Hôm nay, ngày 9/8/2016, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) cho biết đã chính thức gửi bản Kiến nghị xem xét Điều 292 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015- “Tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông”  lên Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về ứng dụng CNTT và các cơ quan, bộ ngành hữu quan.

9 điểm "vi phạm, bất hợp lý" của Điều 292

Trong bản kiến nghị được Chủ tịch VINASA Trương Gia Bình ký ngày 8/8/2016, Hiệp hội nhấn mạnh: “Điều 292 BLHS 2015 đang gây tâm lý hoang mang, lo lắng và tạo thành một làn sóng phản đối mạnh mẽ đặc biệt là từ cộng đồng khởi nghiệp và cộng đồng doanh nghiệp CNTT nói chung. Với vai trò của một tổ chức xã hội nghề nghiệp chuyên ngành, đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp CNTT và cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực CNTT, VINASA trân trọng gửi tới Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, bộ ngành hữu quan kiến nghị khẩn thiết về Điều 292 của BLHS 2015”.

Trong bản Kiến nghị này, VINASA đã nêu rõ 9 điểm vi phạm, mẫu thuẫn và bất hợp lý của Điều 292 BLHS 2015, bao gồm: Thứ nhất, Điều 292 hình sự hóa hoạt động kinh doanh trái phép, đồng thời với hình sự hóa hoạt động kinh doanh trên mạng; Thứ hai, Điều 292 vi phạm quyền tự do kinh doanh được Hiến pháp 2013 qui định, trong đó ghi nhận “quyền tự do kinh doanh là quyền con người và là một trong những quyền cơ bản nhất của công dân” và “Mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm”; Thứ ba, Điều 292 trái với đường lối, chủ trương phát triển kinh tế được thể hiện trong Hiến pháp 2013, điều 51, khoản 3 là: “Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để doanh nhân, doanh nghiệp và cá nhân, tổ chức khác đầu tư, sản xuất, kinh doanh; phát triển bền vững các ngành kinh tế, góp phần xây dựng đất nước”; Thứ tư, Điều 292 đi ngược lại với quan điểm chủ trương, chính sách, chiến lược của Đảng và Chính phủ về thúc đẩy phát triển, ứng dụng CNTT; ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của không chỉ ngành CNTT mà còn của tất cả các ngành, lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội đất nước; Thứ năm, Điều 292 không phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển trong thời đại số, nhất là trong bối cảnh nhân loại đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, là xu hướng kết hợp giữa các hệ thống ảo và thực thể, vạn vật kết nối Internet (IoT) và các hệ thống kết nối Internet (IoS); Thứ sáu, Điều 292 đi ngược lại quan điểm của Đảng và Chính phủ về không hình sự hóa các quan hệ hành chính, kinh tế đã được qui định trong Hiến pháp và được Thủ tướng Chính phủ khẳng định mạnh mẽ tại hội nghị “Doanh nghiệp - Động lực phát triển kinh tế” tổ chức ngày 29/4/2016 vừa qua tại TP.HCM; Thứ bảy, Điều 292 qui định về hành vi tội phạm chưa phù hợp với quan điểm về tội phạm được qui định tại Điều 8 của BLHS; Thứ tám, Điều 292 vi phạm nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật - một trong những nguyên tắc quan trọng nhất của pháp luật; trong đó bất bình đẳng lớn nhất đồng thời là bất hợp lý nghiêm trọng nhất của Điều 292 là sự bất bình đẳng giữa các loại chủ thể khác nhau cùng thực hiện hành vi phạm tội quy định tại điều luật này, cụ thể là giữa cá nhân và thương nhân là cá nhân với pháp nhân thương mại; Thứ chín, Điều 292 có nhiều nội dung qui định bất cập, chưa thống nhất về khái niệm pháp lý với các luật chuyên ngành, dễ gây các cách hiểu và giải thích khác nhau trong quá trình áp dụng, thực thi pháp luật.

Đối với mỗi quan điểm đánh giá về sự bất hợp lý, mẫu thuẫn, vi phạm trong nội dung của Điều 292 BLHS 2015 đưa ra trong bản Kiến nghị, VINASA đều phân tích rất kỹ càng và có dẫn chứng, ví dụ cụ thể.

