mình, bảo vệ mình.

Ví dụ như hồi nhỏ anh trai Tôn Nữ cũng nghe người lớn chửi bậy. Một lần, cô hàng thịt gần nhà nói đùa con chuyện gì đó, thằng bé phản ứng chửi lại và bị cô ấy cầm dao đuổi về tận nhà. Mục đích của cô ấy là dọa thôi. Cậu chàng sợ quá, co giò chạy về đóng cửa lại.

Lúc ấy, mình nói với cô hàng thịt bỏ qua cho con, con sợ lắm rồi. Sau đó, mình mới ra bảo cô ấy là trẻ con thấy người lớn nói gì thì bắt chước. Chẳng qua là cô đùa nó, nó thử lại phản ứng của cô thôi, chứ nó cũng chưa biết gì đâu. Lần sau nó mà nói như thế, cô cứ lờ đi, coi như không có chuyện gì. Còn nếu như cô nhắc lại, tức là nó thấy cô tức giận, thấy được hiệu quả lời nó nói ra, rồi nó lại tiếp tục. 

Bởi vì sao? Não của con người khi có cái gì hay hoặc dở đều nhớ lâu. Nhưng phải có ngoại cảnh tác động thì mới nhớ được. Còn nếu ngoại cảnh không tác động thì rồi cũng quên đi. 

Mình cũng vậy. Khi con cái nói tục, chửi bậy, mình không bao giờ lớn tiếng đe dọa, mà coi như chưa nghe thấy gì, chuyển sang đề tài khác. Sau một lúc nào đó, mình sẽ nói lại với con.

- Anh ứng xử như thế nào trước những mâu thuẫn với con do khác biệt thế hệ?

Ví dụ như chuyện trước đây anh trai của Tôn Nữ hay mang xe ra tự sửa, nhưng từ khi bắt đầu đi học đại học, bạn ấy có cách nhìn khác. Bạn thấy bố lôi xe ra sửa thì bảo bố làm thế làm gì, bây giờ dịch vụ đầy ra, thời gian đấy để làm việc khác, thì mình cũng phải chấp nhận thôi. Đấy cũng là sự biến đổi của thời gian và tư duy con người, là quy luật. 

Mỗi người, dù là con cái hay cha mẹ đều có một cuộc đời của riêng mình. Chúng ta dựa vào nhau để sống cuộc đời riêng của mình tốt hơn, có ý nghĩa hơn chứ không phải là sự tráo đổi cuộc đời cho nhau. Vì thế, chúng ta nên tôn trọng tự do của nhau và tạo điều kiện phát triển tự do. Tất nhiên, tự do trong một quy luật nhất định, trong nề nếp gia đình và trật tự xã hội.

Ở nhà mình không có sự dân chủ giả tạo. Tức là mình không cố gắng để gò mình vào cho vừa với ý của con. Mình nói, mình có cách riêng, nhưng nhiều khi nó bảo đấy là suy nghĩ của bố thôi. Mình bảo, “đúng, đó là suy nghĩ của bố và bố nói ra để mọi người trong nhà có thể chấp nhận ý nào được thì chấp nhận, còn không thì bố vẫn bảo lưu ý kiến đó của bố. Bố sống cuộc sống của bố. Chúng ta không xung đột, mà tôn trọng lối sống của nhau”.

Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!

Ông bố có con học Harvard: Tôi 'vô tích sự', con thay đổi rất nhiều

"Mình nghĩ, nếu cha mẹ “chồng lấn” phần việc của con, lúc nào cũng “hữu sự” với con thì không gian tự do của con bị xâm phạm".

