Nhận định, soi kèo Ayeyawady United vs Sagaing United, 16h ngày 28/7

Năm 2022, doanh thu lĩnh vực công nghiệp công nghệ số của Việt Nam đạt 148 tỷ USD, tăng trưởng 8,7% so với năm 2021. Tốc độ tăng trưởng doanh thu công nghiệp công nghệ số giai đoạn 2015-2021 đạt bình quân 15,2%/năm, gấp hơn hai lần tốc độ tăng trưởng GDP.

Tuy nhiên, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương chỉ ra, trong tổng thể doanh thu này, tỷ trọng của khu vực FDI rất lớn nhưng giá trị gia tăng (VA) không nhiều. Phần lớn, chúng ta vẫn phụ thuộc vào các doanh nghiệp nước ngoài. Do đó, đặt ra yêu cầu về độc lập, tự chủ để tránh tổn thương trong giai đoạn phát triển và phải có cách tiếp cận phù hợp.

Nghị quyết 29 của BCH Trung ương đã có định hướng xây dựng chương trình quốc gia về nâng cao năng lực độc tập, tự chủ của ngành sản xuất Việt Nam nói chung, trong đó có lĩnh vực công nghiệp công nghệ số (Make In 2045). Chính phủ đang xây dựng chương trình hành động Nghị quyết 29.

Trong Nghị quyết 29, Bộ TT&TT đưa  vào nhiệm vụ xây dựng Luật công nghiệp, công nghệ số để có trọng tâm, trọng điểm thực hiện. 30% trong kinh tế số là ngành công nghiệp công nghệ số, 70% là ứng dụng công nghệ số trong các ngành, lĩnh vực. Ông Hiển cho rằng, nếu không có lõi là 30% thì các định hướng khác đều khó.

Ngành công nghiệp công nghệ số bao gồm lĩnh vực viễn thông, phần cứng, phần mềm, dịch vụ xoay quanh Internet như nội dung số, nền tảng số, dữ liệu, điện toán đám mây. “Diễn đàn quốc gia Phát triển kinh tế số và xã hội số lần thứ nhất” là hội thảo đầu tiên bàn luận về những vấn đề xung quanh để đưa ngành công nghiệp số thành công nghiệp nền tảng theo đúng định hướng mà Việt Nam đã nhận diện.

Cần lồng ghép chỉ tiêu phát triển kinh tế số vào chỉ tiêu phát triển của địa phương

Trong phiên thảo luận chiều 14/9, các đại biểu đã trao đổi ý kiến đóng góp và kiến nghị về mặt chính sách đối với cơ quan quản lý nhà nước, chia sẻ về vấn đề tự lực tự cường cũng như chính sách đầu tư cho R&D. Sau khi lắng nghe các tham luận và giải pháp, ông Nguyễn Đức Hiển tóm lược thành ba nhóm vấn đề chính.

Thứ nhất, đối với cơ chế, chính sách chung, "để ngành công nghiệp công nghệ số thực sự trở thành ngành công nghiệp nền tảng, phải lồng ghép chỉ tiêu về phát triển kinh tế số, trong đó có phát triển công nghiệp công nghệ số vào chỉ tiêu phát triển của địa phương cho đến cấp ủy, huyện, xã. Nếu không, địa phương, tỉnh ủy sẽ khôngcó cơ sở kiểm tra, giám sát cán bộ", Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương nói.

Những địa phương có tiềm năng thế mạnh chung về phát triển công nghiệp công nghệ số, điều quan trọng là mạnh dạn đề xuất thí điểm mô hình mới như Nam Định. Theo ông Nguyễn Đức Hiển, đối với một số luật như Luật công nghiệp công nghệ số, Luật giao dịch điện tử, việc thể chế hóa bằng các Nghị định cần hoàn thiện sớm. Điều này đảm bảo hành lang pháp lý, nghị định thông thoáng để thúc đẩy các hoạt động.

Ông Lê Anh Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng nhà nước, cho biết Ngân hàng nhà nước đang đốc thúc để hoàn thiện Nghị định quy định về thanh toán không dùng tiền mặt thay thế Nghị định 101/2012/NĐ-CP.

