Nhận định, soi kèo Bristol City vs Burnley, 19h30 ngày 23/11: Đối thủ kỵ giơ

Cánh tay robot được lập trình để pha cà phê.

Ý tưởng về robot có thể làm việc nhà, gồm giặt sấy quần áo đến rửa chén, lau sàn xuất hiện trong trí tưởng tượng của nhiều người từ lâu. Nhưng đến nay, chúng chủ yếu chỉ tồn tại trong các bộ phim khoa học viễn tưởng.

Tuy nhiên, Physical Intelligence, một công ty khởi nghiệp AI tại San Francisco, Mỹ lại cho rằng giấc mơ như vậy không xa vời. Họ vừa trình diễn một mô hình trí tuệ nhân tạo có thể học cách làm việc nhà thuần thục.

AI chẩn đoán ung thư nhưng không biết gấp áo

Trong vài năm qua, AI và ứng dụng của giải pháp công nghệ này đã phát triển nhanh chóng. Chúng tạo được ảnh, video như thật, dự đoán cấu trúc protein và chẩn đoán ung thư. Bất chấp những tiến bộ này, con người vẫn vượt trội AI trong thế giới thật. Điều này có thể được khái quát trong “Nghịch lý Moravec”, cho rằng thắng ván cờ vây hay tìm ra thuốc chữa bệnh là dễ dàng với trí tuệ nhân tạo, nhưng chúng lại không thể gấp được một chiếc áo sơ mi.

Đây là bài toán được Physical Intelligence tìm cách giải trong 8 tháng qua, từ khi công ty này được thành lập. Startup non trẻ này nhận được sự đầu tư từ các tên tuổi uy tín trong ngành gồm cả OpenAI. Mới nhất, giá trị công ty tăng mạnh lên 2 tỷ USD với khoản góp vốn từ Jeff Bezos.

Vấn đề doanh nghiệp non trẻ này đang tìm cách giải là một hệ thống AI có trí thông minh vật lý tương đương với con người.

Nền tảng thử nghiệm mới ra mắt có tên pi-zero. Cơ bản nó có sườn là một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), được bổ sung thêm dữ liệu rộng gồm hình ảnh, văn bản, hành động thực tế. Mô hình được huấn luyện trên thông tin tích lũy từ các loại cánh tay robot hoạt động trong nhà máy hiện đại.

Khác biệt của công nghệ mà Physical Intelligence đang phát triển là nó không phải lập trình thuần túy. Các loại robot hiện tại đều chỉ thực hiện hành động lặp lại liên tục khi được thiết lập sẵn. Giải pháp này không khả thi để ứng dụng trong một môi trường thực tế phức tạp, như tại nhà. AI được đưa vào để máy học và làm theo hướng dẫn. Đây là cách robot có thể giặt đồ, nấu cơm.

Cách AI làm việc nhà

pi-zero là một nền tảng trí thông minh vật lý được Physical Intelligence phát triển và đóng gói. Nó có kích thước 3 tỷ tham số (3B). Đây là mức tương đối nhỏ so với những LLM khác đang vận hành với tác vụ lập trình hay tạo văn bản. Nhờ vậy, pi-zero có thể được chạy tại biên với những máy tính có card đồ họa cơ bản thay vì dựa vào đám mây hay hệ thống cồng kềnh.

Hệ thống được thiết kế để ứng dụng lên nhiều loại mô hình cánh tay robot, không phân biệt hình dạng hay công năng ban đầu. Theo Remi Cademi, trưởng nhóm chế tạo robot của Hugging Face, cựu thành viên nhóm Tesla Optimus, nếu pi-zero được mở mã nguồn, ai cũng có thể cài nó lên robot để làm việc nhà.

Cánh tay robot được điều khiển bằng AI có thể gấp quần áo, dọn bàn, phân loại rác. Ảnh:Physical Intelligence.

Hiện tại, Physical Intelligence cung cấp 7 tùy chọn robot có thể được điều khiển bằng pi-zero. Trong đó, có cả những nhóm tác vụ phức tạp (cho robot) như gấp quần áo, dọn bàn ăn hay xếp trứng vào hộp. Đây là công việc khó vì có liên quan đến vật lý tiếp xúc, như tính toán biến dạng quần áo, độ cứng hộp carton hay dùng lực bao nhiêu để không vỡ quả trứng.

Ví dụ với robot gấp quần áo. Sau khi được giao việc, nó tự động đến trước máy giặt sấy, mở cửa sập rồi lấy đồ khô ra khỏi. Tiếp đến, thiết bị mang giỏ đến bàn, lấy quần áo trải ra và gấp gọn.