1. Việt Nam - Đất nước có nhiều món xôi - chè độc đáo, hấp dẫn nhất thế giới (150 món)

Xôi - chè được xem là món ăn cổ truyền, tượng trưng cho sự phồn thịnh, no ấm trong truyền thống văn hóa nông nghiệp lúa nước lâu đời của Việt Nam. Xôi - chè xuất hiện hầu hết trong các buổi lễ cúng quan trọng của con người như cúng đầy tháng, cúng thôi nôi, lễ ăn hỏi, cúng giao thừa, cúng tất niên, cúng Phật, ngày giỗ ông bà tổ tiên,…

Xôi - chè đã gắn liền với rất nhiều tập tục quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt Nam.

Việt Nam có rất nhiều món xôi, chè khác nhau với những màu sắc, khẩu vị ngọt - mặn đa dạng, hấp dẫn nhiều thực khách trong và ngoài nước. Các món xôi - chè có nguồn gốc từ nhiều vùng, miền khác nhau của đất nước, tạo nên những nét độc đáo riêng. 

Xôi - chè trong ẩm thực Việt là thức quà gắn bó sâu sắc với tinh thần người Việt, gắn bó và đồng hành cùng bao người từ lúc còn bé xíu cho đến khi trưởng thành, già đi. Đây là món ăn mà mọi thế hệ, mọi tầng lớp con người Việt Nam đều yêu quý. Dù cuộc sống ngày nay đã hiện đại hơn, sung túc hơn, nhưng người ta vẫn luôn có thể tìm thấy xôi - chè dân dã ở bất kỳ đâu.

Việt Nam - Đất nước có nhiều loại gia vị tự nhiên đặc sắc nhất thế giới (150 loại)

Các loại gia vị tự nhiên tại Việt Nam vô cùng đa dạng.

Có thể nói gia vị trong ẩm thực hiện hữu khắp nơi trên thế giới, nhưng ít có đất nước nào lại có một hệ thống gia vị đặc trưng và phong phú như Việt Nam. Các loại gia vị ở nước ta chủ yếu là dùng tươi và có nhiều trong tự nhiên, rất dễ tìm và tiện dụng.

Điều thú vị là gần như mỗi góc vườn nhà ở bất kỳ làng quê nào của Việt Nam cũng đều có một kho tàng rau gia vị. Chính việc sử dụng gia vị đúng cách, đúng lúc và đúng liều lượng đã góp phần gia tăng hương vị, phát huy được vai trò của gia vị trong việc chế biến, kích thích tiêu hóa, hấp dẫn người thưởng thức, tạo nên bản sắc ẩm thực đặc trưng của từng món ăn, từng địa phương và đặc biệt tốt cho sức khỏe.

Việt Nam - Đất nước có nhiều món ăn vặt đường phố hấp dẫn và đa dạng nhất thế giới (160 món)

Ẩm thực đường phố Việt Nam những năm gần đây ngày càng nổi danh khắp bốn phương và vinh dự được xuất hiện trên các báo tạp chí ẩm thực nổi tiếng trên thế giới. Hầu như tất cả các món ăn Việt Nam đều có thể được bán dưới phố, nơi vỉa hè, từ món nước đến món khô, từ món ngọt đến món mặn, trong đó phải kể đến hệ thống các món ăn vặt, ăn chơi vô cùng hấp dẫn và đa dạng mà lại hợp túi tiền.

Ẩm thực đường phố Việt Nam ngày càng nổi danh khắp bốn phương.

Bên cạnh những món ăn vặt truyền thống, còn có những món là sản phẩm của quá trình giao lưu, tiếp biến văn hóa với các dân tộc sinh sống lâu đời ở Việt Nam như dân tộc Hoa, Chăm, Khmer hay các quốc gia phương Tây và gần đây còn có các món ăn vặt đến từ các nước như Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kỳ,… Các món ăn này được người Việt tiếp nhận và biến đổi ít nhiều để phù hợp khẩu vị người dùng và phong cách chế biến của người Việt.

Có thể nói, Việt Nam chính là “thiên đường của các món ăn vặt đường phố” theo đúng nghĩa với sự đa dạng các món ăn và hương vị được truyền từ đời này sang đời khác. Vì thế, nếu những ai đặt chân đến Việt Nam mà chưa từng một lần thưởng thức ẩm thực đường phố tại đây thì quả thực là đáng tiếc.

