Nikon D90 – Máy ảnh cho dân chuyên nghiệp

Phóng viên Liên Hoàng của Báo Nikkei Asia đã có cuộc gặp gỡ với ông Vương Quang Khải – Phó Tổng giám đốc điều hành VNG và có những nhận định thú vị về kỳ lân công nghệ này. Bài viết đăng trên tạp chí Nikkei Asia vào tháng 4/2021.

Vào một buổi chiều nhạt nắng, ông Khải vừa lái chiếc SUV vừa giới thiệu với phóng viên tờ Nikkei Asia (Nhật Bản) về Kiki, trợ lý tiếng nói do các kỹ sư VNG nghiên cứu, phát triển.

Ông Khải là Phó Tổng Giám đốc điều hành của VNG. Tập đoàn này khởi nghiệp từ trò chơi trực tuyến và là kỳ lân công nghệ đầu tiên của Việt Nam. Là nhà khoa học máy tính từng được đào tạo tại trường đại học Columbia (Mỹ), ông Khải đang đứng đầu Zalo AI – đội ngũ đã nghiên cứu và phát triển thành công trợ lý Kiki.

"Mở nhạc Taylor Swift", ông nói bằng tiếng Việt. Bảng điều khiển bật sáng và giai điệu vang lên. ("Nice to meet you / Where’ve you been...."). Chúng tôi thưởng thức âm nhạc trong khi chiếc SUV lướt qua một khu đô thị cao cấp được xem là nơi ở của giới nhà giàu trên đường đến trụ sở của VNG.

Kiki cũng cho thấy khả năng cập nhật những sự kiện mới nhất. Khi được hỏi ai là Thủ tướng của Việt Nam, Kiki ngay lập tức trả lời thông tin vừa được công bố trong tuần: “Ông Phạm Minh Chính”.

Ông Khải mở màn Zalo AI Summit 2020

Trợ lý ảo là một phần quan trọng trong nỗ lực thúc đẩy AI tại VNG, một “nước đi” mà ông Khải cho là cần thiết cho tương lai của công ty.

"Nếu chúng tôi không theo kịp làn sóng công nghệ thay đổi mạnh mẽ từng ngày, chúng tôi có thể trở thành người ngoài cuộc trong tương lai", ông chia sẻ với Nikkei.

Không tham vọng trở thành một siêu ứng dụng, Zalo là một phần cuộc sống của người Việt

Trong hơn 15 năm qua, VNG đã đa dạng hóa kinh doanh sang lĩnh vực điện toán đám mây, quảng cáo, thanh toán điện tử và thông tin liên lạc. Đồng thời, công ty này cũng xây dựng được tập người dùng online lớn nhất Việt Nam.

Ứng dụng nhắn tin Zalo có 62 triệu người dùng, chỉ xếp sau Facebook và YouTube về độ phổ biến trong nước (theo We Are Social). Điều này khiến VNG trở thành điểm sáng hiếm hoi về một công ty nội địa đã vượt qua các đối thủ nước ngoài nặng ký. Trong khi đó, phần còn lại của Đông Nam Á đều phụ thuộc vào các ứng dụng nhắn tin phổ biến du nhập từ nước ngoài như Line hay WhatsApp.

Theo Nikkei, Zalo được xem là ứng cử viên sáng giá nhất cho vị thế “siêu ứng dụng” của Việt Nam như Grab hay Gojek, hai ứng dụng đặt xe hiện cung cấp đa dịch vụ cho người dùng trên khắp Đông Nam Á.

Khi được hỏi về ý tưởng trở thành “siêu ứng dụng”, ông Khải - người được xem là cha đẻ của Zalo - cho biết ông không có ý định biến ứng dụng này trở thành một “người giữ cửa” để quyết định xem ai có thể bước vào thị trường rộng lớn ở Việt Nam.

Ông Khải khẳng định Zalo chỉ nên trở thành “siêu ứng dụng” nếu điều đó xuất phát từ nhu cầu thực tế của người dùng. Hiện tại, Zalo vẫn ưu tiên định hướng là một công cụ liên lạc đơn giản, dễ sử dụng với người dùng Việt. Thêm quá nhiều chức năng sẽ khiến Zalo tốn nhiều dung lượng và trở nên kém thân thiện.

"Nếu muốn là tất cả, bạn có thể không là gì cả", ông nói với phóng viên Nikkei khi đang ngồi trên một bãi cỏ ở sân thượng của tòa nhà VNG trong lúc hoàng hôn xuống dần.

Ông Khải lập luận rằng, ngoài Trung Quốc, không nơi nào có một ứng dụng có thể thực sự giữ vị trí thống trị. Tuy nhiên, nếu có một ứng dụng công nghệ nào đó đã trở thành một phần trong cuộc sống hàng ngày ở Việt Nam, đó chính là Zalo.

Ứng dụng có 39 chức năng (bao gồm cả thanh toán), đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng mua sắm tại cửa hàng, vé máy bay, thanh toán học phí, truy cập các dịch vụ của chính phủ… Ứng dụng này cũng là cầu nối để nhiều thương hiệu kết nối với khách hàng. Điển hình là VNG đã thỏa thuận hợp tác cùng Baemin, ứng dụng giao đồ ăn của Hàn Quốc.

Theo nhận định của Nikkei, sự thành công của Zalo đã giúp VNG thu hút sự chú ý từ những nhà đầu tư quốc tế, bao gồm hai quỹ nhà nước của Singapore là Temasek và GIC, Goldman Sachs và hai quỹ được cho là thuộc sở hữu của Tencent Holdings (Trung Quốc), với định giá khoảng 2 tỷ USD.

VNG có kế hoạch niêm yết trên sàn Nasdaq mặc dù IPO vẫn chưa thành hiện thực. Năm 2017, nhà sáng lập VNG Lê Hồng Minh từng bay đến New York để ký một bản hợp đồng với nhà điều hành sàn giao dịch chứng khoán.

Kiên định với làn sóng trí tuệ nhân tạo

Dù không chắc chắn về việc Zalo có trở thành siêu ứng dụng hay không, ông Khải vẫn kiên định: “Làn sóng tiếp theo là AI. Và chúng ta nên đầu tư.”

Tháng 12/2020, Zalo AI giới thiệu Kiki trên loa thông minh, sản phẩm được xây dựng dựa trên công nghệ tương tự như Alexa của Amazon và Siri của Apple nhưng hỗ trợ tiếng Việt.

Kiki được sử dụng trên xe hơi

Zalo cũng đang đàm phán với một công ty hàng đầu về bảng điều khiển ô tô để tích hợp trợ lý Kiki cho thị trường xe hơi phổ thông vào quý III năm 2021. Ông Khải từ chối tiết lộ thông tin về đối tác.

Lĩnh vực nghiên cứu ở Zalo AI khá đa dạng, từ công nghệ nhận dạng khuôn mặt hiện đang được ngân hàng Bản Việt sử dụng để xác minh khách hàng, đến việc phát nhạc thông qua Kiki được tích hợp trên kho nhạc khổng lồ của Zing MP3. Trên ứng dụng nhắn tin Zalo, đội ngũ AI đang thử nghiệm việc chuyển đổi tin nhắn từ âm thanh sang văn bản.

Khi được hỏi về việc có thể chờ đợi các doanh nghiệp nước ngoài triển khai các dịch vụ AI thay vì tự phát triển, ông Khải cho rằng vẻ đẹp cuộc sống đến từ việc mọi người nghĩ và làm khác biệt.

"Nếu mọi người đều làm cùng một thứ và bằng cùng một cách thì rất nhàm chán. Công nghệ cũng vậy", ông Khải nói với Nikkei.

Thực tế cho thấy, sự cạnh tranh sẽ mang đến những ý tưởng tốt, đặc biệt là trong các lĩnh vực mà VNG có lợi thế. Chẳng hạn, việc phục vụ ngôn ngữ tiếng Việt đã tạo nên sự thống trị của ứng dụng Zalo và là nền tảng cho tính năng nhận dạng giọng nói của Kiki.

Thách thức mới…

Trước những tham vọng của VNG, Tuấn Hồ, giảng viên tài chính của Đại học Bristol (Anh), cho biết các nhà đầu tư hiện tại và tương lai sẽ muốn cân nhắc liệu các khoản đầu tư của chính VNG có thành công hay không. Công ty công nghệ này đã đổ hàng triệu USD vào mảng thanh toán online và thương mại điện tử, vốn được xem là hoạt động thua lỗ trong nhiều năm.

