Bà Mạnh Vãn Châu bị bắt cho thấy rõ chiến thuật gia tăng sức ép của Mỹ lên Trung Quốc, nhằm giành thế thượng phong trong cuộc chiến thương mại.

Trong khi lãnh đạo của hai siêu cường thế giới tận hưởng bữa tối với bít-tết và rượu vang ở Buenos Aires, Argentina ngày 1/12, thì tại Canada, một công dân Trung Quốc xuất thân trâm anh thế phiệt đã mắc kẹt vào cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung. Bà Mạnh Vãn Châu, giám đốc tài chính (CFO) của tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei, đã bị bắt khi đặt chân xuống sân bay YVR tại Vancouver lúc 11h sáng để đón chuyến bay chuyển tiếp tới Mexico.

Bà Mạnh, 46 tuổi, bị phía Canada bắt giữ theo yêu cầu của Mỹ với cáo buộc vi phạm lệnh cấm vận của Mỹ đối với Iran. Ngoài chức vụ CFO, bà Mạnh còn chính là ái nữ của chủ tịch kiêm nhà sáng lập tập đoàn Huawei Nhậm Chính Phi.

Hơn một tuần sau, ngày 11/12, tòa án Canada chấp thuận cho phép bà Mạnh Vãn Châu được bảo lãnh với 7,5 triệu USD. Trong thời gian tại ngọai, bà chịu sự giám sát của hai nhân viên bảo vệ, một tài xế cùng thiết bị định vị GPS 24/24.

Trung Quốc cũng không đợi lâu để bắt đầu động thái trả đũa. Ngày 10/12, cựu nhân viên ngoại giao Canada Michael Kovrig bị phía Trung Quốc bắt giữ. Chỉ 2 ngày sau, nước này tiếp tục tạm giữ Michael Spavor, một công dân khác của Canada. Cả hai vụ bắt giữ đều không được Bắc Kinh giải thích lý do chi tiết.

“Ở Trung Quốc, chẳng có sự trùng hợp ngẫu nhiên nào cả. Trong trường hợp này rõ ràng là chính phủ Trung Quốc muốn gia tăng áp lực hết cỡ với chính phủ Canada”, Guy Saint-Jacques, cựu đại sứ Canada tại Trung Quốc, trả lời phỏng vấn đài CBCmột ngày sau khi ông Kovrig bị bắt.

Theo một nguồn thạo tin về quan hệ Canada – Trung Quốc, hai vụ bắt giữ được Bộ An ninh Trung Quốc thực hiện. Canada nên dự liệu rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục tung ra những lời đe dọa trả đũa tiếp theo. “Cá nhân tôi tin rằng nếu Canada dẫn độ bà Mạnh về Mỹ, sự trả đũa của Trung Quốc có thể còn tệ hơn việc bắt giữ công dân Canada”, Tổng biên tập tờ Global TimesHồ Tích Tiến nhận định.

Dẫu vậy, dù liên tục lên tiếng đòi trả tự do cho bà Mạnh và tuyên bố sẽ không để công dân bị bắt nạt, Trung Quốc dường như chỉ nhắm vào Canada và hạn chế chỉ trích Washington, tránh leo thang thêm căng thẳng và sụp đổ thỏa thuận đình chiến cuộc chiến thương mại trong 90 ngày, vốn đã đạt được ở Argentina trước đó.

Vài ngày trước cuộc gặp ở Buenos Aires, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với Wall Street Journal: “Trung Quốc phải mở cửa với Mỹ. Nếu không, tôi không thấy được khả năng đạt được bất kỳ thỏa thuận nào”.

Đây không phải lần đầu tiên diễn ra đối đầu giữa Mỹ, với mức thâm hụt thương mại khổng lồ, và một quốc gia châu Á có khả năng đe dọa thế dẫn đầu của Mỹ trong nền kinh tế toàn cầu. Washington luôn phẫn nộ về việc các “siêu cường” mới nổi tiếp cận được công nghệ của Mỹ theo phương thức “đánh cắp”. Theo quan chức Mỹ, bàn tay của chính phủ các nước này đang chống lưng, đưa các doanh nghiệp lên vị trí ưu thế trên toàn cầu. Mỹ giờ đang đối mặt với thách thức tương tự như cách đây 3 thập niên – thách thức đến từ nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.