Tuy nhiên, giải pháp vẫn ở giai đoạn thử nghiệm ban đầu sau 8 tháng phát triển. Với nhóm tác vụ phức tạp như xếp trứng hay gấp hộp, tỉ lệ thành công hiện ở mức trên 50%. Ngoài ra, độ trễ xử lý cũng là vấn đề cần cải thiện khi cánh tay làm việc còn chậm chạp so với sức người.

Dùng ChatGPT thế nào để không tạo ra nội dung vô tri

Sự phát triển của AI mở ra nhiều tiềm năng nhưng cũng có không ít mối lo đối với ngành xuất bản, đặc biệt là nhóm tác giả viết sách.

Các tác giả sách cần phải chấp nhận sự vươn lên của AI, sử dụng chúng như một "siêu trợ lý" thay vì chối bỏ trào lưu. Chia sẻ với Tri thức - Znews, nhiều cây viết cho rằng người làm sách vẫn có thể đứng vững trong thời đại AI nếu biết cách tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo.

OpenAI khởi đầu với một sứ mệnh lớn lao: phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) để giúp đỡ loài người. Mục tiêu này đã thu hút sự chú ý và đầu tư từ nhiều nhà hảo tâm và nhà đầu tư công nghệ nổi tiếng. Đi kèm là những lời hứa hẹn sẽ đóng góp lợi nhuận cho sự phát triển chung của xã hội.

Nhưng giữa cơn lốc tài chính của Thung lũng Silicon và cuộc đua AI, OpenAI giờ đây không còn là tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận thuần túy. Thay vào đó, họ đã trở thành một trong những công ty công nghệ có vốn đầu tư lớn nhất thế giới, kéo theo những giá trị nhân văn ban đầu đang dần phai nhạt.

Hiện, chỉ còn 3/11 nhà sáng lập ban đầu vẫn còn làm việc tại công ty. Những lãnh đạo kỳ cựu nhất như CTO Mira Murati cũng đã rời đi để “tìm kiếm cơ hội mới”.

OpenAI tái cơ cấu

Những năm đầu tiên, OpenAI hoạt động dưới danh nghĩa phi lợi nhuận. Họ nhận được nhiều hỗ trợ từ cộng đồng đầu tư, với tinh thần rằng các khoản đầu tư vào OpenAI là "đóng góp" thay vì kiếm lợi nhuận, theo The Verge.

Song, thực tế cho thấy các nhà đầu tư không chỉ đến để làm từ thiện. Khi bạn kêu gọi đầu tư, điều các nhà đầu tư muốn thấy là lợi nhuận. Chính điều này đã bắt đầu làm lung lay cấu trúc ban đầu của OpenAI.

Ban đầu, công ty hoạt động như một tổ chức phi lợi nhuận với tên OpenAI, Kể từ năm 2019, OpenAI bổ sung một nhánh hoạt động vì lợi nhuận là OpenAI LP. Ảnh: Shutterstock.

Năm 2019, startup AI thành lập công ty con OpenAI LP với mô hình "lợi nhuận giới hạn" (capped-profit). Các nhà đầu tư nhận được lợi nhuận tối đa gấp 100 lần số tiền họ đầu tư. Nếu nhánh vì lợi nhuận đi chệch khỏi sứ mệnh đó, bên phi lợi nhuận có thể can thiệp.

Nhưng với với mức định giá 150 tỷ USD hiện tại, OpenAI không chỉ là một tổ chức kêu gọi "đóng góp". Công ty đang tìm cách thu hút các khoản đầu tư khổng lồ từ những tập đoàn như Thrive, Apple và thậm chí là một quỹ đầu tư được UAE hậu thuẫn. Mức đầu tư tối thiểu mà OpenAI yêu cầu lên đến 250 triệu USD.

Khác với những gã khổng lồ như Google hay Meta, OpenAI không có nguồn thu ổn định từ các hoạt động kinh doanh khác để bù đắp cho chi phí phát triển AI. Điều này khiến họ phụ thuộc gần như hoàn toàn vào các khoản đầu tư, dẫn đến việc dần dần từ bỏ các nguyên tắc phi lợi nhuận ban đầu.

CEO Sam Altman mới đây đã tuyên bố OpenAI có thể sẽ chuyển đổi thành một công ty vì lợi nhuận vào 2025, với cấu trúc quản lý hoàn toàn khác.