Về cơ chế đặt hàng của nhà nước, các cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ phải tiên phong chuyển đổi số, kết nối, liên thông dữ liệu, chuyển từ cơ chế mang tính định hướng ưu tiên thành ưu đãi trong các chính sách phát triển ngành công nghiệp công nghệ số cụ thể.

Về liên kết giữa các doanh nghiệp, nên có sự phân vai nhưng tạo liên kết. Theo ông Nguyễn Đức Hiển, "chúng ta phải tạo ra một hệ sinh thái có nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, nếu không sẽ triệt tiêu động lực phát triển, đặc biệt là khu vực SME". Ngoài ra, cần rà soát lại cơ chế ưu đãi cho lĩnh vực phần mềm.

Thứ hai, cần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số của Việt Nam. Khâu nhận thức và tuyên truyền rất quan trọng. Những tỉnh chuyển đổi số tốt, chỉ số ICT Index tốt, người đứng đầu phải tiên phong. Về phía cơ quan quản lý cần có bộ hướng dẫn do nhiều địa phương chưa biết triển khai chuyển đổi số từ đâu, tiêu chí đánh giá ra sao vì đây là lĩnh vực rất mới, cần cập nhật thường xuyên.

Bên cạnh đó, cần quan tâm đến đào tạo, phổ cập kỹ năng số; đặt ra áp lực tất cả cơ quan quản lý sử dụng nền tảng công nghệ, dịch chuyển dần. Nền tảng phải mở, đơn giản, dễ sử dụng.

Thứ ba, về định hướng, Việt Nam phải phát triển ngành công nghiệp dữ liệu. Nền tảng số được áp dụng nhiều trong lĩnh vực thanh toán, dịch vụ, thương mại điện tử nhưng trong lĩnh vực công nghiệp còn đang suy nghĩ. Ngược lại, phải có sản phẩm, công nghệ hướng đến thị trường trong nước (hộ gia đình, SME).

Chính sách hỗ trợ SME, chương trình đào tạo phải thay đổi cách thức. Phân định rõ chủ thể, cơ quan trong phối hợp, phát triển ngành công nghiệp.

Cùng với đó, cướp tiền từ các giao dịch chuyển khoản đã trở nên khó khăn với tội phạm mạng do các tổ chức tài chính đã mã hóa những giao dịch và yêu cầu xác thực đa yếu tố. Ngược lại, các ví điện tử đôi khi kém an toàn hơn. Ví cá nhân có thể không thực hiện những giao dịch có giá trị quá lớn song các doanh nghiệp cũng sử dụng ví điện tử nhiều hơn. Bởi vậy, chuyên gia Fortinet dự báo sẽ có nhiều mã độc được thiết kế đặc biệt nhắm vào các thông tin ủy nhiệm được lưu trữ nhằm chiếm đoạt tiền từ ví điện tử.

Đội ngũ nghiên cứu FortiGuard Labs còn dự đoán rằng thể thao điện tử sẽ trở thành mục tiêu của các nhóm hacker. Thể thao điện tử (Esport) một ngành công nghiệp đang trên đà bùng nổ với mức doanh thu vượt 1 tỷ USD là mục tiêu hấp dẫn với tội phạm mạng, dù tấn công bằng kỹ thuật DDoS, mã độc tống tiền, đánh cắp tài chính và giao dịch hay tấn công phi kỹ thuật. Bởi lẽ, môn thể thao này yêu cầu kết nối mạng liên tục và thường được chơi tại các hệ thống mạng tại nhà riêng không được bảo mật nhất quán, hoặc trong những tình huống với số lượng truy cập Wi-Fi mở lớn.

Do đặc điểm tương tác của trò chơi, Esport cũng là mục tiêu cho lừa đảo và tấn công phi kỹ thuật. 

Dựa trên những quan sát được thông qua chuỗi tấn công, đội nghiên cứu FortiGuard Labs dự đoán rằng tội phạm mạng sẽ dành nhiều thời gian và công sức vào các hoạt động do thám và khám phá các lỗ hổng zero-day để khai thác các công nghệ mới và đảm bảo chiến dịch thành công hơn ngay từ giai đoạn “left-hand”. Mặt khác, sẽ có một tỷ lệ gia tăng các cuộc tấn công mới được tiến hành chủ yếu ở “right-hand” do nhu cầu cao hơn từ thị trường dịch vụ tội phạm mạng.

“left-hand” và “right-hand” là các giai đoạn đe dọa của cuộc tấn công. Trong đó, giai đoạn“left-hand” của chuỗi tấn công là các nỗ lực tiền chiến dịch, bao gồm lên kế hoạch, phát triển và các chiến lược vũ khí hóa. Giai đoạn “right-hand” là giai đoạn thực thi quen thuộc hơn của cuộc tấn công.

Thời gian tới, sẽ tiếp tục có xu hướng mở rộng của phần mềm tội phạm và mã độc tống tiền vẫn là tiêu điểm trong tương lai. Những kẻ tấn công đã kết hợp mã độc tống tiền với kỹ thuật từ chối dịch vụ phân tán DDoS, với kỳ vọng gây quá tải cho đội ngũ CNTT.

Tội phạm mạng sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để làm chủ kỹ thuật giả mạo hình ảnh người - deep fake. AI được sử dụng trong bảo vệ an ninh mạng theo nhiều cách, ví dụ như phát hiện hành vi bất thường có thể dẫn đến một cuộc tấn công, thông thường bằng botnet. Tội phạm mạng cũng tận dụng AI phá các thuật toán phức tạp được dùng để phát hiện hành động bất thường của chúng.

Phương thức này sẽ phát triển khi kỹ thuật giả mạo hình ảnh người (deep fake) trở thành một vấn nạn do chúng sử dụng AI bắt chước hành động của con người và cải tiến các chiến dịch tấn công phi kỹ thuật. Hơn nữa, tiêu chuẩn tạo ra được deep fake sẽ giảm xuống thông qua việc tiếp tục thương mại hóa các ứng dụng công nghệ cao.

“Những điều này có thể dẫn tới việc mạo nhận người khác trong thời gian thực từ các ứng dụng giọng nói và video vượt qua phân tích sinh trắc, đặt ra những thách thức trong việc bảo đảm an toàn cho các hình thức xác thực như xác minh giọng nói hoặc nhận diện khuôn mặt”, chuyên gia Fortinet khuyến cáo.

Linh Đan

Các nhà nghiên cứu cho rằng, dữ liệu một lần nữa củng cố xu hướng đã tồn tại nhiều năm qua, đó là khan hiếm nhân tài trong không gian mạng. Tổng số nhân sự an toàn thông tin đang được tuyển dụng là khoảng 1,1 triệu, tăng bền vững qua từng năm.

Hiện nay, an ninh mạng không phải chuyên ngành phổ biến tại các trường đại học, tuy nhiên, có nhiều ngành học liên quan giúp bạn trở thành ứng viên tiềm năng trong mắt nhà tuyển dụng. Đó là khoa học máy tính, công nghệ thông tin, phát triển phần mềm hay thậm chí là quản trị kinh doanh.

Will Markow, Phó Chủ tịch Nghiên cứu ứng dụng tại công ty Lightcast, gợi ý nên học kiến thức căn bản của cả công nghệ thông tin lẫn an ninh mạng, cũng như một số kỹ năng giá trị cao mà các nhà tuyển dụng yêu cầu. Đây sẽ là hành trang tốt nhất khi bước vào thị trường việc làm.

Tuy nhiên, chuyên ngành học không phải yếu tố quan trọng nhất. Câu hỏi mà các ứng viên cần trả lời được chính là: “Bạn học được gì để chuẩn bị cho sự nghiệp trong lĩnh vực an ninh mạng”.

Ngoài kỹ năng về an toàn thông tin, quản trị mạng, công nghệ thông tin, ứng viên cũng cần trang bị kỹ năng mềm như giao tiếp, cộng tác. Dù là sinh viên hay đã tốt nghiệp, ứng viên sẽ có thêm cơ hội bổ sung kỹ năng thông qua các chứng chỉ như Security+ của hiệp hội CompTIA, Certified Ethical Hacker của EC-Council hay GSEC của GIAC. Theo ông Markow, an ninh mạng là lĩnh vực rất nặng, nhà tuyển dụng thường chú ý đến các chứng chỉ nhất định.