Giữa những năm 1980, Nhật Bản vươn lên trở thành nền kinh tế thứ hai thế giới và là đối thủ hàng đầu mà cựu tổng thống Ronald Reagan cần giải quyết. Năm 1984, mức thâm hụt thương mại của Mỹ lần đầu tiên tăng cao tới hơn 100 tỷ USD. Phe Dân chủ hối thúc đáp trả các nước có thặng dư thương mại lớn với Mỹ bằng biện pháp thuế quan và Nhật Bản là mục tiêu hàng đầu.

Trước việc Mỹ liên tiếp gây sức ép bằng cách đưa ra các hạn chót và đe dọa áp thuế, Tokyo đi đến quyết định lịch sử trong động thái nhượng bộ lớn, bao gồm việc ký kết Thỏa ước Plaza 1985, đồng ý để đồng yen tăng giá so với USD. Nền kinh tế Nhật Bản phụ thuộc xuất khẩu đối mặt với thiệt hại nặng nề, buộc nước này cắt giảm lãi suất thị trường, tạo ra bong bóng tài sản mà khi vỡ, đẩy Nhật Bản từ vị trí thống trị thị trường toàn cầu mạnh mẽ vào vòng xoáy khó khăn.

Ngày 22/9/1985, tại khách sạn Plaza, thành phố New York, Mỹ, Nhật Bản cùng 3 nước châu Âu tuyên bố văn kiện được gọi là Thỏa ước Plaza, kêu gọi giảm giá đồng USD. Mục tiêu là để hàng xuất khẩu Mỹ trở nên hấp dẫn hơn và giảm thâm hụt thương mại. Trước khi thỏa ước được ký kết, 1 USD đổi được 240 yen nhưng chỉ trong vòng một năm, 1 USD chỉ còn 154 yen.

Ronald Reagan, tổng thống đương nhiệm lúc đó, muốn tiến xa hơn nữa. Một ngày sau cuộc gặp ở Plaza, ông phát biểu trước một doanh nghiệp rằng: “Việc các chính phủ cho phép làm giả, làm nhái sản phẩm của Mỹ đang cướp đi tương lai của chúng ta, và không còn gì gọi là thương mại tự do”.

Những năm tiếp theo là hàng loạt lời cảnh báo từ các chuyên gia và quan chức phụ trách thương mại Mỹ. Họ lo ngại Nhật Bản đang lên kế hoạch làm “bá chủ thế giới”. Năm 1989, giới chức Mỹ cảnh báo Tron, một loại công nghệ mới của Nhật Bản, sẽ làm tổn hại sự thống trị của Mỹ trong lĩnh vực máy tính. Một số công ty Mỹ đôi khi nói họ bị lừa khi nhận ra rằng các đối thủ Nhật Bản chiếm được thị phần lớn hơn trên thị trường toàn cầu.

Ví dụ, tập đoàn International Business Machines tố Fujitsu sao chép phần mềm vận hành hệ thống, hay Honeywell cáo buộc Minolta đánh cắp công nghệ chế tạo một loại máy ảnh bán chạy vào năm 1985. Các vụ tranh chấp đều được giải quyết ổn thỏa sau đó. Dẫu vậy, Washington cấm các nhà khoa học nước ngoài tham dự một hội nghị về chất siêu dẫn vào năm 1986.

Tuy vậy, thỏa ước Plaza cùng chính sách giảm lãi suất đã dần đẩy kinh tế Nhật vào hai thập niên trì trệ. Ngân hàng phá sản dưới sức nặng của nợ xấu và giá cả xuống dốc. Đến giai đoạn chuyển tiếp thế kỷ, xứ sở mặt trời mọc không còn đáng lo hay đáng để Mỹ bàn tới.

Ba thập niên trôi qua đã xóa nhòa phần nào ký ức về thử thách mà xứ sở Mặt Trời mọc tạo ra đối với Mỹ vào những năm 1980. Nhưng tại Trung Quốc, các quan chức nước này vẫn nhìn về quá khứ để tránh đi vào vết xe đổ. Yu Yongding, nhà kinh tế học hàng đầu Trung Quốc, nói với Wall Street Journal:“Chúng tôi đang rất chú ý đến kinh nghiệm của Nhật Bản”.