Việt Nam - Đất nước có nhiều loại trái cây ngon và đa dạng nhất thế giới (100 loại)

Việt Nam là quốc gia có thế mạnh về cây ăn quả, trong đó có nhiều loại trái cây đặc sản nổi tiếng được thế giới biết đến. Hiện nay, trái cây Việt Nam đã có mặt ở hơn 60 quốc gia trên thế giới và ngày càng mở rộng thị trường.

Việt Nam là đất nước có hơn 100 loại trái cây ngon

Với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thuận lợi, Việt Nam có khá nhiều vùng chuyên canh cây ăn quả lớn. Trong đó, khu vực Nam bộ được đánh giá là vùng trồng cây ăn quả lớn nhất cả nước. Toàn Nam bộ hiện có trên 400.000 ha cây ăn quả, cho sản lượng hơn 4 triệu tấn/năm, trong đó các tỉnh Tiền Giang, Đồng Nai, Vĩnh Long, Bến Tre, Đồng Tháp,… có diện tích trồng lớn nhất toàn khu vực.

Trái cây Việt Nam không chỉ có hương vị thơm ngon đặc trưng mà còn rất ổn định về chất lượng. Việt Nam sở hữu rất nhiều loại trái cây độc đáo mà ít nước nào trên thế giới có được. Đây được xem là quà tặng đặc biệt sau mỗi chuyến hành trình của du khách mỗi lần ghé thăm Việt Nam.

Việt Nam - Đất nước có nhiều món chay làm từ các nguyên liệu và gia vị tự nhiên tốt lành và đa dạng (100 món)

Ăn chay ngày nay không chỉ dành cho các bậc tu hành mà đã trở thành một xu hướng ăn uống trong xã hội. Đây cũng là tập tục tín ngưỡng, văn hóa truyền thống lâu đời của các nước Á Đông, trong đó có Việt Nam.

Món chay của Việt Nam có sự kết hợp, đan xen giữa nghệ thuật ẩm thực và nghệ thuật tạo hình, trang trí tinh tế.

Ngoài vấn đề về ẩm thực, người ta còn ăn chay để tìm kiếm sự bình yên, và cũng là tìm cho mình một nơi thích hợp để tịnh tâm suy nghĩ, giải thoát những phiền muộn của cuộc sống hiện đại. Ăn chay còn là cách để “dưỡng sinh” giúp bảo vệ, giữ gìn sức khỏe khi ngày càng có nhiều loại bệnh tật, thực phẩm độc hại. Ăn chay cũng là một yếu tố góp phần để bảo vệ môi trường, bảo vệ những loài sinh vật đang dần bị mai một bởi vì chính con người.

Những món ăn chay được biến tấu từ các nguyên liệu, gia vị như các loại đậu, các loại rau, củ quả… có trong tự nhiên. Cùng với sự công phu, tỉ mỉ và chu đáo cũng như tài sáng tạo của người đầu bếp đã tạo nên những hương vị khác nhau mà không nhàm chán, giúp mâm cỗ chay vẫn hoàn hảo, ngập tràn màu sắc rực rỡ.

10 loại bánh đặc sản có tên gọi lạ ở Việt Nam

Đã bao giờ bạn được nghe hay có cơ hội thưởng thức những món bánh đặc sản với tên gọi kỳ lạ này chưa?

Sau khi xác lập thành công 5 kỷ lục thế giới đầu tiên trong lĩnh vực ẩm thực của Việt Nam, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) vừa tiếp tục chuẩn bị hồ sơ đề cử kỷ lục thế giới lần 2 đối với 5 hạng mục khác.