“Câu hỏi đặt ra là liệu họ có thể khai thác vào các lĩnh vực có thể mang lại lợi nhuận lớn hay không?”, ông Tuấn Hồ nói.

Kể từ khi thành lập, VNG đã trở thành một công ty đa ngành nghề với hơn 20 mảng dịch vụ khác nhau như fintech, điện toán đám mây, game và ứng dụng trò chuyện. Trong đó, nhiều dịch vụ không được đánh giá cao như thương mại điện tử, công cụ tìm kiếm… Các mảng hoạt động kinh doanh của VNG cũng bị nhìn nhận là có sự chồng chéo.

Hiện tại, nguồn thu từ game đang đóng góp 79,2% trong tổng doanh thu 6 nghìn tỷ đồng (262 triệu USD) được ghi nhận trong báo cáo tài chính của VNG năm 2020. Công ty có kế hoạch bổ sung các dòng game trên di động vào thị trường Ấn Độ, Nga, Mỹ Latinh và Đông Nam Á. Đây là những động thái giúp VNG cạnh tranh mạnh mẽ hơn với Sea Group - công ty sở hữu nhà phát hành game Garena và Tencent.

Ngoài ra, VNG còn thu lợi nhuận từ dịch vụ B2B, đe dọa lên các đối thủ nước ngoài như Amazon và Alibaba nếu chính phủ Việt Nam quy định các công ty phải lưu trữ dữ liệu trong nước. Nguồn thu nhập lớn thứ hai của VNG đến từ quảng cáo, chiếm đến 16,3% doanh thu của VNG năm 2020, tăng trưởng 10,6% so với năm 2015.

Ở một khía cạnh nào đó, theo Nikkei nhận định, VNG đang đồng hành cùng sự phát triển của Việt Nam. Năm 2004, tiền thân VNG là Vinagame - một công ty khởi nghiệp nhỏ tận dụng sự phát triển phổ biến của game máy tính và quán cà phê internet. Lúc bấy giờ, Việt Nam chưa gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới, ít được biết đến về thương mại mà thường được biết đến là một quốc gia nhỏ bé đã đánh bại Pháp và Mỹ xâm lược.

Sau nhiều nỗ lực, VNG bổ sung một loạt dịch vụ quan trọng với nền kinh tế hiện tại của Việt Nam như thanh toán, phát trực tiếp, điện toán đám mây trong khi tốc độ, sự ổn định và những sticker vui nhộn trên ứng dụng nhắn tin Zalo đã đi sâu vào đời sống người Việt. Trong cùng giai đoạn này, Việt Nam đã ký một loạt các thỏa thuận thương mại. Bên cạnh việc sản xuất áo sơ mi và ví, nhiều nhà máy sản xuất điện thoại và chip đã ra đời.

Một khách hàng sử dụng Zalo Pay của VNG để mua sắm tại cửa hàng. (Ảnh: Tomoya Onishi)

Ghi nhận của Nikkei, ông Lê Hồng Minh hi vọng một ngày nào đó hình ảnh của Việt Nam sẽ gắn liền với công nghệ hơn là chiến tranh. "25 năm trôi qua và thế hệ của tôi vẫn chưa thể thay đổi ấn tượng đó", ông Minh phát biểu tại sự kiện đánh dấu 25 năm quan hệ Việt Nam – Mỹ sau chiến tranh vào tháng 8 năm ngoái.

Phát triển sản phẩm công nghệ luôn là một thách thức, đặc biệt ở công ty có gốc là doanh nghiệp game như VNG. Ông Khải đã cố gắng xây dựng phong trào trekking dã ngoại với đội ngũ của mình ở khắp nơi trên thế giới, từ đảo Brunei tới rừng Siberia.

 “Xây dựng các sản phẩm Internet cũng khá giống việc leo núi. [Lúc đầu] thường mệt và không vui. Nhiều lúc bạn thấy ghét bản thân mình. Nhưng cuối cùng nhìn lại, chúng tôi đều cảm thấy rất hạnh phúc", ông Khải chia sẻ.

Du Lam (Theo Nikkei)