Lúc đầu, Bắc Kinh chỉ nhắm vào bài học đơn giản nhất từ thỏa thuận Plaza: Cần phải kiểm soát chính sách tiền tệ của nước này. Năm 2015, Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ ở mức gần 5% đã khiến thị trường tài chính chao đảo và Washington lên tiếng cáo buộc Bắc Kinh thao túng tiền tệ. Đến khi Tổng thống Trump nhậm chức năm 2017, cơn mưa chỉ trích đã nhằm vào toàn bộ chính sách kinh tế của siêu cường châu Á.

Vụ việc bà Mạnh Vãn Châu bị bắt mới đây cho thấy Washington đã rút ra bài học xương máu từ quá khứ: không thể coi thường mối đe dọa trong lĩnh vực công nghệ. Cuối những năm 1980, sau khi Nhật Bản nhượng bộ để ký kết thỏa thuận Plaza, nước Mỹ vẫn đứng trước nguy cơ bị đánh bại tại thị trường xứ sở Mặt Trời mọc bởi dự án TRON.

Với mục tiêu tạo ra tiêu chuẩn hệ điều hành và mạng lưới máy tính của riêng Nhật Bản, dự án TRON được giáo sư Ken Sakamura, thuộc Đại học Tokyo, khởi xướng vào năm 1984. Tại thời điểm đó, giới quan sát Mỹ lo ngại rằng dự án có thể ngăn chặn công ty công nghệ Mỹ tiếp cận thị trường Nhật Bản và đe dọa sự phát triển đa dạng của các hệ điều hành khác.

Thực tế là đến đầu những năm 1990, TRON trở nên rất phổ biến tại đất nước Mặt Trời mọc. Trả lời phỏng vấn báo chí năm 1992, giáo sư Sakamura, “cha đẻ” của TRON, cho biết công nghệ này đã được sử dụng trong 90% thiết bị phục vụ cho các nhà máy tự động hóa và ngành công nghiệp viễn thông Nhật Bản.

Tuy nhiên không lâu sau đó, các loại phần mềm và chip máy tính dựa trên TRON đã không thể tương thích với bộ xử lý tiêu chuẩn quốc tế của Microsoft, Windows và Intel. Giới quan chức Nhật Bản đành bất lực tụt lại phía sau và chứng kiến những người khổng lồ công nghệ như Google hay Amazon lần lượt xuất hiện phía bên kia Đại Tây Dương.

Wall Street Journal nhận định ngày nay trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, một dự án tham vọng khác mang dáng dấp của TRON lại xuất hiện: Sáng kiến “Made in China 2025”. Được Chủ tịch Tập đưa ra vào năm 2015, dự án này đặt mục tiêu đến năm 2025, Trung Quốc từ “công xưởng của thế giới” sẽ trở thành siêu cường kinh tế dẫn đầu trong 10 ngành công nghiệp thế kỷ 21. Đây còn là giải pháp nhằm giảm sự phụ thuộc của đất nước hơn 1 tỷ dân vào hàng hóa nhập khẩu của phương Tây.

Giống như TRON, Mỹ cảm thấy vị thế của mình bị thách thức bởi “Made in China 2025”. Các công ty Mỹ từ lâu đã cho rằng Bắc Kinh sử dụng nhiều phương thức khác nhau để buộc họ chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ đổi lấy quyền tiếp cận thị trường khổng lồ của nước này. Ngày 14/8, Tổng thống Trump ký bản ghi nhớ chỉ đạo Đại diện Thương mại Robert Lighthizer, người có quan điểm “diều hâu” đối với Bắc Kinh, thực hiện điều tra chính sách sở hữu tài sản trí tuệ của Trung Quốc. “Tôi có nhiệm vụ và trách nhiệm bảo vệ ngành công nghiệp và công nghệ của Mỹ trước những hành đông bất công và lạm dụng”, ông Trump nói, theo Straits Times.

