Tại Quyết định số 794, Thủ tướng quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với ông Nguyễn Văn Trình, nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy, nguyên Bí thư Ban cán sự đảng, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu các nhiệm kỳ 2011-2016, 2016-2021.

Cả 2 ông đã có những vi phạm, khuyết điểm trong công tác và Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã thi hành kỷ luật về đảng; thời gian thi hành kỷ luật kể từ ngày 24/6/2024 (ngày công bố quyết định kỷ luật của Ủy ban Kiểm tra Trung ương). 

Theo đại diện của Bộ, ước tính ngân sách sẽ tiêu tốn khoảng 9.200 tỷ đồng mỗi năm nếu đề xuất thành hiện thực. Đây là một con số lớn, đặt trong bối cảnh này lại càng dễ gây thêm bất bình.

Dư luận thường bức xúc nếu họ thấy một chính sách được đề xuất có thể gây ra "bất công", giúp một nhóm đối tượng hưởng lợi hơn so với số đông. Điều này càng tế nhị nếu chính sách kể trên được đề xuất bởi chính cơ quan Nhà nước đại diện hoặc gần gũi với nhóm đối tượng hưởng lợi đó. Những chính sách như vậy rất dễ bị chụp mũ là "cục bộ", "lợi ích nhóm", vốn là những vấn đề mà Nhà nước vẫn tìm cách hạn chế trong quá trình làm chính sách. Ngoài việc chống tiêu cực, đây còn là chuyện công bằng, bình đẳng, không đặc quyền đặc lợi giữa mọi người trong cùng một quốc gia, vốn cũng là một nguyên tắc cốt lõi mà Hiến pháp Việt Nam ghi nhận.

Tuy nhiên, nguyên tắc công bằng, không cục bộ không phải là không có các ngoại lệ. Cũng giống như nguyên tắc không phân biệt đối xử trong cuộc sống, nguyên tắc công bằng, không cục bộ trong làm chính sách cũng cần "chiếu cố" các trường hợp cần thiết, thỏa đáng. Các quy định về chống "lợi ích nhóm" cũng gián tiếp không cấm việc làm chính sách có lợi cho một nhóm cụ thể nếu lợi ích đó là "thỏa đáng". Điều đó nghĩa là trong việc phản biện một chính sách có dấu hiệu "cục bộ" như trên, cần phải đánh giá xem chính sách đó có rơi vào trường hợp ngoại lệ, "thỏa đáng" hay không. Và đây là việc làm đòi hỏi sự tỉnh táo. Bởi vì ngoài việc nếu ngoại lệ quá nhiều thì nguyên tắc sẽ trở nên vô ích, việc chấp nhận một trường hợp là ngoại lệ cũng có nghĩa là nếu có trường hợp tương tự khác, chúng ta sẽ phải chấp nhận thêm các ngoại lệ nữa. Không thể chỉ đòi ngoại lệ khi nó có lợi cho ta, và từ chối ngoại lệ khi nó có lợi cho người khác. Đó chính là tính nhất quán của pháp luật.

Nhưng như thế nào là ngoại lệ "thỏa đáng"? Không có định nghĩa về vấn đề này. Thực tế thì chúng ta không phải chưa bao giờ chấp nhận một chính sách có sự "ưu đãi" cho một nhóm đối tượng nào đó. Có một vài ngoại lệ điển hình, như "đền ơn đáp nghĩa" (các chính sách đối với con em thương binh, người có công với cách mạng), hỗ trợ người yếu thế (các chính sách với người nghèo, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật), thu hút nhân tài (các chính sách với học sinh giỏi, người có khả năng đặc biệt), đặc thù ngành (chế độ phúc lợi cho một số ngành), hay thậm chí vì lý do phát triển kinh tế (ưu đãi đầu tư). Các chính sách ngoại lệ này thường phải thỏa mãn ít nhất hai điều kiện: nhằm giải quyết một vấn đề cấp bách hoặc để đem lại lợi ích lớn, và ngoại lệ này chỉ được phép có tính tạm thời trong giai đoạn xã hội chưa tự điều tiết để đem lại cân bằng được. Nếu ngoại lệ không vì một lý do cấp bách, không đem lại lợi ích lớn, và đặc biệt là kéo dài, thì sẽ gây ra bất công và vi phạm nguyên tắc công bằng trong làm pháp luật.