Tuy nhiên, mức thù lao mà doanh nghiệp trả cũng tương xứng với nỗ lực của ứng viên. Theo CNBC, thu nhập trung bình của nhân sự an ninh mạng trong khoảng từ 100.000 USD đến 120.000 USD/năm. Sẽ có khác biệt dựa trên kinh nghiệm và vị trí.

Markow chia sẻ, họ có thể khởi đầu từ mức 70.000 đến 90.000 USD, nhưng khi có thêm kinh nghiệm, mức lương ngày càng hấp dẫn hơn.

(Theo CNBC)

Vì vậy, các trường tư thục đồng loạt có kiến nghị chung: giữ nguyên quy định về Hội đồng quản trị trường tư thục trong Điều 53 Luật Giáo dục hiện hành, thay cho Khoản 3 Điều 56 Dự thảo Luật Giáo dục sửa đổi; thay Điều 100 của Dự thảo bởi Điều 67 Luật Giáo dục hiện hành.

Ông Khang cho biết, con tim ông “đã vui trở lại” bởi sự lo lắng, trăn trở của những ngày qua cuối cùng cũng đã được giải tỏa. (Ảnh: Thúy Nga)

Trước những kiến nghị này, tại buổi làm việc với các cơ sở giáo dục tư thục để lắng nghe ý kiến góp ý, thảo luận, GS Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Uỷ ban cho rằng, những bức xúc tại hội thảo ngày 8/5 có thể xuất phát từ những điểm hiểu lầm tại các điều trong bản dự thảo.

Giải thích về Khoản 3 Điều 56, ông Bình cho biết, các nhà đầu tư chỉ quan tâm tâm tới mục 3.a) là quy định cho các trường tư thục, hội đồng trường "bao gồm đại diện nhà đầu tư, thành viên trong và ngoài trường do hội nghị nhà đầu tư bầu, quyết định theo tỷ lệ vốn góp". 

Theo nội dung mục này, nhà đầu tư hoặc những ai góp vốn hoàn toàn có thể quyết định thành phần của hội đồng trường.

Tuy nhiên, "dấu chấm phẩy"(;) đặt cuối mục 3.a) lại chính là nguyên nhân khiến các nhà đầu tư hiểu lầm rằng đoạn ghi dưới mục 3.b): “Thành viên trong trường gồm có các thành viên đương nhiên là bí thư cấp ủy, chủ tịch công đoàn, đại diện ban chấp hành đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là người học của trường (nếu có), hiệu trưởng; thành viên bầu là đại diện giáo viên và người lao động do hội nghị toàn thể hoặc hội nghị đại biểu của trường bầu;

Thành viên ngoài trường là đại diện lãnh đạo nhà quản lý, nhà giáo dục, doanh nhân, cựu học sinh do hội nghị toàn thể hoặc hội nghị đại biểu của trường bầu;" cũng dành cho cả mục 3.a) và dẫn đến sự bức xúc. 

Ban soạn thảo ghi nhận điều này và đã có sự điều chỉnh. Cụ thể, để chuẩn về văn bản, ban soạn thảo sẽ thay dấu "chấm phẩy" (;) bằng dấu "chấm"(.). 

GS Phan Thanh Bình cũng lưu ý thêm, các nhà đầu tư cần đọc kỹ Điều 49 của Dự thảo, trong đó tại mục trách nhiệm, quyền hạn của nhà đầu tư có ghi nhà đầu tư có quyền "bầu hoặc cử, miễn nhiệm, bãi nhiệm các thành viên bầu của hội đồng trường”.

Với mục này, hội đồng trường hoàn toàn thuộc quyền quyết định của nhà đầu tư. Do vậy các nhà đầu tư không cần lo lắng về việc “không giữ được quyền sở hữu và điều hành”.

Còn về những thắc mắc xoay quanh điều 100, giải thích từ “pháp nhân nhà trường”, Phó chủ nhiệm Ủy ban pháp chế cho biết, ban soạn thảo có ý tưởng tới đây, các nhà đầu tư sẽ phải thành lập công ty để sở hữu và quản lý trường.