Việc Mỹ nhắm vào ngành công nghiệp sản xuất, đặc biệt là các mặt hàng công nghệ của Trung Quốc, được biểu hiện ngày càng rõ nét qua động thái cảnh báo các nước đồng minh tránh xa thiết bị viễn thông của các công ty Trung Quốc, bao gồm tập đoàn Huawei. Washington lo ngại đây là “những cánh tay nối dài” của Bắc Kinh có nguy cơ đe dọa an ninh mạng và phục vụ mục đích gián điệp. Trước vị thế và tham vọng của Huawei trên toàn cầu, vụ bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu được cho là đòn tấn công trực diện của Mỹ vào kế hoạch “Made in China 2025”.

Không muốn chịu thất bại cay đắng như Nhật Bản, Trung Quốc đang nhượng bộ nhiều hơn để tránh làm leo thang căng thẳng trong thời gian 90 ngày đình chiến. Theo Bloomberg, Bắc Kinh đang cân nhắc trì hoãn hoàn thiện kế hoạch “Made in China 2025” khoảng một thập kỷ, cho tới năm 2035, đồng thời mở cửa cho các công ty nước ngoài tiếp cận mạnh mẽ hơn vào thị trường Trung Quốc.

Người khổng lồ Huawei cũng đang “xuống nước” trước sức ép ngày một tăng. Trả lời tờ Financial Times, ông Vincent Peng, giám đốc đại diện Huawei tại khu vực Tây Âu, nói: “Chúng tôi cam kết sẽ làm bất kỳ điều gì cần thiết để thay đổi. Tái cấu trúc tổ chức, xây dựng lại các quy trình và sản phẩm, kỹ năng cá nhân, chuyên môn kỹ thuật, bất cứ điều gì”.

“Các công ty công nghệ Trung Quốc đã nhận ra rằng nếu không có quyền tiếp cận thị trường Mỹ, họ có thể phá sản trong vài ngày” - John Hemmings, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu châu Á tại Hiệp hội Henry Jackson, nhận định.

Dù muốn hay không, có vẻ như Bắc Kinh đang phải đối mặt với thỏa thuận Plaza phiên bản thế kỷ 21 sau 90 ngày đình chiến mà trong đó, bà Mạnh Vãn Châu có thể sẽ được coi như “con bài mặc cả”. Một khi tốc độ phát triển kinh tế Trung Quốc chững lại, Washington hoàn toàn có lý do chính đáng để thở phào nhẹ nhõm, bởi kéo theo đó sẽ là những động thái kiềm chế hơn của Bắc Kinh trong lĩnh vực quân sự và mở cửa thị trường, tự do hóa chính trị trước sức ép từ tầng lớp trung lưu trong nước.

Nhìn về quá khứ, siêu cường châu Á cần nhận thức rõ nét rằng nền kinh tế Trung Quốc ngày nay không được như Nhật Bản những năm 1980. Theo Wall Street Journal, mức thu nhập trung bình của người Trung Quốc hiện còn thấp hơn so với Nhật Bản thời điểm đó. Chưa kể đến việc Bắc Kinh chưa có khả năng kiểm soát và ứng phó hiệu quả trước những rủi ro tài chính, đặc biệt là trong lĩnh vực đầu tư tiền gửi trị giá hàng tỷ USD.

Giá bất động sản tại các thành phố lớn nhất của Trung Quốc đã vượt xa khả năng chi trả trung bình của người dân, trong khi đó dân số lại đang già đi với tỷ lệ sinh thấp. Đây chính là những vấn đề nền tảng dẫn tới sự trì trệ trong thời gian dài của Nhật Bản.

Về phía Mỹ, việc bước ra khỏi cuộc chiến thương mại trước Nhật với tư cách là người chiến thắng khiến nhiều người, đặc biệt là phe “diều hâu”, thúc giục Tổng thống Trump cứng rắn với Bắc Kinh với mong đợi một kết quả tương tự.

Tuy nhiên, trước khi lên chương trình nghị sự cho thỏa thuận sau 90 ngày đình chiến, Washington nên cảnh giác rằng đây chỉ là bước lùi của Trung Quốc để đạt được mục tiêu cuối cùng trong cuộc chiến tranh giành vị thế số một. Bởi theo Bussiness Insidernhận định, thuế quan thực chất chỉ là “những củ khoai tây nhỏ” đối với Bắc Kinh. “Trung Quốc vẫn có tham vọng địa chính trị lớn mà trong đó, các công ty công nghiệp và công nghệ là một phần quan trọng", ông Hemmings nhận định.