1. Việt Nam - Đất nước có nhiều món xôi - chè độc đáo, hấp dẫn nhất thế giới (150 món)

Xôi - chè được xem là món ăn cổ truyền, tượng trưng cho sự phồn thịnh, no ấm trong truyền thống văn hóa nông nghiệp lúa nước lâu đời của Việt Nam. Xôi - chè xuất hiện hầu hết trong các buổi lễ cúng quan trọng của con người như cúng đầy tháng, cúng thôi nôi, lễ ăn hỏi, cúng giao thừa, cúng tất niên, cúng Phật, ngày giỗ ông bà tổ tiên,…

Xôi - chè đã gắn liền với rất nhiều tập tục quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt Nam.

Việt Nam có rất nhiều món xôi, chè khác nhau với những màu sắc, khẩu vị ngọt - mặn đa dạng, hấp dẫn nhiều thực khách trong và ngoài nước. Các món xôi - chè có nguồn gốc từ nhiều vùng, miền khác nhau của đất nước, tạo nên những nét độc đáo riêng. 

Xôi - chè trong ẩm thực Việt là thức quà gắn bó sâu sắc với tinh thần người Việt, gắn bó và đồng hành cùng bao người từ lúc còn bé xíu cho đến khi trưởng thành, già đi. Đây là món ăn mà mọi thế hệ, mọi tầng lớp con người Việt Nam đều yêu quý. Dù cuộc sống ngày nay đã hiện đại hơn, sung túc hơn, nhưng người ta vẫn luôn có thể tìm thấy xôi - chè dân dã ở bất kỳ đâu.

Việt Nam - Đất nước có nhiều loại gia vị tự nhiên đặc sắc nhất thế giới (150 loại)

Các loại gia vị tự nhiên tại Việt Nam vô cùng đa dạng.

Có thể nói gia vị trong ẩm thực hiện hữu khắp nơi trên thế giới, nhưng ít có đất nước nào lại có một hệ thống gia vị đặc trưng và phong phú như Việt Nam. Các loại gia vị ở nước ta chủ yếu là dùng tươi và có nhiều trong tự nhiên, rất dễ tìm và tiện dụng.

Điều thú vị là gần như mỗi góc vườn nhà ở bất kỳ làng quê nào của Việt Nam cũng đều có một kho tàng rau gia vị. Chính việc sử dụng gia vị đúng cách, đúng lúc và đúng liều lượng đã góp phần gia tăng hương vị, phát huy được vai trò của gia vị trong việc chế biến, kích thích tiêu hóa, hấp dẫn người thưởng thức, tạo nên bản sắc ẩm thực đặc trưng của từng món ăn, từng địa phương và đặc biệt tốt cho sức khỏe.

Việt Nam - Đất nước có nhiều món ăn vặt đường phố hấp dẫn và đa dạng nhất thế giới (160 món)

Ẩm thực đường phố Việt Nam những năm gần đây ngày càng nổi danh khắp bốn phương và vinh dự được xuất hiện trên các báo tạp chí ẩm thực nổi tiếng trên thế giới. Hầu như tất cả các món ăn Việt Nam đều có thể được bán dưới phố, nơi vỉa hè, từ món nước đến món khô, từ món ngọt đến món mặn, trong đó phải kể đến hệ thống các món ăn vặt, ăn chơi vô cùng hấp dẫn và đa dạng mà lại hợp túi tiền.

Ẩm thực đường phố Việt Nam ngày càng nổi danh khắp bốn phương.

Bên cạnh những món ăn vặt truyền thống, còn có những món là sản phẩm của quá trình giao lưu, tiếp biến văn hóa với các dân tộc sinh sống lâu đời ở Việt Nam như dân tộc Hoa, Chăm, Khmer hay các quốc gia phương Tây và gần đây còn có các món ăn vặt đến từ các nước như Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kỳ,… Các món ăn này được người Việt tiếp nhận và biến đổi ít nhiều để phù hợp khẩu vị người dùng và phong cách chế biến của người Việt.

Có thể nói, Việt Nam chính là “thiên đường của các món ăn vặt đường phố” theo đúng nghĩa với sự đa dạng các món ăn và hương vị được truyền từ đời này sang đời khác. Vì thế, nếu những ai đặt chân đến Việt Nam mà chưa từng một lần thưởng thức ẩm thực đường phố tại đây thì quả thực là đáng tiếc.

Việt Nam - Đất nước có nhiều loại trái cây ngon và đa dạng nhất thế giới (100 loại)

Việt Nam là quốc gia có thế mạnh về cây ăn quả, trong đó có nhiều loại trái cây đặc sản nổi tiếng được thế giới biết đến. Hiện nay, trái cây Việt Nam đã có mặt ở hơn 60 quốc gia trên thế giới và ngày càng mở rộng thị trường.

Việt Nam là đất nước có hơn 100 loại trái cây ngon

Với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thuận lợi, Việt Nam có khá nhiều vùng chuyên canh cây ăn quả lớn. Trong đó, khu vực Nam bộ được đánh giá là vùng trồng cây ăn quả lớn nhất cả nước. Toàn Nam bộ hiện có trên 400.000 ha cây ăn quả, cho sản lượng hơn 4 triệu tấn/năm, trong đó các tỉnh Tiền Giang, Đồng Nai, Vĩnh Long, Bến Tre, Đồng Tháp,… có diện tích trồng lớn nhất toàn khu vực.

Trái cây Việt Nam không chỉ có hương vị thơm ngon đặc trưng mà còn rất ổn định về chất lượng. Việt Nam sở hữu rất nhiều loại trái cây độc đáo mà ít nước nào trên thế giới có được. Đây được xem là quà tặng đặc biệt sau mỗi chuyến hành trình của du khách mỗi lần ghé thăm Việt Nam.

Việt Nam - Đất nước có nhiều món chay làm từ các nguyên liệu và gia vị tự nhiên tốt lành và đa dạng (100 món)

Ăn chay ngày nay không chỉ dành cho các bậc tu hành mà đã trở thành một xu hướng ăn uống trong xã hội. Đây cũng là tập tục tín ngưỡng, văn hóa truyền thống lâu đời của các nước Á Đông, trong đó có Việt Nam.

Món chay của Việt Nam có sự kết hợp, đan xen giữa nghệ thuật ẩm thực và nghệ thuật tạo hình, trang trí tinh tế.

Ngoài vấn đề về ẩm thực, người ta còn ăn chay để tìm kiếm sự bình yên, và cũng là tìm cho mình một nơi thích hợp để tịnh tâm suy nghĩ, giải thoát những phiền muộn của cuộc sống hiện đại. Ăn chay còn là cách để “dưỡng sinh” giúp bảo vệ, giữ gìn sức khỏe khi ngày càng có nhiều loại bệnh tật, thực phẩm độc hại. Ăn chay cũng là một yếu tố góp phần để bảo vệ môi trường, bảo vệ những loài sinh vật đang dần bị mai một bởi vì chính con người.

Những món ăn chay được biến tấu từ các nguyên liệu, gia vị như các loại đậu, các loại rau, củ quả… có trong tự nhiên. Cùng với sự công phu, tỉ mỉ và chu đáo cũng như tài sáng tạo của người đầu bếp đã tạo nên những hương vị khác nhau mà không nhàm chán, giúp mâm cỗ chay vẫn hoàn hảo, ngập tràn màu sắc rực rỡ.

10 loại bánh đặc sản có tên gọi lạ ở Việt Nam

Đã bao giờ bạn được nghe hay có cơ hội thưởng thức những món bánh đặc sản với tên gọi kỳ lạ này chưa?