Những gì vừa được thảo luận ở trên có lẽ sẽ giúp ích trong việc đánh giá một chính sách như của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Cũng theo đại diện của Bộ, có hai lý do mà Bộ đề xuất như vậy, thứ nhất là "do nguyện vọng của các giáo viên", và thứ hai là để giúp giáo viên an tâm công tác, không bỏ nghề. Lý do thứ nhất khó có thể xem là thỏa đáng, nhưng lý do thứ hai thì có thể cần bàn bạc thêm. Thực tế thì hiện tượng giáo viên bỏ nghề vì lý do tài chính, đãi ngộ không tương xứng với công sức và trách nhiệm bỏ ra không phải là hiếm gặp. Vì vậy, có thể xem đề xuất của Bộ như một nỗ lực (chưa biết có hiệu quả hay không) để vừa ưu đãi cho nhóm đối tượng quan trọng này, vừa giúp hỗ trợ những khó khăn mà nghề giáo viên đang gặp phải. Nhưng điều kiện tiên quyết là Bộ Giáo dục và Đào tạo cần chứng minh được tính cấp thiết của vấn đề hoặc lợi ích lớn mà đề xuất này có thể giải quyết hoặc đem lại, và lộ trình cụ thể của việc chấm dứt biện pháp đãi ngộ này.

Sau khi nghe tôi chia sẻ những ý kiến trên, anh bạn tặc lưỡi "làm chính sách hóa ra dễ gây hiểu lầm như vậy". Tôi cho rằng anh nói đúng, nhưng vấn đề đó không phải không khắc phục được. Giải pháp chính là trách nhiệm giải trình minh bạch và rõ ràng với những đề xuất mình đưa ra. Điều này vừa tránh những dư luận nghi kị như thời gian vừa qua, vừa là cơ sở cho Quốc hội ra quyết định và nhân dân thực hiện quyền giám sát của mình trong xây dựng chính sách.

Lê Nguyễn Duy Hậu

Song sinh thiên thần

Vợ chồng chị Nguyễn Thị Rồng (SN 1988) và anh Đặng Văn Mây (SN 1989, huyện Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng) sinh được 1 con trai và 2 con gái song sinh. Các con của anh chị đều mắc bệnh bạch tạng. 

Dù có vẻ ngoài khác biệt nhưng các bé rất thông minh, đáng yêu. Đặc biệt, 2 bé Đặng Thiên Kim và Đặng Mỹ Kim (SN 2019, thường gọi là Tâm chị, Tâm em) rất xinh xắn.

Khi hai bé gái được 2 tuổi, vợ chồng chị Rồng gửi con trai lớn cho ông bà, dẫn theo 2 con gái đến Bình Dương làm công nhân.

Để tiện đi làm, anh chị gửi 2 con vào nhà trẻ. Một tháng sau, dịch bệnh Covid-19 bùng phát, vợ chồng chị Rồng thất nghiệp, đành ở nhà giữ con.

Nghỉ việc suốt mấy tháng trời, anh chị chỉ biết trông chờ người thân ở quê tiếp tế lương thực, thực phẩm.

Nhiều tháng ở phòng trọ bí bách, không có việc làm, hai vợ chồng lập kênh TikTok để giải khuây. Cả hai thường đăng tải các clip tập nói, vui chơi của 2 con gái. 

Nhờ mái tóc và làn da trắng kỳ lạ, các clip của Tâm chị và Tâm em bất ngờ lên xu hướng, thu hút hàng triệu lượt xem. Mọi người biết đến các bé ngày một nhiều và biệt danh "Song sinh thiên thần" ra đời.