Nếu trở thành nguyên nhân trực tiếp cho sự sụp đổ của Bắc Kinh, Washington có thể sẽ biến cường quốc châu Á có một số lợi ích tương đồng thành kẻ thù không đội trời chung. Ông Trump dường như cũng ít nhiều nhận thức được điều này. Tại buổi họp báo ngày 7/11, tổng thống Mỹ trả lời phóng viên: “Trung Quốc đang suy yếu rất nhiều. Đáng ra họ sẽ thay thế vị trí cường quốc kinh tế của Mỹ, giờ đây họ thậm chí chẳng đuổi kịp chúng tôi. Tôi không muốn họ suy yếu. Hãy xem chúng tôi có thể làm được những gì”.

• Mạnh Vãn Châu

  

  Bà Mạnh Vãn Châu (Meng Wanzhou) là con gái của nhà sáng lập Huawei, công ty công nghệ Trung Quốc đặt trụ sở tại Thâm Quyến, Quảng Đông và bà hiện là phó Chủ tịch Hội đồng Quản trị, kiêm Giám đốc Tài chính (CFO) của Huawei. Mạnh Vãn Châu là người được dự đoán sẽ “kế vị” vị trí của cha mình trong tương lai.

  • Năm sinh:1972
  • Chức vụ:CFO

• Huawei

  

  Huawei, tên đầy đủ là Công ty trách nhiệm hữu hạn Kỹ thuật Hoa Vi, là một tập đoàn đa quốc gia về thiết bị mạng và viễn thông, có trụ sở chính tại Thâm Quyến, Quảng Đông, Trung Quốc. Năm 2018, Huawei trở thành 1 trong 72 tập đoàn Fortune Global 500 trên tạp chí Fortune. Từ năm 2018, Huawei là nhà sản xuất điện thoại thông minh lớn thứ hai trên thế giới.

  • Thành lập:1987
  • Sáng lập:Nhậm Chính Phi
  • Trụ sở chính:Thâm Quyến, Quảng Đông, Trung Quốc

•  

Chú lùn ấy nhỏ bé nhưng là bé hạt tiêu, hạt đậu ấy nhỏ con nhưng tầm vóc có thể vươn tới bầu trời. Người ấy là Quang Hải, biểu tượng mới của bóng đá Việt Nam.

Cậu bé ấy một năm trước mới lần đầu có mặt tại đội tuyển quốc gia, một năm trước mới được đá chính ở đội U23. Cậu bé ấy từng bị dằn mặt, bị chơi xấu, bị đánh nguội, bị kèm chặt trong từng bước chạy. Cậu bé ấy đã bao lần bị quật ngã để rồi lại đứng dậy, đã bao lần gục xuống, đổ mồ hôi, đổ cả máu.

Mặc kệ tất cả, cậu bé ấy vẫn tỏa sáng.

Màn trình diễn đầy ấn tượng của Quang Hải ở AFF Cup 2018 gợi nhớ tới những khoảnh khắc đáng nhớ của Nguyễn Hồng Sơn ở AFF Cup 1998, Văn Quyến ở SEA Games 2003. Đó là những màn trình diễn hảo hạng đến từ thần tượng mới của bóng đá Việt Nam, người chỉ cao có 1,68 m và năm nay vừa tròn 21 tuổi.

Phải gọi Quang Hải là gì bây giờ? Tiền vệ trung tâm? Tiền vệ cánh? Tiền đạo cánh hay số 10 hộ công?

Một năm ở U23 Việt Nam và tuyển quốc gia đã chứng kiến sự tiến hóa không ngừng nghỉ của Quang Hải. Khởi điểm ở vị trí tiền vệ trái tại CLB Hà Nội, Quang Hải được HLV Park Hang-seo chuyển sang cánh phải để tận dụng những cú cứa lòng chuẩn xác.

Tới ASIAD 18, khi Xuân Trường sa sút, Quang Hải tiếp tục được bố trí đá tiền vệ trung tâm. Tại AFF Cup, khi Văn Quyết không còn là chính mình, Hải được đôn lên vai trò hộ công. Chàng trai mang áo số 19 giống như chất keo vạn năng trong tay chiến lược gia người Hàn Quốc.