Đơn cử như, để làm rõ luận điểm “Điều 292 hình sự hóa hoạt động kinh doanh trái phép, đồng thời với hình sự hóa hoạt động kinh doanh trên mạng”, VINASA đã phân tích kỹ 4 dấu hiệu định tội quy định tại Điều 292 gồm: Hành vi cung cấp một trong các dịch vụ (kinh doanh vàng trên tài khoản, sàn giao dịch thương mại điện tử, kinh doanh đa cấp, trung gian thanh toán, trò chơi điện tử trên mạng, các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định của pháp luật); Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông (gọi chung là mạng) để cung cấp dịch vụ; : Không có giấy phép hoặc không đúng nội dung được cấp phép; và thu lợi bất chính trên 50 triệu đồng hoặc có doanh thu trên 200 triệu đồng.

“Với 4 dấu hiệu định tội trên, đặc biệt là với qui định quét tại điểm e khoản 1 thì tất cả các hoạt động kinh doanh dịch vụ trên mạng nằm trong danh mục 267 ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo qui định của Luật Đầu tư 2014 đều có thể bị coi là tội phạm nếu vi phạm về điều kiện kinh doanh và “thu lợi bất chính từ 50 triệu trở lên hoặc có doanh thu từ 200 triệu trở lên”. Vì vậy thực chất điều 292 vẫn là tội kinh doanh trái phép giống như Điều 159 BLHS 1999 nhưng có phạm vi điều chỉnh hẹp hơn, áp dụng đối với hoạt động kinh doanh trên mạng trong những ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Mức độ hình sự hóa hoạt động kinh doanh trái phép của Điều 292 còn cao hơn, với hình phạt nặng hơn so với tội kinh doanh trái phép qui định tại Điều 159 của BLHS 1999, thể hiện ở khung hình phạt cao nhất của điều 292 lên tới 5 năm tù so với khung hình phạt cao nhất của điều 159 BLHS 1999 là 3 năm tù”, kiến nghị của VINASA nêu rõ.

Đồng thời, theo kiến nghị, quan điểm hình sự hóa hoạt động kinh doanh trên mạng được thể hiện ngay trong qui định tội danh của Điều 292 là: “Tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông”. Việc hình sự hóa hoạt động kinh doanh trên mạng còn được thể hiện rõ qua việc qui định dấu hiệu sử dụng mạng để thực hiện hành vi cung cấp dịch vụ là dấu hiệu định tội thay vì chỉ coi là dấu hiệu định khung.

Với dấu hiệu định tội này, chỉ những hành vi kinh doanh trái phép được thực hiện bằng phương thức sử dụng mạng (hành vi kinh doanh được thực hiện trên mạng) thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự còn hành vi kinh doanh trái phép được thực hiện trực tiếp, không đưa lên mạng thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, mặc dù bản chất của hai hành vi là như nhau, cùng xâm phạm một khách thể.

Toàn cầu hóa là xu thế đang diễn ra sâu rộng trên toàn thế giới ảnh hưởng trực tiếp tới mô hình kinh doanh của các tổ chức kinh tế và chiến lược phát triển của các quốc gia, lãnh thổ. Đồng thời, Toàn cầu hóa cũng đang tạo ra vô vàn cơ hội mới và hấp dẫn, đi cùng những thách thức, những đòi hỏi về sự đổi mới, sự thích nghi và năng lực cạnh tranh.

VIA, với vai trò làm cầu nối giữa doanh nghiệp, cộng đồng với cơ quan quản lý nhà nước, sau 5 năm hoạt động, đã triển khai hàng loạt sự kiện và hoạt động như hội thảo, đối thoại, huấn luyện, định hướng, tư vấn về các lĩnh vực hạ tầng viễn thông - internet cố định và di động, dịch vụ giá trị gia tăng, nội dung số, thương mại điện tử, an toàn thông tin mạng, v.v. VIA hiện có hơn 100 hội viên từ nhiều lĩnh vực kinh doanh như viễn thông, internet, nội dung số, phần mềm, kinh doanh trực tuyến, v.v.

"Tổ chức kinh doanh bắt kịp xu thế toàn cầu hóa" là mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp CNTT-TT Việt Nam. Tại sự kiện, Chủ tịch HĐQT FPT ông Trương Gia Bình đã chia sẻ về cơ hội, thách thức, lợi thế và bài học khi ra biển lớn của doanh nghiệp Việt Nam từ chính kinh nghiệm thực tiễn của FPT, đặc biệt là trước những thay đổi nhanh chóng của các xu hướng công nghệ mới.

