"Bạn trai của tôi, Arthur, chở tôi về sau buổi lễ", Phoebe viết, kèm theo một bức ảnh ngọt ngào chụp cảnh bạn trai đang cõng cô trên lưng.

Thời gian gần đây, ngày càng nhiều phim chiếu trên mạng bị gỡ bỏ sau khi công chiếu vì xuất hiện “đường lưỡi bò” (đường chín đoạn do Trung Quốc vạch ra, đòi chủ quyền phi pháp với gần như toàn bộ diện tích Biển Đông) gây ra nhận thức sai lệch về chủ quyền lãnh thổ.

Mới đây nhất, ngày 10/7, các nền tảng của FPT Play và Netflix lần lượt gỡ bỏ bộ phim Hướng gió mà đisau khi có công văn yêu cầu của Cục Điện ảnh.

Bộ phim Hướng gió mà đi(Flight to you) bị gỡ khỏi nền tảng FPT Play do phim "cài cắm" nhiều phân cảnh "đường lưỡi bò" phi pháp.

Dù vậy dư luận vẫn đặt câu hỏi bởi hành vi "xâm phạm chủ quyền quốc gia" Việt Nam được quy định trong Luật Điện ảnh, nhưng một số công ty phát hành phim vẫn vi phạm hoặc tái phạm? Thực chất, Hướng gió mà đi không phải bộ phim đầu tiên phát sóng rộng rãi ở Việt Nam chứa “đường lưỡi bò”.

Nhiều khán giả bày tỏ sự thất vọng với FPT Play - trang web, ứng dụng chiếu phim thuộc Công ty cổ phần Viễn thông FPT của Việt Nam - khi biết bộ phim Hướng gió mà đicó hình ảnh "đường lưỡi bò" phi pháp trong phim được phát hiện nhưng vẫn chiếu, chỉ xử lý làm mờ hoặc cắt bỏ hình ảnh.

Nhiều bộ phim cài cắm đường lưỡi bò bị gỡ bỏ, cấm chiếu tại Việt Nam.

Trước đó, đại diện của FPT Play khẳng định các nội dung trước khi phát hành trên FPT Play luôn được đảm bảo thực hiện đầy đủ quy trình kiểm duyệt và tuân thủ các quy định của pháp luật.

“Đối với bộ phim Hướng gió mà đi (Flight to you), đây là bộ phim với nội dung về tình yêu, sự cố gắng trong sự nghiệp của các bạn thanh niên trẻ. Những hình ảnh không phù hợp trong bộ phim này được biên tập, kiểm duyệt và xử lý (làm mờ, cắt bỏ)", đại diện FPT Play nêu.

Không chỉ vậy, trong bộ phim Hướng gió mà đi, bản đồ chứa "đường lưỡi bò" còn đi kèm câu thoại: "Rồi sẽ có ngày tấm bản đồ này đi đến rất nhiều nơi trên thế giới". Đây là nội dung được phát hiện sau khi Cục Điện ảnh kiểm tra, rà soát đối với phiên bản chiếu trên Netflix.

Đây không phải lần đầu hai nền tảng Netflix và FPT Play gặp vấn đề liên quan đến hình ảnh "đường lưỡi bò" trong các phim Trung Quốc được mua lại và phát sóng. Năm 2020, Netflix từng phải xóa bỏ hình ảnh "đường lưỡi bò" trong phim Gửi thời thanh xuân ấm áp của chúng ta(Put your head on my shoulder).

Cảnh phim có bản đồ đường lưỡi bò phi pháp trong Gửi thời thanh xuân ấm áp của chúng ta.

Bộ phim Lấy danh nghĩa người nhà chiếu trên FPT Play cũng mắc lỗi tương tự. Dù FPT Play đã cắt cảnh này trước khi phát sóng, dư luận vẫn giận dữ, yêu cầu nhà phát hành gỡ bỏ phim.

Netflix và FPT Play không phải hai nền tảng duy nhất gặp vấn đề liên quan đến phim chứa “đường lưỡi bò”. Vào năm 2022, bộ phim Băng vũ hỏa cũng được gỡ khỏi trang web cũng như ứng dụng Vieon vì xuất hiện hình ảnh “đường lưỡi bò” phi pháp.

Kiểm duyệt nhưng vẫn lọt vi phạm

Nhà thơ, nhà phê bình điện ảnh Nguyễn Phong Việt nhấn mạnh câu chuyện cài cắm “đường lưỡi bò” trong các văn hóa phẩm ngày càng tinh vi, các nhà quản lý, phát hành phim cần lưu tâm, để ý hơn bởi việc này diễn ra không phải một lần mà đã vài lần.

“Không phải bộ phim nào có hình ảnh đường lưỡi bò là chúng ta làm mờ hoặc cắt đi là được. Đây là câu chuyện liên quan tới chủ quyền lãnh thổ Việt Nam. Chúng ta phải quyết liệt ngay từ đầu rằng bất cứ một bộ phim nào vi phạm điều này đều không được phát sóng”, nhà phê bình điện ảnh Nguyễn Phong Việt nhấn mạnh.

Bộ phim Hướng gió mà đi không phải bộ phim Trung Quốc đầu tiên xuất hiện "đường lưỡi bò".

Các nền tảng chiếu phim trên mạng hầu hết đều có bộ phận kiểm duyệt trước khi phim được phát hành nhằm phân loại cũng như dán nhãn độ tuổi của phim (Netflix). “Bất cứ bộ phim nào phát sóng trên nền tảng chiếu phim sẽ thông qua bộ phận kiểm duyệt về nội dung để dán nhãn, phân loại cho bộ phim đó như bạo lực, gia đình, hành động...”, anh Nguyễn Phong Việt phân tích.

Anh cho rằng các nền tảng chiếu phim trực tuyến cần hành động quyết liệt, chặt chẽ hơn, thậm chí phải có những thỏa thuận với nhà cung cấp để có những nội dung sạch - nội dung không vi phạm chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam.

Trên các nền tảng chiếu phim trực tuyến, các bộ phim trong Top thịnh hành đều không phải phim Việt.

Bên cạnh đó, chế tài xử phạt cũng cần được cân nhắc tăng nặng đối với những trường hợp tái phạm. Nhà phê bình điện ảnh Nguyễn Phong Việt đề xuất các nền tảng phát hành phim phải cam kết với cấp quản lý về vấn đề chiếu phim chứa “đường lưỡi bò” phi pháp, và chịu trách nhiệm với các trường hợp vi phạm, đặc biệt là tái phạm.

Một trong những nguyên nhân phim quốc tế chiếm thị phần lớn trên các nền tảng xem phim trực tuyến là do nội dung phim nội chưa hấp dẫn, kho phim chưa nhiều khiến Việt Nam phụ thuộc vào phim ngoại.

"Khối lượng sản xuất của chúng ta không đủ nhiều và hấp dẫn nên ta phải đi mua rất nhiều sản phẩm từ các nước. Chính điều này dẫn tới việc chúng ta không có khả năng kiểm duyệt được toàn bộ nội dung đã mua một cái chính xác và kỹ lưỡng, dễ dẫn tới những vi phạm nghiêm trọng về chủ quyền đất nước", Nguyễn Phong Việt nêu.

Thưởng khán giả phát hiện phim vi phạm

Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành cho Tiền Phongbiết Cục Điện ảnh xây dựng quy chế khích lệ công chúng tham gia phát hiện phim sai phạm trên không gian mạng.

"Cơ quan quản lý nhà nước không thể chỉ trông chờ vào tổ công tác để phát hiện vi phạm, chắc chắn phải nhờ đến khán giả, truyền thông báo chí hỗ trợ. Chúng tôi đang xây dựng quy chế thưởng cho khán giả phát hiện nội dung sai phạm của phim chiếu trên không gian mạng", Cục trưởng Vi Kiến Thành nêu.

Cục Điện ảnh dự kiến cung cấp đầu mối thông tin để tiếp nhận thường xuyên phản hồi của khán giả. Đối với mỗi tin phát hiện nhanh, chính xác vi phạm, Cục Điện ảnh đề xuất thưởng bằng kinh phí, trao giấy chứng nhận.

(Theo Tiền Phong)