Ở đâu đội bóng cần, ở đấy có Quang Hải. Keo Quang Hải dán vào chỗ nào, vết thương nơi đó lập tức liền sẹo. Ngoại trừ vị trí tiền đạo cắm, Hải đã được sử dụng ở tất cả các điểm nóng trên hàng công.

Nhìn Quang Hải thi đấu, BLV Quang Huy phải thừa nhận: “Quang Hải là mẫu tiền vệ tài hoa mà bóng đá Việt Nam tìm kiếm từ rất lâu. Ở mọi vị trí trên hàng công, cậu ấy đều có thể chơi tốt”.

Cầu thủ bình thường cần nhiều tháng để làm quen với vai trò mới, Hải chẳng cần nhiều đến thế. Anh ghi 5 bàn trong vai trò tiền đạo trái trên đất Trung Quốc, 2 lần sút tung lưới đối phương ở Á vận hội trước khi tiếp tục là ngôi sao sáng nhất của tuyển Việt Nam vô địch AFF Cup 2018. Ba giải đấu lớn là ba vị trí thi đấu hoàn toàn khác biệt.

Lễ bế mạc AFF Cup 2018, Hải bước lên bục nhận giải MVP (cầu thủ hay nhất) trong sự tâm phục khẩu phục của cả đấu trường. Màn trình diễn ở AFF Cup đặt Quang Hải ngang hàng với Hồng Sơn, Huỳnh Đức, Văn Quyến - những người hùng lịch sử của tuyển Việt Nam qua các kỳ AFF Cup.

Hải không chỉ thích nghi với vị trí mới, anh còn tự phát triển các năng lực của mình, bổ sung thêm mà không phải hy sinh bất kỳ kỹ năng nào. Hồng Sơn là tiền vệ tài hoa nhưng đã ai thấy anh đá tiền đạo chưa? Văn Quyến tài năng nhưng lười biếng đã thành giai thoại còn Công Vinh phải hy sinh những pha đi bóng thêu hoa dệt gấm để đổi lại bản năng sát thủ đáng sợ.

Quang Hải thì sao? Anh chẳng phải hy sinh điều gì cả. Anh giống như một nhân vật trong trò chơi điện tử, chỉ bổ sung chứ không loại bỏ bất kỳ “item” nào. Chỉ trích Hải khó khăn hơn khen ngợi bởi Hải đã làm quá tốt mọi nhiệm vụ được giao. Có chăng, Hải chỉ gặp chút vấn đề trong việc hỗ trợ phòng ngự từ xa bởi hạn chế không thể bù đắp về hình thể.

Trên hàng công tuyển Việt Nam, Quang Hải thi đấu nhiều hơn hết thảy. Anh đá đủ cả 8 trận, chơi 719 phút, chỉ kém bộ ba phòng ngự Văn Lâm, Đình Trọng, Duy Mạnh đúng 1 phút. Anh đá nhiều hơn tất cả đồng đội ở hàng công và giữ vị trí không thể thay thế trong mọi sơ đồ.

Dù khối rubik trong tay thầy Park xoay theo chiều nào, Quang Hải vẫn là nhân vật trung tâm. Mọi chuyển động, mọi sắp xếp khác của tuyển Việt Nam đều phải xoay quanh Quang Hải.

Ông Park biết điều đó và đối thủ cũng vậy. Lào, Myanmar, Campuchia, Philippines và Malaysia đều đã cố gắng ngăn chặn Quang Hải. Khi những phương pháp thông thường không đem lại hiệu quả, họ đã cùng nhau tìm tới lựa chọn cuối cùng: phạm lỗi.

Không biết bao nhiêu lần tại AFF Cup năm nay, Hải bị đánh nguội, bị chơi xấu. Người nhẹ thì kéo áo, đẩy vai, kẻ nặng thì giật cùi chỏ, vào bóng gầm giày. Nói như một bình luận viên truyền hình trong trận chung kết lượt về: “Malaysia sẽ làm tất cả để ngăn chặn cầu thủ quan trọng nhất của tuyển Việt Nam”.

