10 bài học của thành công

Kết quả sinh thiết cho thấy bệnh nhân mắc ung thư phổi. Các bác sĩ khác bất ngờ với một bệnh nhân trẻ và lại là nữ mắc ung thư phổi. Khai thác tiền sử bản thân và bố mẹ không ai mắc ung thư, nhưng chồng bệnh nhân nghiện thuốc lá gần 20 năm nay. 

Vậy liệu có phải do bệnh nhân hút thuốc lá thụ động? Thực tế, vấn đề này đã được giới y học ghi nhận.

Khói từ điếu thuốc đang cháy "độc" hơn cả khói người hút hít vào

Ung thư phổi là bệnh lý ác tính ở phổi. Khoảng 85-90% các trường hợp có liên quan đến tình trạng hút thuốc lá (chủ động hay thụ động). Theo thống kê, mỗi năm trên thế giới có khoảng 2,09 triệu người mắc mới và 1,76 triệu người tử vong do ung thư phổi.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ung thư phổi ở nữ giới không hút thuốc lá, đặc biệt ở người trẻ trong đó có thể do hít phải khói thuốc do người nhà hút thuốc trong một thời gian dài, tức là hút thuốc thụ động.

Một thống kê trước đây tại khoa Ung bướu, Bệnh viện Phổi Trung ương cho thấy trung bình trong số 130 trường hợp điều trị nội trú thì khoảng 20-25% là do hút thuốc thụ động, một con số không hề nhỏ. Phần lớn vào viện khi tình trạng đã muộn.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, khói tỏa ra từ đầu điếu thuốc đang cháy chứa chất độc nhiều gấp 21 lần so với khói thuốc thở ra. Lượng khói thuốc người hút thuốc thải ra không khí xung quanh cao gấp 5 lần lượng khói hít vào. 

Người không hút thuốc nhưng làm việc thường xuyên trong môi trường có khói thuốc có thể hít vào lượng khói thuốc tương đương với hút 5 điếu thuốc một ngày. Trẻ em chỉ cần một giờ trong phòng có người hút thuốc cũng đã hấp thụ số hóa chất độc hại tương đương với người hút 10 điếu thuốc một ngày.

Khói thuốc sẽ gây ảnh hưởng trong phạm vi 7-10m. Do đó ngay cả khi ở rất xa người hút thuốc thì người hút thụ động vẫn gặp những nguy cơ về sức khỏe không kém những người đang hút thuốc.

Vì vậy, hút thuốc lá thụ động cũng có thể gây ung thư. Nhiều  nghiên cứu chỉ ra rằng sống cùng một người hút thuốc lá tăng nguy cơ ung thư phổi 20-30%. 

Ngoài ra, theo Verywell Health, ước tính có khoảng 8% trường hợp ung thư phổi có liên quan đến yếu tố di truyền (so với 80% đến 90% trường hợp có liên quan đến hút thuốc lá). Việc các thành viên trong gia đình được chẩn đoán có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, cũng như một số đột biến gen di truyền, nhưng điều đó không đảm bảo rằng bạn sẽ phát triển bệnh.

Nghiên cứu cho thấy rằng di truyền có nhiều khả năng đóng một vai trò trong việc phát triển ung thư phổi ở những người dưới 50 tuổi, phụ nữ và những người chưa bao giờ hút thuốc.

Các yếu tố nguy cơ ung thư phổi 

- Hút thuốc

Nguy cơ ung thư phổi của bạn tăng theo số lượng thuốc lá bạn hút mỗi ngày và số năm bạn đã hút thuốc. Bỏ thuốc ở mọi lứa tuổi có thể làm giảm đáng kể nguy cơ phát triển ung thư phổi.

- Tiếp xúc với khói thuốc thụ động

Ngay cả khi bạn không hút thuốc, nguy cơ ung thư phổi của bạn vẫn tăng lên nếu bạn tiếp xúc với khói thuốc thụ động.

- Xạ trị trước đó

Nếu bạn đã trải qua xạ trị ở ngực cho một loại ung thư khác, bạn có thể tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi.

- Tiếp xúc với khí radon

Radon được tạo ra do sự phân hủy tự nhiên của urani trong đất, đá và nước mà cuối cùng trở thành một phần của không khí bạn hít thở. Mức radon không an toàn có thể tích tụ trong bất kỳ tòa nhà nào, kể cả nhà ở.

- Tiếp xúc với amiăng và các chất gây ung thư khác

Nơi làm việc tiếp xúc với amiăng và các chất khác được biết là gây ung thư - chẳng hạn như asen, crom và niken - có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi, đặc biệt nếu bạn là người hút thuốc.

- Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư phổi

Những người có cha mẹ, anh chị em ruột hoặc con bị ung thư phổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Bệnh nhân bị bệnh xâm lấn có thể bị đau sườn do tắc nghẽn niệu quản.

Các triệu chứng khác như sút cân, đau bụng hoặc đau xương có thể xuất hiện ở những bệnh nhân mắc bệnh tiến triển.

5 giai đoạn của ung thư bàng quang bao gồm: giai đoạn 0a, giai đoạn 0is (giai đoạn CIS), giai đoạn 1, giai đoạn 2, giai đoạn 3 (3A, 3B), giai đoạn 4 (4A, 4B).

Bàng quang là một cơ quan rỗng có chức năng chứa nước tiểu. Nó có các bức tường linh hoạt bao gồm nhiều lớp. Khi ung thư bàng quang bắt đầu di căn, nó sẽ phát triển qua từng lớp của thành bàng quang.

Theo Very Well, khi các tế bào ung thư tiếp tục phát triển bên ngoài thành bàng quang, chúng có thể di chuyển vào các cơ quan xung quanh hoặc các hạch bạch huyết. Một khi tế bào ung thư nằm trong hệ thống bạch huyết, chúng có thể di căn đến bất cứ đâu trong cơ thể. Các vị trí phổ biến mà ung thư bàng quang có thể lây lan bao gồm: xương, phổi, gan, phúc mạc (mô lót bên trong bụng), xương chậu.

Ung thư bàng quang di căn là ung thư đã lan ra bên ngoài bàng quang đến các bộ phận khác của cơ thể. Nếu bạn bị ung thư bàng quang di căn, việc điều trị của bạn sẽ tập trung vào việc tiêu diệt hoặc làm chậm các tế bào ung thư khắp cơ thể, không chỉ ở bàng quang.

Có một số phương pháp điều trị bệnh này. Hóa trị thường là phương pháp điều trị đầu tiên mà bác sĩ có thể đề nghị. Sau khi hóa trị, các phương pháp điều trị toàn thân có thể giúp giảm sự tiến triển của ung thư và kéo dài tuổi thọ, đồng thời làm giảm bớt các triệu chứng như đau.

Tỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với bệnh nhân ung thư bàng quang không xâm lấn, xâm lấn cơ và di căn lần lượt là: 95%, 50% và 6%. 

Chạy bộ ảnh hưởng đến đầu gối của bạn như thế nào?

Theo Cleveland Clinic, Tiến sĩ Rex cho biết: "Chạy gây ra những thay đổi đối với sụn và chất lỏng ở đầu gối của bạn. Nhưng những thay đổi này chỉ là tạm thời. Sụn có thể phục hồi sau những thay đổi đó giữa các lần chạy và cơ thể bạn sẽ thích nghi với việc chạy theo thời gian".

Điểm quan trọng là chạy không gây viêm khớp và khi bạn nghỉ ngơi, cơ thể và đầu gối của bạn sẽ phục hồi sau tác động của việc chạy. Một nghiên cứu gần đây ủng hộ điều này.

Trong một cuộc khảo sát lớn với những người chạy marathon, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc chạy nhiều hơn không làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp.

Chạy thậm chí có thể làm giảm nguy cơ viêm khớp. Khi chạy, nhiều chất lỏng sẽ di chuyển đến các khớp của bạn để giữ cho chúng được bôi trơn. Điều đó có nghĩa là chạy bộ có thể có lợi cho khớp của bạn (ngoài việc cải thiện sức khỏe).

Tuy nhiên, địa hình chạy khác nhau có thể tạo ra sự khác biệt về sức khỏe khớp của bạn.

Bề mặt chạy có quan trọng không?

TS Rex lưu ý: "Bề mặt bạn chạy rất quan trọng vì nó thay đổi tác động lên cơ thể bạn".

Hãy suy nghĩ về việc nảy một quả bóng golf trên các bề mặt khác nhau. Bóng nảy khác nhau tùy thuộc vào độ cứng của bề mặt. Điều này cũng đúng với khớp của bạn. Bề mặt càng cứng thì tác động lên khớp của bạn càng nhiều. Địa hình mềm hơn có nghĩa là ít tác động hơn.

Một con đường mòn trong rừng êm có vẻ tốt nhất nhưng lại tiềm ẩn những vấn đề khác. Mặc dù địa hình mềm hơn, có đệm, như cỏ hoặc đường đất, giúp bạn chạy nhẹ nhàng hơn và giảm tác động, nhưng bạn cần cẩn thận với mặt đất không bằng phẳng, các điểm trơn trượt và các vật thể mà bạn có thể vấp phải.

Chuyên gia cho biết thêm: "Chúng ta biết rằng các chấn thương liên quan đến chạy bộ làm tăng nguy cơ viêm khớp và tổn thương khớp".

Chạy trên máy chạy bộ có hại cho đầu gối của bạn không?

Không, máy chạy bộ không có hại cho đầu gối của bạn. Theo TS Rex, máy chạy bộ có thể rất tuyệt vời vì bạn có thể chạy khi thời tiết xấu hoặc bạn không có đường đi ngoài trời phù hợp. Bạn cũng có thể kiểm soát tốc độ và độ nghiêng của mình. Nhưng máy chạy bộ có thể nhàm chán vì không có sự thay đổi cảnh quan.

Ngoài ra, nếu bạn đang tập luyện cho một cuộc đua thì máy chạy bộ không phải là lựa chọn tốt. Tốt nhất bạn nên tập luyện trên bề mặt nơi bạn sẽ đua để cơ thể quen dần.

Chạy trên nền bê tông có hại cho đầu gối của bạn không?

"Nhựa đường và bê tông rất chắc chắn và những bề mặt này có ở khắp mọi nơi nên chúng rất tiện lợi. Nhưng chúng rất cứng, điều đó có nghĩa là các khớp của bạn sẽ bị tác động nhiều hơn và có thể bị thương do những lực đó", TS Rex phân tích.

Vì thế, cô khuyên bạn nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi hơn giữa các lần chạy trên bề mặt cứng, để sụn đầu gối của bạn phục hồi. Một người trẻ tuổi có thể chạy liên tục nhiều ngày trên đường bê tông mà không cảm thấy đau. Nhưng những người lớn tuổi hơn hoặc bị viêm khớp có thể cần nhiều ngày nghỉ ngơi hơn.

Chạy bộ mỗi ngày có hại cho đầu gối của bạn không?

Theo TS Rex, điều này phụ thuộc vào tình trạng khớp và cơ thể của bạn. Chạy bộ mỗi ngày không gây hại nếu khớp của bạn khỏe mạnh và bạn không cố gắng vượt qua chấn thương. Vì thế, bạn hãy luôn lắng nghe cơ thể mình thay vì ép bản thân tuân theo một lịch trình chạy nghiêm ngặt.

Cách bảo vệ đầu gối khi chạy bộ

Cho dù bạn đang tập luyện cho cuộc chạy marathon hay mới bắt đầu chạy bộ, hãy thực hiện các bước sau để bảo vệ đầu gối của mình.

Tiến sĩ Rex gợi ý 6 lời khuyên:

Mang giày phù hợp

Giày chạy bộ là thiết bị quan trọng nhất để bảo vệ xương và khớp của bạn. Giày đóng vai trò như bộ giảm xóc cho cơ thể bạn, nhưng chúng sẽ bị mòn theo thời gian và mất khả năng hấp thụ tác động của việc chạy bộ.

"Tôi thường khuyên mọi người thay giày chạy bộ sau mỗi 500 đến 800km. Việc chọn đúng loại giày cũng rất quan trọng. Tôi khuyên bạn nên đến một cửa hàng chuyên dụng thể thao để nhận được sự trợ giúp của chuyên gia", chuyên gia nói.

Nghỉ ngơi và phục hồi giữa các lần chạy

TS Rex cho biết, những người chạy bộ bị viêm khớp cần thời gian phục hồi lâu hơn để sụn đầu gối có thể phục hồi. Vì vậy, nếu bạn đã bị viêm khớp và không có đủ thời gian nghỉ ngơi giữa các lần chạy, bạn có thể bị tổn thương nặng hơn ở khớp.

Ngay cả khi bạn đang ở trong tình trạng tốt, không bị thương và không bị viêm khớp, những ngày nghỉ ngơi sẽ giúp ngăn ngừa các vấn đề về sau. Ngoài ra, hãy đảm bảo ngủ nhiều, đó là lúc cơ thể bạn tiến hành sửa chữa.

Thử nẹp đầu gối

TS Rex cho biết: "Đối với những người bị viêm khớp đầu gối, tôi khuyên nên thử một số loại nẹp đầu gối nhẹ. Việc này có thể cho phép bạn chịu đựng được việc chạy nhiều hơn và thậm chí giảm thời gian cần thiết để phục hồi giữa các lần chạy."

Bác sĩ y học thể thao hoặc nhà trị liệu vật lý có thể giúp bạn tìm được loại nẹp đầu gối phù hợp.

Đừng đi quá mạnh, quá nhanh

Để tránh chấn thương, đừng tăng quãng đường hoặc cường độ chạy quá nhanh. TS Rex khuyến nghị giới hạn khoảng cách và thời gian tăng lên không quá 10% mỗi tuần.

Cô cũng cảnh báo không nên chuyển từ máy chạy bộ sang chạy ngoài trời quá nhanh. Bạn nên đi chậm và cho cơ thể thời gian để thích nghi với các bề mặt khác nhau.

Cung cấp năng lượng tốt cho cơ thể bạn

TS Rex nhấn mạnh: "Bạn cần cung cấp cho cơ thể chế độ dinh dưỡng phù hợp để thực hiện các bài tập thể dục như chạy bộ. Nếu bạn là một vận động viên chạy bộ nghiêm túc, tôi thực sự khuyên bạn nên làm việc với chuyên gia dinh dưỡng thể thao để đảm bảo rằng bạn nhận đủ calo và chất dinh dưỡng giúp cơ thể và khớp phục hồi".

Tập trung vào sự linh hoạt và sức mạnh

Rèn luyện tính linh hoạt và sức mạnh của bạn có thể giúp ngăn ngừa chấn thương. Nhưng nếu bạn bị thương, đừng chỉ nghỉ ngơi.

TS Rex nói: "Lý tưởng nhất là bạn nên làm việc với một chuyên gia y học thể thao để khắc phục nguyên nhân gây ra chấn thương. Điều đó có thể có nghĩa là điều chỉnh tình trạng yếu cơ, giảm độ căng cơ hoặc rèn luyện tư thế của bạn".

Cô ấy cũng khuyên bạn nên tập luyện chéo để cân bằng thói quen chạy bộ của bạn. Bạn hãy thử rèn luyện sức mạnh, yoga hoặc các hoạt động khác vào những ngày nghỉ ngơi của bạn. Những hoạt động này cũng có thể giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh viêm khớp. Và thử các bài tập và động tác giãn cơ để giảm đau đầu gối.

Bạn [email protected] hỏi: Tôi đọc quảng cáo thấy có loại kem bôi, thuốc uống hay dụng cụ kéo nẹp… có khả năng làm tăng kích thước “cậu nhỏ” nhưng lại không biết có đúng như quảng cáo không nên chưa dám thử.

Xin hỏi những cách tôi nêu ở trên có thực sự làm tăng kích thước "cậu nhỏ" như mong muốn? Nếu không thì tôi cần phải làm gì? Rất mong nhận được lời khuyên của các bạn bởi hiện tôi chưa dám yêu, sợ sẽ bị bạn gái chê cười.

ThS.BS Nguyễn Trần Chung, giảng viên ĐH Y, BS Phụ sản Trung ươngkhẳng định: Để tăng kích thước (cả về chiều dài và đường kính) cho “cậu nhỏ” chỉ có cách duy nhất là phẫu thuật.

Bởi dương vật cương được là do ứ máu, dùng thuốc tăng lượng máu đến - cản máu đi, chứ không có cách nào để kéo dài, làm to nếu không phẫu thuật.

Tuy nhiên, do phẫu thuật dễ gây tai biến nên các nhà kinh doanh đã tạo ra các loại thuốc, kem bôi, dán, xịt, uống, nhằm hỗ trợ về mặt tâm lý, giúp giảm căng thẳng…

Đồng tình với ý kiến của Tuan Trong Pham "Đừng có tin vào quảng cáo trên mạng, bản thân tôi đã dùng thử nhưng không hề có tác dụng gì , tất cả chỉ là trò lừa đảo", ThS. Trần Chung nhấn mạnh: "Thuốc xịt, kem bôi, dán; thuốc uống, các dụng cụ kéo dãn… đều không có tác dụng gì. Có chăng chỉ là chỉ làm cương cứng lên 1 chút hay giữ nước vài ngày, sau đó “cậu nhỏ” sẽ lại trở lại ban đầu".

Chưa kể, những loại thuốc, kem bôi này đều chưa được cơ quan chức năng ở Việt Nam công nhận. Ở nước ngoài cũng chỉ có 1 số thuốc dành cho người xuất tinh sớm với các loại kem bôi để giảm sự kích thích. Do đó, nguy cơ dị ứng, kích ứng là rất lớn.

Vì bạn đọc không cho biết kích thước thực tế nên bác sĩ Chung chưa thể khẳng định là “cậu nhỏ” có thực sự nhỏ. Tuy nhiên, nếu kích thước “cậu nhỏ” khi chưa cương cứng chỉ đạt 3,5-4cm và khi cương cứng dưới 7cm thì nên đi khám chuyên khoa.

Còn lại, có thể chỉ là vấn đề tâm lý, như sinh hoạt chung thấy mình nhỏ nhất nhóm…

Cần nhớ, kích thước phụ thuộc vào chủng tộc, di truyền – liên quan đến chiều cao cân nặng, liên quan đến hoóc môn. Trong đó, vai trò của hoóc môn rất quan trọng; nếu hooc môn bị suy giảm, dừng lại giữa chừng, sẽ gây ra rất nhiều vấn đề liên quan đến giới tính.

Một yếu tố nữa tác động đến kích thước cậu nhỏ đó là cân nặng. Người béo phì dễ bị nhỏ kích thước do bị rối loạn chuyển hóa, mất cân bằng nội tiết…

Cuối cùng, việc vận động hợp lý, dinh dưỡng tốt sẽ góp phần tăng trưởng chiều cao, cân nặng cũng như phần nào tác động đến cậu nhỏ.

Nhân Hà (ghi)