Ngoại hình Carnival phiên bản mới tinh chỉnh thiết kế trau chuốt hơn, lưới tản nhiệt với kiểu dáng rộng hơn, cụm đèn pha LED dọc. Cửa sau trượt điện. Đèn hậu LED thiết kế nối liền nhau, tạo thành khung đơn sắc nét. Cản trước và sau thể thao hơn bản cũ. Bộ vành họa tiết mới với tùy chọn từ 17-19 inch.

C\u1ee5m \u0111\u00e8n h\u1eadu LED thi\u1ebft k\u1ebf \u0111\u1ed9c \u0111\u00e1o.<\/p>\n\t","\n\t

Kia Carnival phi\u00ean b\u1ea3n 2025 ra m\u1eaft th\u1ecb tr\u01b0\u1eddng M\u1ef9.<\/p>\n\t","\n\t

N\u1ed9i th\u1ea5t tinh ch\u1ec9nh v\u1edbi nh\u1eefng trang b\u1ecb t\u00f9y thu\u1ed9c v\u00e0o t\u1eebng phi\u00ean b\u1ea3n.<\/p>\n\t","\n\t

H\u00e0ng gh\u1ebf hai phong c\u00e1ch h\u1ea1ng th\u01b0\u01a1ng gia tr\u00ean c\u00e1c b\u1ea3n cao c\u1ea5p.<\/p>\n\t","\n\t

B\u1ea3n cao c\u1ea5p c\u1ee7a Carnival trang b\u1ecb m\u00e0n h\u00ecnh gi\u1ea3i tr\u00ed 12,3 inch v\u00e0 c\u1ee5m \u0111\u1ed3ng h\u1ed3 12,3 inch.<\/p>\n\t","\n\t

H\u00e0ng gh\u1ebf th\u1ee9 ba c\u00f3 th\u1ec3 g\u1eadp g\u1ecdn.<\/p>\n\t"]' data-component-value="">" alt="Kia Carnival 2025 thêm động cơ hybrid, giá từ 36.500 USD" src="

Hãng xe Hàn Quốc Kia giới thiệu Carnival 2025 cho thị trường Mỹ. Mẫu MVP phiên bản mới có 9 phiên bản, gồm 5 bản động cơ đốt trong và 4 bản động cơ hybrid. Tại Mỹ, Kia định vị Carnival cạnh tranh với Toyota Sienna.

Ngoại hình Carnival phiên bản mới tinh chỉnh thiết kế trau chuốt hơn, lưới tản nhiệt với kiểu dáng rộng hơn, cụm đèn pha LED dọc. Cửa sau trượt điện. Đèn hậu LED thiết kế nối liền nhau, tạo thành khung đơn sắc nét. Cản trước và sau thể thao hơn bản cũ. Bộ vành họa tiết mới với tùy chọn từ 17-19 inch.

C\u1ee5m \u0111\u00e8n h\u1eadu LED thi\u1ebft k\u1ebf \u0111\u1ed9c \u0111\u00e1o.<\/p>\n\t","\n\t

Kia Carnival phi\u00ean b\u1ea3n 2025 ra m\u1eaft th\u1ecb tr\u01b0\u1eddng M\u1ef9.<\/p>\n\t","\n\t

N\u1ed9i th\u1ea5t tinh ch\u1ec9nh v\u1edbi nh\u1eefng trang b\u1ecb t\u00f9y thu\u1ed9c v\u00e0o t\u1eebng phi\u00ean b\u1ea3n.<\/p>\n\t","\n\t

H\u00e0ng gh\u1ebf hai phong c\u00e1ch h\u1ea1ng th\u01b0\u01a1ng gia tr\u00ean c\u00e1c b\u1ea3n cao c\u1ea5p.<\/p>\n\t","\n\t

B\u1ea3n cao c\u1ea5p c\u1ee7a Carnival trang b\u1ecb m\u00e0n h\u00ecnh gi\u1ea3i tr\u00ed 12,3 inch v\u00e0 c\u1ee5m \u0111\u1ed3ng h\u1ed3 12,3 inch.<\/p>\n\t","\n\t