Bao nhiêu lần Hải đứng lên là bấy nhiêu lần anh bị xô ngã. Nhưng mỗi lần ngã xuống, Hải lại bật dậy mạnh mẽ hơn. Đối thủ càng chơi xấu, họ càng khiến Quang Hải nổi giận. Càng nổi giận, Hải càng đá hay.

Trên thực tế, người hùng của tuyển Việt Nam chỉ ghi đúng một bàn trong 4 trận knock-out AFF Cup 2018. Đó là hiệu suất săn bàn tệ nhất của Quang Hải từ đầu năm tới giờ. Nhưng khi Hải không ghi bàn mà vẫn chơi tốt, không lập công mà vẫn tỏa sáng, sự thừa nhận dành cho chàng trai 21 tuổi càng lớn hơn.

Mỗi lần người ta kéo ngã Hải, anh đứng dậy đáp trả đối thủ một đường chuyền sắc lẹm. Mỗi lần ăn một gầm giày, Hải phủi tay, tung chân ra một đường kiến tạo. Đối phương càng hằn học, Quang Hải càng bình tĩnh. Đối thủ càng cố gây ức chế, Hải càng lì lợm, khó ưa. Như một bậc thầy nhu thuật, số 19 của tuyển Việt Nam nhận lấy tất cả đau đớn và trả lại gấp đôi cho đối thủ.

Chung kết lượt đi với Malaysia, Quang Hải lần lượt đặt Đức Chinh, Văn Đức, Tiến Linh vào thế đối mặt với Farizal Marlias. Nhiều tới mức HLV Hoàng Văn Phúc xem trên truyền hình còn phải thốt lên ngờ ngợ: “Nếu tôi nhớ không lầm, cậu ấy đã tạo ra 4 đường chuyền dẫn tới cơ hội mười mươi cho đồng đội”.

Chung kết lượt về, 2 phút sau tình huống bị đánh nguội ở phút thứ 4, Quang Hải qua mặt hàng phòng thủ Malaysia, tung đường chuyền tuyệt vời cho Anh Đức làm nên lịch sử. Trận ấy, Hải “con” một mình mang về 5 quả phạt trong vùng phòng ngự của đối thủ - nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào khác có mặt trên sân.

Chứng kiến Quang Hải bị chơi xấu, cựu danh thủ Nguyễn Mạnh Dũng từng phải thốt lên: “Khán giả kỳ vọng lớn quá, cứ muốn Quang Hải phải chơi như Messi. Nhưng thực ra cậu ấy nguy hiểm nên đối phương mới kèm chặt. Bị 2, 3 người theo thế thì đến Tây cũng khó đá”.

Anh Dũng nói sai rồi. Bởi khó như thế mà Quang Hải vẫn làm được đấy thôi.

Quang Hải đã bao nhiêu lần ra trận, bao nhiêu lần chiến thắng trong năm nay?

V.League 2018, Hải đá 24 trên 26 trận tối đa, ghi 9 bàn, có tên trong đội hình tiêu biểu và suýt giành giải cầu thủ hay nhất mùa. U23 châu Á, ASIAD và AFF Cup, Hải chơi số trận bằng đúng số tuổi của mình (21), ghi 10 bàn, đạt hiệu suất ấn tượng hơn tất cả những tuyển thủ Việt Nam khác.

Tính cả những trận vòng loại Asian Cup, AFC Cup, Cúp quốc gia..., Hải đã có trên 60 lần ra trận trong 1 năm qua. Cường độ thi đấu ấy ngang ngửa những ngôi sao châu Âu đang chơi bóng tại các giải vô địch quốc gia hàng đầu.

Ở tập thể nào, Hải cũng bật lên để trở thành người giỏi nhất theo cách không thể tranh cãi. HLV Hoàng Anh Tuấn từng trao băng đội trưởng của Trọng Đại cho Quang Hải trước thềm U20 World Cup 2017.

Ông Park từng loại Đinh Thanh Trung một phần vì đã yên tâm khi có Quang Hải. Ông Nghiêm đưa Hà Nội lên ngôi vô địch V.League trong mùa giải tuyệt vời của đội bóng thủ đô. Tất cả đều có dấu giày Quang Hải.