Sự ra đi đột ngột của những nhân sự cốt cán

Tháng 11/2023, Sam Altman từng bị hội đồng quản trị của OpenAI “phế truất” với lý do thiếu minh bạch trong quá trình lãnh đạo. Tuy nhiên, chỉ sau vài ngày, Altman đã quay trở lại vị trí CEO.

Từ đó đến nay, OpenAI trải qua một loạt những thay đổi lớn trong nội bộ. Mới đây, Giám đốc Công nghệ Mira Murati tuyên bố từ chức để tìm kiếm "không gian để khám phá riêng mình". Cùng ngày, Giám đốc Nghiên cứu Bob McGrew và Phó Chủ tịch phụ trách đào tạo sau (post training) Barret Zoph cũng thông báo rời đi.

"Bộ tứ huyền thoại" của OpenAI chụp ảnh vào tháng 3/2023. Từ trái sang là cựu Giám đốc công nghệ Mira Murati, CEO Sam Altman, cựu Chủ tịch Greg Brockman và Ilya Sutskever, đồng sáng lập kiêm thành viên ban quản trị đã rời công ty. Ảnh: New York Times.

Trước đó, vào tháng 5/2024, Ilya Sutskever, đồng sáng lập và nhà khoa học trưởng của OpenAI, cũng đã rời đi sau khi công khai bày tỏ sự bất đồng với Altman. Vài ngày sau đó, nhà nghiên cứu kỳ cựu Jan Leike cũng tuyên bố rời công ty, với lý do "văn hóa an toàn và quy trình đã nhường chỗ cho các sản phẩm hào nhoáng”.

Sam Altman - được mệnh danh là “người đàn ông quyền lực nhất trong giới công nghệ” - khẳng định rằng đây là một phần tất yếu của quá trình phát triển công ty. “Tôi sẽ không cho rằng việc ra đi đột ngột như vậy là điều đương nhiên, nhưng chúng tôi không phải là một công ty bình thường”, ông viết trên tài khoản cá nhân.

Từ phòng thí nghiệm nghiên cứu đến công ty “sản xuất” AI

Với các nhà nghiên cứu tại OpenAI, một trong những điều đáng lo ngại nhất là công ty đang chuyển dịch từ một phòng thí nghiệm nghiên cứu sang một doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm công nghệ. Trước đây, OpenAI nổi tiếng cẩn trọng khi phát triển các công nghệ AI. Giờ đây, có vẻ như hãng đang bị cuốn vào cuộc đua thương mại hóa.

Theo Washington Post, OpenAI đã tổ chức tiệc ra mắt GPT-4o trước khi hoàn thành các bài kiểm tra đánh giá mức độ an toàn của mô hình này. Nhiều nhân viên phụ trách an toàn của công ty đã phải làm việc 20 giờ/ngày và không có đủ thời gian để kiểm tra kỹ lưỡng các kết quả thử nghiệm.

OpenAI vội vã ra mắt GPT-4o. Ảnh: Bloomberg.

Nói với The Verge, Wojciech Zaremba, một trong những người đồng sáng lập còn lại của OpenAI, đã so sánh việc các lãnh đạo rời đi gần đây như "nỗi đau mà các bậc cha mẹ thời Trung Cổ phải trải qua: cứ 8 đứa trẻ thì có 6 đứa chết yểu".

Vậy OpenAI đang trở thành “cái gì”? Tất cả dấu hiệu đều cho thấy start-up AI đang biến thành một công ty công nghệ như bao công ty khác, nằm dưới sự kiểm soát của một giám đốc điều hành đầy quyền lực. Đây chính là cấu trúc họ từng né tránh vào những ngày đầu thành lập, The Vergenhận định.

Với Sam Altman, vị CEO tin rằng sự thay đổi này sẽ giúp công ty mạnh mẽ hơn, như ông đã nói tại Italian Tech Week: "Tôi hy vọng đây sẽ là một bước chuyển mình tốt cho tất cả. Tôi hy vọng OpenAI sẽ trở nên mạnh mẽ hơn từ những thay đổi này, như chúng ta đã làm từ tất cả các lần chuyển đổi trước”.

Dùng ChatGPT thế nào để không tạo ra nội dung vô tri

Sự phát triển của AI mở ra nhiều tiềm năng nhưng cũng có không ít mối lo đối với ngành xuất bản, đặc biệt là nhóm tác giả viết sách.

Các tác giả sách cần phải chấp nhận sự vươn lên của AI, sử dụng chúng như một "siêu trợ lý" thay vì chối bỏ trào lưu. Chia sẻ với Tri thức - Znews, nhiều cây viết cho rằng người làm sách vẫn có thể đứng vững trong thời đại AI nếu biết cách tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo.