
Một ngày thu đẹp dịu dàng, tôi đến xưởng vẽ của anh, ngay cạnh trường Đại họcSân khấu và Điện ảnh Hà Nội. Đó là thế giới riêng của họa sĩ Nguyễn Văn Chuyên,nơi mọi thứ khác trở nên câm lặng để chỉ còn những cung bậc của sắc màu lêntiếng…Bố là đạo diễn, chị gái làm diễn viên, ban đầu chính Nguyễn Văn Chuyêncũng không nghĩ mình có một ngã rẽ vào hội họa. Nhưng rồi khi lên cấp 3 anh bắtđầu được làm quen, tiếp xúc với các họa sĩ là bạn bè của gia đình. Nguyễn VănChuyên thi đỗ vào trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, ra trường, vào giảng dạy Mỹthuật tại Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 1992. Đến năm 2003 anh chuyển ra Thủ đôlàm giảng viên khoa Mỹ thuật trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội. Côngviệc giảng dạy không mất quá nhiều thời gian, nên hơn chục năm qua anh có thểdành hết tâm sức của mình cho sáng tạo, trong xưởng vẽ rộng rãi, khang trang tạicon phố Mai Dịch này.
Những bức tranh không chữ ký
Anh nói với tôi, lúc hạnh phúc nhất là lúc vẽ. Khi vẽ xong, tức là lúc bức tranhkhép lại trước người nghệ sĩ, nó được “đóng gói” và công việc ấy của họa sĩ đãkết thúc. Nghệ thuật của nó là gì? Câu trả lời nằm trọn vẹn ở tác phẩm. Sự kháclạ là Nguyễn Văn Chuyên thường không ký tên dưới mỗi bức tranh. Với anh, bứctranh hẳn nhiên đã nói lên rõ nhất về tác giả của nó. Mỗi nét bút, mỗi mảng màu,mỗi hình khối… đều ghi dấu đậm nét con người tác giả. Vậy thì cần gì một chữ ký,khi nó chỉ là sự xác nhận phía bên ngoài tác phẩm.
Hầu như không ký tên vào tranh, không quan tâm nhiều tới việc triển lãm cá nhân,Nguyễn Văn Chuyên quan niệm người họa sĩ chỉ cần làm tốt phần việc của mình, vàcông việc ấy là thông qua ngôn ngữ tạo hình thể hiện được ý tưởng, tư duy, cảmxúc của người họa sĩ. Nó được Nguyễn Văn Chuyên tiến hành âm thầm lặng lẽ hơn sovới những gì người ta thoạt tiên nghĩ về anh. Và tất cả những gì có thể nói vềcông việc ấy, đó là hai từ “chuyên nghiệp”.
Với Nguyễn Văn Chuyên, chất liệu thể hiện hay kĩ thuật không phải điều quantrọng nhất. Cái tiên quyết cho thành công của một tác phẩm hay một họa sĩ chínhlà thông qua ngôn ngữ tạo hình thể hiện được ý tưởng của tác phẩm một cách độcđáo nhất.
Được đào tạo bài bản về sơn mài trong trường mỹ thuật, là thực tậpsinh tại trường Ecole Nationale Superieure des Beaux-Arts-Paris (năm học 2002 –2003) với lựa chọn xưởng chất liệu tổng hợp, Nguyễn Văn Chuyên không những cónhiều tác phẩm xuất sắc trên các chất liệu sở trường mà còn thành công ở cácchất liệu khác như tranh sơn dầu và tranh đồ họa với rất nhiều giải thưởng.
 |
Họa sĩ Nguyễn Văn Chuyên sinh năm 1969 tại Hải Dương trong một gia đình làm nghệ thuật. |
Từnhững năm ngoài 30 tuổi, Nguyễn Văn Chuyên đã đoạt được rất nhiều giải thưởng Mỹthuật trong nước và quốc tế. Từ Giải Nhất trong Triển lãm Mỹ thuật Đồng Nai năm1995 với tác phẩm “Lễ thiêng” khi anh mới 26 tuổi, đến nay Nguyễn Văn Chuyên đãcó tới ngót nghét 30 giải thưởng, trong đó ngoài những giải khu vực, giải thưởngthường niên của Hội Mỹ thuật Việt Nam, giải thưởng Triển lãm Mỹ thuật toàn quốcđịnh kỳ 5 năm, còn có Giải thưởng Mỹ thuật Asean, Giải thưởng cuộc thi Ánh mắttrẻ dành cho các nghệ sĩ dưới 35 tuổi (Giải Nhì năm 2001 và Giải Nhất năm 2002),Giải thưởng Mỹ thuật Anh quốc kỷ niệm 100 năm chào thiên niên kỷ mới WinSor &Newton…
Song Nguyễn Văn Chuyên an nhiên với mọi chuyện, kể cả giải thưởng, bởi với anhđó cũng chỉ là những sân chơi. Còn cuộc chơi bền bỉ, dài hơi và duy nhất có ýnghĩa với anh, đó là ở trong căn xưởng này, nơi bất cứ lúc nào rảnh rỗi và thấytĩnh tại, anh lại khép cửa để được tận cùng cô đơn trong thế giới riêng mình.“Đấy là lúc rỗng không nhất” - người họa sĩ nói về những giờ khắc cầm bút củaanh, khi những nghĩ suy, ý tưởng đã chín muồi và bàn tay bắt đầu công việcchuyển tải của nó với trạng thái gần như là “vô thức”.
“Trầm tích” trong mỗi sắc màu
Thiếu sự mới lạ và huyền bí, nghệ thuật không còn là nó nữa. Bởi vậy mà vẽ tranhkhông phải là sự lấp đầy màu lên toan trắng, cũng không phải là việc mô phỏnghiện thực như nó vốn có. Họa sĩ Nguyễn Văn Chuyên nói: “Một số tác phẩm của tôikhông phải ai cũng xem được. Và tôi không bao giờ vẽ một bức nào nhang nhác vớibức trước đó”.
Mỗi tác phẩm của anh thường là những tác phẩm độc lập, đề tài khá đa dạng, nhưngtừ cuối những năm 90 của thế kỷ trước, anh bắt đầu say mê với đề tài văn hóa lễhội và tâm linh. Bức tranh đầu tiên đánh dấu chặng đường này của Nguyễn VănChuyên là bức sơn mài “Tâm Phật”, đoạt Giải Nhì (không có Giải Nhất) của Hội Mỹthuật Việt Nam năm 1998. Ở tác phẩm này, không thấy gương mặt hay thân hình củaPhật, nhưng có một thứ Phật tính lan tỏa trong tranh. “Tôi không vẽ hình dángPhật mà vẽ theo sự linh cảm về Phật của mình. Và đó mới thực sự là Phật”, ngườihọa sĩ nói.
 |
Tác phẩm 'Tâm Phật' của Nguyễn Văn Chuyên
|
Thành công ở thể loại tranh trừu tượng đã đưa Nguyễn Văn Chuyên đến với hàngloạt giải thưởng cho các tác phẩm như “Lễ thiêng”, “Hội đêm trăng”, “Lễ cầumùa”, “Trở về cội nguồn”, “Mỹ Sơn”, “Dấu tích trên cao nguyên”, “Bãi đá cổ”,“Hóa thạch”, “Cội nguồn”, “Thảm B52”, “Phù sa sông Hồng”, “Mạch ngầm trong thànhphố”, “Huyền thoại Việt”… “Khác với các loại tranh khác, tranh trừu tượng đòihỏi người thưởng thức phải có sự đồng cảm”, anh nói.
Và tôi thực sự bị choángngợp trước những bức tranh thường được vẽ trên vóc hay toan khổ lớn của anh, vớinhững đền đài, thành quách, những rong rêu của kí ức trộn lẫn với xúc cảm, mộthồng hoang mịt mùng vời vợi nhắc người ta nhớ về nguồn cội, nhịp bước mơ hồ thờigian trên những nát đổ phiêu linh của dấu tích lịch sử và huyền thoại, sự hỗnđộn và bí ẩn của tâm thức trên một lát cắt mỏng manh của những lớp đất bồi xenlẫn cùng thảo mộc, hay từ những gợn sóng xa xôi… Tất cả hiển hiện và quyến rũngười xem dù chúng không thực sự được vẽ ra. Họa sĩ chỉ gợi mở, rồi để cho ngườixem cùng bay vào thế giới tưởng tượng diệu kì của anh.
Người họa sĩ đã xóa đi mọi đường biên hình khối thật của sự vật, để chỉ còn lạinhững ấn tượng ám ảnh về chúng. Sự gạt bỏ đi đường biên ấy chính là nét thơ mộngcủa tác phẩm, bởi từ trong bản chất, nghệ thuật không cần đến sự sao chép hiệnthực, nó là thế giới của tưởng tượng, siêu cảm, bí ẩn và những giấc mơ. Tranhtrừu tượng cho phép người nghệ sĩ làm điều ấy.
Và người ta thấy trong bức “Hộiđêm trăng” của Nguyễn Văn Chuyên cái tưng bừng hoan hỉ pha chút ma mị của nhữngbàn tay, cái lấp lánh của ánh trăng huyền ảo rọi vào đêm tối, tiếng lạo xạo củanhững trang sức, y phục tha thướt huyền bí, sự nhập nhằng ẩn hiện tỏ mờ củanhững gương mặt trong thế giới tâm linh, sự sống và cái chết. Có lẽ phảng phấtđâu đó trong bức tranh cả gương mặt của những thần thánh nữa… Người ta cũng thấytrong “Dấu tích trên cao nguyên” hay “Huyền thoại bãi đá cổ” những vết hoen ốcủa thời gian.
Phải gạt bỏ cái thói quen nhìn thấy hình hài sự vật thì mới cảmđược những bức tranh như vậy. Tranh Nguyễn Văn Chuyên đòi hỏi người xem phảithưởng thức với trái tim rộng mở, phải di trú chính tâm hồn mình trên mỗi nhịpđiệu của sắc màu.
Dù là những bức sơn dầu thâm trầm, những tác phẩm đồ họa kiệm màu đẹp mắt, haynhững bức sơn mài sang trọng, bí ẩn và rực rỡ lạ lùng, thì tranh Nguyễn VănChuyên luôn đánh thức trong chúng ta một cách nhìn khác về hiện thực, đầy mới mẻvà lôi cuốn.
M. Proust từng nói thế giới được tạo lập không phải một lần, mà baonhiêu lần các tác phẩm độc đáo xuất hiện thì bấy nhiêu lần nó được tạo lập. Tôihiểu rằng, hội họa chính là cái hiện thực đẹp như mơ mới được tạo lập ấy, vànghệ sĩ là người nối dài những giấc mơ cho đời sống, bằng thứ trầm tích lắngđọng trong mỗi gam màu.
Phạm Quỳnh An
" alt="Kỳ lạ người họa sĩ không ký tên dưới tranh"/>
Kỳ lạ người họa sĩ không ký tên dưới tranh
“Điều vĩ đại của Đức Pháp Vương Drukpa là ở chỗ thế gian này không phải của Ngài nhưng Ngài đã yêu thương thế gian như những người trong chúng ta yêu thế gian này nhất”. Lời tán thán của nhà thơ Lương Tử Đức đã phần nào lý giải cho sức cuốn hút mạnh mẽ của Pháp vương Gyalwang Drukpa mỗi khi Ngài viếng thăm Việt Nam hay bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.
 |
Đức Pháp vương Drukpa |
Những ngày này, khi các đại lễ tâm linh quan trọng tại Đại Bảo tháp Mandala Tây Thiên (Vĩnh Phúc) đã hoàn tất viên mãn, thì tại miền Nam không riêng Phật tử mà đông đảo người dân đều hướng về Pháp hội Đại bi Quan Âm cầu nguyện quốc thái dân an với mong nguyện sẽ được cùng Đức Pháp Vương và tăng đoàn Truyền thừa Drukpa truyền đi thông điệp: “Trí tuệ, tình yêu thương trong hành động”. Pháp hội tại Tp Hồ Chí Minh từ ngày 3-10/10 với các đại lễ tâm linh và sự kiện văn hóa quan trọng: Tọa đàm “Sức mạnh tình yêu thương”, tổng kết chiến dịch “Sống giản đơn” tại chùa Vĩnh Nghiêm, thiện hạnh “Sống để yêu thương” dành cho người khuyết tật…
Sư cô Hương Nhũ trụ trì Thiên Quan Ni Tự (Bình Dương), bày tỏ: “Chúng tôi tha thiết mong sớm hạnh ngộ Đức Pháp Vương để thêm một lần nữa được đón nhận những chia sẻ, huấn từ từ bậc Thượng sư. Mỗi hành động, lời nói và ý niệm của Ngài đều hướng về lợi ích chúng sinh”. Năm 2014, sự kiện Đức Pháp Vương thuyết giảng về luật nhân quả và từ bi chỉ dạy cách thức trì tụng kinh pháp cho hơn 500 người mù tại Bình Dương đã khiến nhiều người cảm động và bật khóc.
Mới đây vào đúng dịp hòa bình thế giới (21/9), Hội nhà văn VN đã trân trọng thỉnh mời Đức Pháp Vương là diễn giả danh dự trong buổi tọa đàm: “Thiên nhiên, Con người: Một thế giới”, tại Văn Miếu Quốc Tử Giám. Trong lần thứ 2 hạnh ngộ Đức Pháp Vương, nhà thơ Hữu Thỉnh - Chủ tịch Hội nhà văn VN cảm kích: “Chúng ta hướng về Đức Pháp Vương cũng là hướng về sự cao quý thiện lành nơi mỗi người. Sự hiện diện của Ngài hôm nay tại thủ đô ngàn năm văn hiến là một cử chỉ hết sức cao đẹp. Ngài muốn mang đến niềm hạnh phúc an vui, nền hòa bình, hòa hợp, đóng góp trí tuệ và năng lực của mình vào sự phát triển Phật pháp và các giá trị văn hóa tốt đẹp của người dân đất nước Việt Nam”.
|
|
Tham dự lễ khai mạc “Pháp hội Đại Bi Quan Âm - trì tụng 1 tỷ câu chân ngôn” tại Đại Bảo tháp Mandala Tây Thiên ngày 25/9, ông Bùi Hữu Dược, Vụ trưởng Vụ Phật giáo Ban Tôn giáo Chính phủ cũng dành sự trân trọng trước mối Pháp duyên của Ngài với đất nước Việt Nam: "Đây là một đại lễ lớn nhằm cầu cho nước mạnh dân giàu, thế giới hòa bình, chúng sinh an lạc. Sự hiện diện của Đức Pháp Vương, Tăng đoàn truyền thừa cùng các Phật tử, người dân khắp đất nước thể hiện sự hòa quyện, gắn bó giữa đạo và đời, tình cảm quốc tế sâu đậm của người Việt với thế giới. Hy vọng mỗi người có mặt ở đây sẽ hành động xứng đáng là Phật tử gương mẫu, công dân ưu tú”.
Đáp lại sự trân trọng, tình cảm của đất nước và con người Việt Nam, trong chuyến thăm Việt Nam lần này, Đức Pháp Vương đã trao tặng và tự tay an vị bảo vật gồm pho tượng Phật quý và xá lợi Phật vào Đại Bảo tháp Tây Thiên. Pho tượng Phật trong tư thế thiền định được đúc bằng đồng có tuổi thọ 2.000 năm, tích tụ năng lượng tích cực do các bậc thượng sư, hành giả tu trì, cúng dường suốt quãng thời gian dài. Tượng là một trong những Pháp bảo được trì giữ nhiều đời trong Kho tàng Phật pháp Truyền thừa Drukpa.
Đức Pháp Vương cho biết: An vị các Pháp bảo này sẽ làm cho năng lượng của vũ trụ được triệu thỉnh, khơi dậy và hòa vào Đại bảo tháp, để tự thân Bảo tháp có năng lực hóa giải các khổ đau chướng ngại của cá nhân cũng như cộng đồng. Nhưng để loại bỏ mọi vướng mắc thì con người còn cần phải nỗ lực hết mình, biết hành động với trí tuệ, hiểu biết, biết sống yêu thương, trân trọng mọi loài".
 |
Đức Pháp Vương giao lưu với CLB Thăng Long |
Không chỉ đem đến tâm nguyện hạnh phúc, bình an, Pháp Vương còn là “đại sứ văn hóa” truyền đi những giá trị, tinh hoa văn hóa Việt đến với cộng đồng quốc tế. Hình ảnh các ni sư Nepal trình diễn võ cổ truyền Việt Nam tại Thế vận hội Olympic London 2012 được báo chí quốc tế đăng tải là một minh chứng sống động. Những điệu múa Rồng, màn biểu diễn trống Thăng Long do các ni sư học tập từ Việt Nam cũng được Ngài tự hào giới thiệu tại Ấn Độ, Ladakh, Nepal. Tình cảm và ấn tượng tốt đẹp về người dân đất nước Việt Nam được Đức Pháp Vương chia sẻ rộng khắp trên hành trình du hóa mang thông điệp Từ bi – Trí tuệ của Đạo Phật đến với nhân loại.Sự hiện diện của Đức Pháp Vương tại Việt Nam như thế đã góp phần mang thông điệp hòa bình, hòa hợp của Việt Nam gửi tới thế giới, cũng đồng thời là thông điệp của sức mạnh tình yêu thương và niềm tin vào cuộc sống tốt lành hạnh phúc hơn cho mọi người và mọi loài.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều chia sẻ: “Chúng ta không chỉ cung đón một con người mà chúng ta cung đón một tinh thần. Tinh thần ấy là tình yêu thương, sự chia sẻ, sự tha thứ và dâng hiến vô điều kiện cho thế gian này. Và Đức Pháp Vương là một Người có sứ mệnh nuôi giữ tinh thần tối tượng đó và làm tinh thần ấy lan tỏa mỗi ngày trong đời sống con người”.
Tuệ An
" alt="Đức Pháp Vương"/>
Đức Pháp Vương