Trận chung kết với Malaysia vừa qua, Hải chạy không biết mệt trên hàng công. Anh đập tan định kiến về những cầu thủ nhỏ con, kỹ thuật nhưng lười tranh chấp. Hải chạy từ biên phải sang biên trái, từ trước vòng cấm của Văn Lâm tới trước khung thành đội bạn.

Khi Hải tranh chấp với thủ môn Patrick Deyto của Philippines ở bán kết, tất cả những người chứng kiến đã phải bật cười. Bởi dù đã nhảy lên hết cỡ, Hải vẫn còn cách Deyto cả một cái đầu.

Trong đội hình tuyển Việt Nam, Quang Hải cũng là “chú lùn” nhỏ bé. Nhưng ấy là chú lùn “hạt tiêu”, nhỏ con nhưng khí phách phi thường. Màn trình diễn của Hải ở AFF Cup 2018 khiến cả Đông Nam Á nhớ về một người: Chanathip Songkrasin. Họ là những anh chàng tí hon đã khiến “người khổng lồ” phải cúi đầu.

Những phóng viên ảnh tại AFF Cup 2018 thường rỉ tai nhau những câu chuyện về Quang Hải. Họ bảo Quang Hải là nhân vật khó bắt hình nhất trên sân. Bởi Hải chạm bóng quá ít và chuyền bóng quá nhanh.

Từ thời còn ở U19 Việt Nam, Hải đã nổi tiếng với lối chơi không giống ai dù thi đấu ở vị trí tiền vệ cánh. Khi được chuyển vào trung lộ, Hải càng hoàn thiện phong cách tối giản đặc trưng. Cùng đá “số 10” giống Công Phượng nhưng Quang Hải là một trường phái hoàn toàn khác.

Số 19 có thói quen cầm bóng cực ít, thường xuyên chuyền một chạm, hiếm khi rê bóng quá 3 nhịp. Nhìn Hải thi đấu, ta có cảm giác anh luôn chuẩn bị sẵn vài ba cách xử lý khác nhau trước khi bóng tới chân.

Hải không cần đột phá để tạo đột biến, không cần giữ bóng lâu để thêm thời gian suy nghĩ. Tiền vệ của CLB Hà Nội sáng tạo, rất khó đoán và gần như không thể ngăn chặn tại AFF Cup.

Sự tối giản của Quang Hải trong vai trò một tiền vệ trung tâm là nét chấm phá đặc sắc bên cạnh một Xuân Trường có phần rề rà, luôn cần nhiều thời gian trước khi tung ra những đường chuyền cuối cùng. Có ngạc nhiên không khi thời kỳ hồi phục phong độ của Xuân Trường gắn liền với giai đoạn đá cặp cùng Quang Hải ở vòng bảng AFF Cup?

Nhiều người từng cười khi Fox Sports Asia so sánh Quang Hải với “Messi Thái” Chanathip Songkrasin - người đang khuynh đảo Nhật Bản và tràn đầy hy vọng có tên trong đội hình tiêu biểu J.League mùa này. Nhưng giờ thì Hải cũng đã là cầu thủ hay nhất AFF Cup như Chanathip 2 năm trước.

Anh cũng vừa bước sang tuổi 21, còn rất trẻ và đầy tiềm năng. Khi Quang Hải bước lên bục cao nhất ở AFF Cup, anh đã buộc cả Đông Nam Á và châu Á phải nhìn về phía mình.

Từ tiền vệ cánh tới hộ công, từ U20 tới tuyển quốc gia, ở đâu Quang Hải cũng “cầu thủ quan trọng nhất” như Nguyễn Hồng Sơn từng mô tả. Câu chuyện thành công của Hải vẫn chưa kết thúc vì anh mới 21 tuổi và chưa cho thấy bất kỳ dấu hiệu giới hạn nào.

Khi Hải thăng hoa tột đỉnh ở U23 châu Á, người ta từng nói đấy là màn trình diễn cá nhân hay nhất của một cầu thủ Việt Nam trong lịch sử. Và giờ thì Hải đã lặp lại điều đó thêm một lần nữa.

Biết đâu, đây chỉ là bước cựa mình đầu tiên của hạt đậu nhỏ mang tên Quang Hải. Và những đỉnh cao lên tới bầu trời vẫn đang chờ “hạt đậu” Quang Hải chạm tới.