Công ty này sẽ phải xin mở trường và chịu sự điều chỉnh của luật doanh nghiệp, luật đầu tư. Sau khi luật này được thông qua và có hiệu lực, những nhà đầu tư nào muốn thành lập trường trước hết phải thành lập công ty, thuyết minh điều kiện và sẽ có một bộ phận thẩm định. Nếu đạt yêu cầu đề ra, công ty ấy sẽ được trao quyết định mở trường.

Như vậy lịch sử để lại có những trường không có công ty hoặc theo kiểu “con sinh trước, bố sinh sau” sẽ cần phải có lộ trình về thời gian để chuyển đổi.

Ông Bình cho biết, Chính phủ sẽ có nghị định chỉ đạo chấp nhận chuyển mã số thuế của các trường sang công ty nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong quá khứ. Pháp nhân nhà trường lúc này chính là các công ty. Do vậy, các nhà đầu tư không cần lo lắng việc bị tước bỏ quyền sở hữu.

Thúy Nga

Tại sao hiệu trưởng Trường Marie Curie muốn 'có mặt ở cầu Thăng Long'?

-Ông Nguyễn Xuân Khang nói rằng mình đã thức trắng đêm nghiên cứu, và nếu có chuyện xảy ra thì ông sẽ... "có mặt ở cầu Thăng Long".

Trong năm qua, mã độc mã hóa dữ liệu tống tiền (Ransomware) nhằm vào người dùng cá nhân đã giảm mạnh. Tuy vậy, đã có nhiều chiến dịch tấn công mã hóa dữ liệu quy mô lớn nhằm vào hệ thống các máy chủ dữ liệu, đặc biệt máy chủ kế toán của các cơ quan, doanh nghiệp.

Theo phân tích của NCS, có 2 điểm yếu lớn khiến các máy chủ dữ liệu tại Việt nam bị khai thác, tấn công: do sử dụng mật khẩu yếu cho dịch vụ truy cập từ xa và dùng mật khẩu mặc định cho tài khoản quản trị cơ sở dữ liệu. Cao điểm vào tháng 4/2022, hàng loạt máy chủ kế toán tại Việt Nam đã bị mã hóa toàn bộ dữ liệu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của các cơ quan, tổ chức bị tấn công.

Để phòng chống hình thức tấn công này, các quản trị cần thiết lập mật khẩu mạnh cho tài khoản quản trị từ xa. Nếu truy cập từ xa cần sử dụng kênh truyền riêng có mã hoá (VPN). Đóng các cổng dịch vụ không cần thiết, đổi mật khẩu mặc định của các tài khoản quản trị cơ sở dữ liệu. Các cơ quan, doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống sao lưu dữ liệu thường xuyên và trang bị phần mềm diệt virus để bảo vệ thường trực.

Nghiên cứu của NCS cũng chỉ ra rằng, năm 2022, đã có nhiều chiến dịch tấn công có chủ đích (APT) quy mô lớn nhắm vào các cơ sở trọng yếu tại Việt Nam. Chịu ảnh hưởng lớn nhất là các tổ chức tài chính ngân hàng, giáo dục, năng lượng và viễn thông. Đây là những nơi lưu trữ nhiều dữ liệu quan trọng, gây ảnh hưởng rộng nếu bị tấn công. 

Qua phân tích, chuyên gia NCS đã chỉ ra 3 hình thức tấn công APT phổ biến nhất trong năm 2022 gồm: tấn công qua khai thác lỗ hổng của các phần mềm ứng dụng; tấn công qua lỗ hổng của các nền tảng dịch vụ; tấn công qua lỗ hổng trong quy hoạch hạ tầng CNTT của chủ quản.

Các chuyên gia NCS khuyến nghị, các đơn vị cần định kỳ chủ động rà soát lại toàn bộ hệ thống tối thiểu 1 lần trong năm, khắc phục các lỗ hổng hoặc phát hiện các nguy cơ an ninh mạng; dành từ 10% kinh phí đầu tư CNTT đầu tư cho an ninh mạng. 

Bên cạnh đầu tư giải pháp công nghệ, cần trang bị hệ thống giám sát và xây dựng các quy trình phản ứng lại nếu xảy ra sự cố. Đặc biệt, cần chú trọng đào tạo nhận thức an ninh mạng cho người sử dụng cũng như nâng cao kỹ năng giám sát cho đội ngũ quản trị vận hành. 