FPT thực hiện chiến lược toàn cầu hóa từ năm 1999 với hướng đi mũi nhọn là xuất khẩu phần mềm. Sau 17 năm toàn cầu hóa, FPT hiện đang có mặt tại 19 quốc gia với gần 27.000 CBNV, trong đó có 1.134 CBNV người nước ngoài.

FPT được đánh giá là một nhà cung cấp dịch vụ CNTT hàng đầu tại Việt Nam và thuộc Top 100 nhà cung cấp dịch vụ ủy thác toàn cầu (The 100 Global Outsourcing), Top 300 doanh nghiệp hoạt động hiệu quả nhất khu vực châu Á. Dịch vụ/giải pháp của FPT được hàng nghìn doanh nghiệp, tổ chức tại Việt Nam và trên thế giới sử dụng, trong đó có khoảng 50 khách hàng thuộc danh sách Fortune 500. Trong đó, có những dịch vụ/giải pháp của FPT có quy mô người dùng lên đến hàng chục triệu người.

Theo khảo sát của ICTnews tại một số hệ thống bán lẻ smartphone, tablet, phụ kiện  và website bán hàng trực tuyến như Tiki.vn, Adayroi.com, Lingo.vn…, trong  ngày 27/11, nhiều doanh nghiệp đang công bố chương trình giảm giá nhiều mặt hàng được giảm từ 15 – 50% so với giá niêm yết, tương đương với mức giảm từ vài trăm nghìn đồng cho tới hàng triệu đồng. Thời gian áp dụng chỉ trong ngày 27 (ngày Black Friday) hoặc trong hai ngày 27 và 28/11.

Như tại trang Tiki.vn hiện đang tung ra chương trình khuyến mãi giảm giá cho máy ảnh Canon 5D Mark III, Fujifilm, iPhone 6S, 6S Plus, laptop Dell, MacBook Air…; Lingo.vn giảm giá quạt sưởi, bếp từ, máy hút bụi… từ 20 – 50%.

Trang Adayroi.com khuyến mãi giảm từ 6 – 10% cho mặt hàng màn hình máy tính, dây đeo thông minh, tủ lạnh, laptop, tai nghe…; Lazada.vn cũng ăn theo ngày Black Friday khi tung ra các khuyến mãi tương tự cho iPhone 6S (ví dụ, iPhone 6S 16GB giá 14,99 triệu đồng), camera thể thao, loa di động…  

Trong khi đó, trái với sự tấp nập của các trang web mua sắm trực tuyến nói trên, các cửa hàng thiết bị số, siêu thị điện máy tỏ ra không mặn mà đặt tên chương trình khuyến mãi ăn theo ngày Black Friday.

Đáng chú ý nhất trong ngày này là Mai Nguyên bất ngờ công bố tung ra chương trình hơn 25.000 sản phẩm công nghệ, phụ kiện khác nhau được bán giảm giá lên đến 90% tại cửa hàng ở đường Võ Thị Sáu, bắt đầu từ 16h - 20h hôm nay (27/11) cho đến khi hết hàng. Đây là sự kết hợp của Mai Nguyên và tập đoàn phân phối PSD - Công ty Cổ phần Dịch vụ Phân phối Tổng hợp Dầu khí (PSD) là đơn vị thành viên của Tổng công ty Cổ phần Dịch vụ Tổng hợp Dầu khí (PETROSETCO). Ngoài PSD, Mai Nguyên còn hợp tác với một số nhà phân phối khác tại Việt Nam.

Hệ thống chuyên bán lẻ smartphone, tablet như Nhật Cường nằm trong số ít các doanh nghiệp công bố hưởng ứng Black Friday khi công bố giảm từ 500.000 - 1,6 triệu đồng cho khách hàng mua iPhone 6S, 6S Plus, Oppo R7 Lite, Samsung Galaxy A8.

Tại một vài điểm bán thiết bị công nghệ, trong ngày 27/11 khách hàng cũng có thể mua nhiều mặt hàng phụ kiện như sạc pin smartphone, tablet (gồm sạc thường và loại sạc nhanh), cáp Lighting Apple, cáp micro USB, nắp lưng iPhone, Samsung… với giá giảm có thể tới 50%.