“Sau khi xem clip trên kênh TikTok của tôi, nhiều người sáng tạo nội dung tìm đến phỏng vấn. Trong đó, chủ một kênh YouTube nổi tiếng đã đến phòng trọ quay hình. Khi kênh này đăng tải video, thêm nhiều người biết đến 2 bé”, chị Rồng kể.

Về sau, người quản lý kênh đó tạo cho gia đình chị Rồng kênh YouTube có tên Song sinh thiên thần. Nhờ vậy, anh chị có thêm công việc mới.

Ban đầu, sự mới lạ và dễ thương, hoạt bát của 2 bé thu hút nhiều lượt xem. Khoảng 1 tháng sau, lượt xem có dấu hiệu chững lại nên thu nhập giảm dần.

Đổi đời nhờ 2 con gái

Chị Rồng thừa nhận, vợ chồng chị quê mùa, không giỏi ăn nói, cũng không biết cách sáng tạo nội dung trên YouTube. Các video chỉ xoay quanh cuộc sống hàng ngày của hai bé song sinh nên khiến người xem thấy nhàm chán.

Hiện tại, vợ chồng chị Rồng không thường xuyên đăng video. Lượt xem mỗi video chỉ dao động từ 11.000 – 30.000 lượt xem. Thu nhập đạt khoảng 10 - 12 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, cộng đồng mạng lại lan truyền thông tin thu nhập hàng tháng của kênh đạt hàng tỷ đồng; vợ chồng chị Rồng đổi đời, xây được nhà mới ở Sóc Trăng.

Nhiều người bình luận tiêu cực, dè bỉu vợ chồng chị lợi dụng con cái để kiếm tiền. Dù biết không thể tránh khỏi những bình luận tiêu cực nhưng điều này vẫn khiến anh chị cảm thấy buồn bã.

Sau đó, anh chị tự động viên nhau “sống chung” với tin đồn, tập trung làm việc kiếm tiền nuôi con.

Hai năm trước, vợ chồng chị Rồng quyết định về quê. Lúc đó, sức khỏe mẹ anh Mây sa sút, không thể chăm lo cho con trai lớn của anh chị.

“Nếu đưa cả 3 con lên Bình Dương sống thì đồng lương công nhân không đủ trang trải. Tiền YouTube chỉ đủ lo tiền sữa, học phí cho Tâm chị, Tâm em”, chị Rồng tâm sự.

Quê anh chị thuộc vùng sâu vùng xa, xã nghèo của tỉnh Sóc Trăng. Vì vậy, anh chị khó tìm được việc làm ổn định. Cả nhà chủ yếu dựa vào mấy công (1 công = 1.000m2) ruộng trồng lúa và thu nhập từ kênh YouTube.

Hết mùa vụ, anh Mây chuyển sang làm thuê. Không có việc, anh lại đi bắt cá, hái rau dại,… Chị Rồng lo nội trợ, đưa rước các con và chăn nuôi gia cầm.

Năm đầu tiên về quê, cả nhà chị Rồng ở nhà thuê. Sau đó, anh chị chuyển về sống gần nhà nội, xây một căn nhà nhỏ. 

Chị Rồng chia sẻ: “Chúng tôi phải vay tiền mới xây được nhà, chứ không phải nhờ tiền thu được từ YouTube. 

Nhiều người hướng dẫn tôi bán hàng trên TikTok. Nhưng tôi không rành, sợ bán sản phẩm không tốt, ảnh hưởng đến uy tín của các con.

Người ta nói về quê dễ sống, có rau ăn rau, có cháo ăn cháo, đỡ tốn tiền. Nhưng mình nuôi con nhỏ, cái gì cũng tốn kém”.

Vợ chồng chị Rồng không muốn các con sống khó khăn như cha mẹ. Anh chị từng mơ ước đưa con “thoát khỏi vùng quê”. 

Nhưng bây giờ, anh chị chỉ mong các con khỏe mạnh, học giỏi, ngoan ngoãn. Nghèo cũng không sao, miễn gia đình bên nhau là đủ.

Ảnh, video: Nhân vật cung cấp

Vợ chồng ở Huế tiết lộ lý do chi hơn 3 tỷ đồng xây lăng mộ cho mình