Người dùng tiếp tục bị tấn công bởi nhiều loại mã độc mới

Dự báo về an toàn thông tin mạng năm 2023, các chuyên gia NCS cho rằng, các cuộc tấn công  APT sẽ diễn ra nhiều hơn, đặc biệt là tấn công đánh cắp dữ liệu từ các kho dữ liệu được hình thành trong quá trình chuyển đổi số. 

Các hệ thống vận hành công nghiệp (OT) có thể là đích nhắm mới tiếp theo của những cuộc tấn công có chủ đích. Các hình thức lừa đảo qua mạng Internet và mạng viễn thông sẽ có biến tướng sau khi các cơ quan quản lý siết chặt biện pháp bảo vệ người dùng. 

Chuyên gia NCS cũng dự báo năm 2023 sẽ chứng kiến sự tăng trưởng hơn nữa của mã độc đào tiền ảo. Bên cạnh đó, người dùng cũng tiếp tục bị tấn công bởi các loại mã độc mới, đặc biệt các mã độc tấn công qua lỗ hổng phần mềm sẽ gia tăng. 

“Sử dụng mã độc để tấn công APT sẽ là một xu hướng phổ biến trong năm 2023. Mã độc mã hoá dữ liệu tống tiền sẽ gần như chuyển dịch hẳn sang tấn công vào hệ thống máy chủ, tuy vậy người sử dụng cũng không nên lơ là vì có thể vẫn xuất hiện các mã độc mã hóa tấn công trên diện rộng”, đại diện NCS phân tích.

Trước đó, đội KMA.L3N0V0 của Học viện Kỹ thuật Mật mã đạt điểm cao nhất vòng thi Sơ khảo cuộc thi “Sinh viên với An toàn thông tin ASEAN” năm 2022 đã được Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam - VNISA phối hợp với Bộ TT&TT giới thiệu tham dự cuộc thi an toàn thông tin quốc tế Cyber Sea Game 2022 và đã đạt chức Vô địch cuộc thi này.

Các sinh viên tới từ đội thi KMA.L3N0V0 của Học viện Kỹ thuật Mật mã bao gồm Lê Thế Thắng (sinh năm 2001), Nguyễn Quang Bá (2002), Kỷ Hưng Chiến (2002) và Nguyễn Mạnh Dũng (2003) đã mang về kết quả ấn tượng, khi vượt qua các đội của Thái Lan, Singapore để giành vị trí dẫn đầu Cyber SEA Game năm nay.  Đây cũng là lần đầu tiên đội tuyển sinh viên Học viện Kỹ thuật Mật mã được chọn đại diện cho Việt Nam tham dự cuộc thi.

Cyber SEA Game là cuộc thi về kỹ năng đảm bảo an toàn thông tin dành cho các đối tượng trẻ (gồm sinh viên và kỹ sư) từ 15 - 29 tuổi của các nước ASEAN, với sự hợp tác tài trợ của Nhật Bản. Cuộc thi được Trung tâm nâng cao năng lực an toàn thông tin ASEAN - Nhật Bản tổ chức với mục đích tạo cơ hội cho các sinh viên, kỹ sư trẻ hoạt động trong lĩnh vực an toàn thông tin của các nước trong khu vực ASEAN được giao lưu, trao đổi kinh nghiệm. Tính đến nay, các đội tuyển của Việt Nam đã nhiều lần giành giải cao tại cuộc thi Cyber SEA Game, với 2 giải Nhất trong các năm 2015 và 2022, giải Nhì các năm 2019 và 2020 và giải Ba vào các năm 2017, 2018.

Đại diện Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT cho hay: “Thành tích xuất sắc mà các đội sinh viên Việt Nam đạt được không chỉ cho thấy năng lực chuyên môn và kỹ năng của các đội thi mà còn mang ý nghĩa rất lớn đối với ngành an toàn thông tin Việt Nam. Kết quả đáng tự hào này cũng góp phần không nhỏ trong việc thúc đẩy công tác giáo dục, đào tạo, phát triển nhân lực để đảm bảo an toàn, an ninh mạng”.