Đâu là thách thức thực sự với dịch vụ 4G?

Khi tôi ngồi gõ những dòng này trên máy tính,Đâulàtháchthứcthựcsựvớidịchvụkết quả vòng loại world cup khu vực châu á thì ở phía bên kia bờ Thái Bình Dương, ông chủ trẻ đầy tài năng và quyền lực Mark Zuckerberg của Facebook đã hé lộ một số thông tin quan trọng về tham vọng “can dự” vào ngành công nghiệp thiết bị và giải pháp viễn thông và trung tâm dữ liệu. Theo tạp chí Business Insider số ra ngày 1/11/2016, tham vọng của Facebook có thể sẽ bắt đầu bằng việc xây dựng một sản phẩm là mạng lưới điện toán độc lập, cũng như kế hoạch thiết kế một “mạng dữ liệu không dây mã nguồn mở” (open source cellular wireless network”.

Động thái này của Facebook là rất đáng lưu tâm vì từ trước đến giờ Facebook chỉ được cho là đã tận dụng những thành quả của cuộc cách mạng internet một cách triệt để, để trở thành không chỉ là một mạng xã hội với quy mô lớn nhất thế giới, mà còn trở thành một đế chế truyền thông mới đầy quyền uy, lấn át truyền thông truyền thống. Sự can thiệp vào mảng công nghiệp CNTT và viễn thông cho thấy tham vọng của Facebook không chỉ dừng lại ở đó, mà Mark Zuckerberg còn muốn đế chế của mình sẽ trở nên ngày một hùng mạnh bằng việc không còn phải phụ thuộc vào các nhà cung cấp dịch vụ và nền tảng nữa. Nếu làm được điều đó, không ai có thể lường trước được quy mô phát triển của Facebook và sự ảnh hưởng sâu rộng của nó đối với đời sống xã hội của toàn thế giới sẽ ra sao trong 5 năm tới.

Quay trở lại với tình hình trong nước, tháng 10/2016, Bộ Thông tin và Truyền thông đã hoàn tất việc cấp phép triển khai dịch vụ 4G trên băng tần 1800 MHz cho hầu hết các nhà mạng di động. Việc các nhà mạng đã mong chờ bấy lâu nay, cuối cùng cũng đã thành hiện thực giấy trắng mực đen. Tuy nhiên, việc triển khai dịch vụ 4G như thế nào cho hiệu quả lại là một bài toán hoàn toàn khác, với vô vàn những thách thức đang chờ sẵn các nhà mạng.

Như tôi đã từng trình bày trong một bài báo trên ICTnews năm 2015, thách thức lớn nhất đối với các nhà mạng trong việc triển khai 4G không nằm ở vấn đề công nghệ cũng như việc nâng cấp hệ thống mạng lưới bởi với thế mạnh về cơ sở hạ tầng đã được đầu tư hơn 20 năm qua, hầu hết các nhà mạng lớn đã sẵn sàng cho việc này. Bằng chứng ở chỗ, ngay sau khi nhận được giấy phép từ cơ quan chủ quản, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) đã nhanh chóng thông tin cho đại chúng là nhà mạng VNPT VinaPhone sẽ cung cấp dịch vụ 4G ngay trong những ngày đầu tháng 11 này, tức là chỉ hơn 2 tuần sau khi được cấp phép. Các nhà mạng khác như Viettel và MobiFone cũng ở tư thế sẵn sàng từ lâu, bằng việc đã cung cấp thử nghiệm dịch vụ 4G ở một số địa phương và sẽ nhanh chóng mở rộng ra phạm vi toàn quốc trong thời gian tới.

Tuy nhiên, bài học về “vết xe đổ 3G” vẫn còn đó. Cho đến tận ngày hôm nay, dữ liệu di động tốc độ cao 3G vẫn chỉ được dùng như một công cụ để truy cập internet phục vụ cho nhu cầu tin tức và giải trí là chủ yếu, thay thế cho mạng ADSL và cáp quang khi các thuê bao không ở nhà và ở công sở. “Lời hứa” của các nhà mạng đối với cơ quan quản lý nhà nước 7 năm trước về việc cung cấp các dịch vụ và nội dung trên nền tảng 3G vẫn còn đó, tuy nhiên cho đến nay, chỉ một số phần trăm nhỏ cam kết được thực hiện. Thay vào đó, các nhà mạng thi nhau đưa ra các chương trình khuyến mãi giảm giá, các gói cước khác nhau nhắm tới các đối tượng khách hàng khác nhau dẫn tới việc giá cước 3G của Việt Nam được xếp vào loại thấp của thế giới, trong khi chất lượng dịch vụ còn có quá nhiều điều để bàn. Sẽ là rất khó cho các nhà mạng để trả lời, rằng việc đầu tư kinh doanh 3G như vậy là đã thành công hay chưa? Mặc dù xét về mặt ảnh hưởng tới xã hội, thì việc “phổ cập” 3G cho người dân tạm có thể coi như vậy là thành công.