Bloomberg cho biết đối với Musk, điều này có nghĩa là sau khoản lương 775 triệu USD đầu tiên từ Tesla, ‘Người Sắt’ ở Thung lũng Silicon đã tăng 2 bậc trong danh sách.

"Lương" của Musk

Luôn có ấn tượng rằng Tesla là Musk và Musk là Tesla. Nhưng giữa doanh nghiệp và doanh nhân cũng cần quyết toán rõ ràng. Từ đầu năm 2020 đến nay, giá trị thị trường của Tesla đã tăng hơn gấp ba lần. Musk có thể kiếm được bao nhiêu tiền từ nó?

Cần giải thích rằng Musk không nhận lương tại Tesla, ngay cả khi đó là mức lương tối thiểu do chính quyền California quy định.

Tiền bồi thường của Musk hoàn toàn đến từ các quyền lựa chọn cổ phiếu (Options - một công cụ tài chính). Năm 2018, Hội đồng quản trị Tesla và CEO Musk đã đạt được thỏa thuận bồi thường lớn nhất trong lịch sử.

Theo ước tính của Tesla, thỏa thuận này bao gồm 20,3 triệu quyền chọn, chia thành 12 đợt, nếu đạt được tất cả các mục tiêu, Musk sẽ nhận được doanh thu hơn 50 tỷ USD.

"Kế hoạch khuyến khích mạnh nhất trong lịch sử"

Vào thời điểm đó, giá trị thị trường của Tesla xấp xỉ 50 tỷ USD. Thỏa thuận quy định rằng sau đó, Musk có thể mở một mức phần thưởng quyền chọn cổ phiếu cho mọi mức giá trị thị trường và lợi nhuận của Tesla.

Trong kế hoạch này, giá trị thị trường của Tesla được chia thành 12 mức. Mức đầu tiên là 100 tỷ USD và mỗi mức tăng thêm 50 tỷ USD. Mức cao nhất là giá trị thị trường 650 tỷ USD trong vòng 10 năm kể từ khi phát hành kế hoạch.

Tất nhiên, hiệu quả kinh doanh cũng là một chiều đánh giá quan trọng.

Các yêu cầu được chia cụ thể thành hai khía cạnh: doanh thu và thu nhập trước lãi vay, thuế, khấu hao và khấu hao (EBITDA).

Có 8 cấp độ ở mỗi khía cạnh, với doanh thu tối thiểu là 20 tỷ USD và lợi nhuận tối thiểu là 1,5 tỷ USD.

Ngoài ra, ở mỗi giai đoạn của phần thưởng, Musk có quyền mua tối đa 1.688.670 cổ phiếu Tesla với giá 350,02 USD/cổ phiếu (tức là giá đóng cửa khi thỏa thuận được ký kết).

Nếu không phát hành thêm cổ phiếu, nếu Tesla đạt giá trị thị trường 100 tỷ USD, giá cổ phiếu sẽ đạt ít nhất 539,46 USD. Vì vậy, chỉ trong giai đoạn đầu, lợi nhuận ròng trên mỗi cổ phiếu của Musk ít nhất là 189,44 USD.

Cần lưu ý rằng đây là "kế hoạch khuyến khích mạnh nhất trong lịch sử", các điều khoản đặt cược không được chấp nhận đối với Tổng giám đốc điều hành.

Nếu bất kỳ chỉ số nào trong hai chỉ số không được hoàn thành, thu nhập của Musk trong giai đoạn này sẽ bằng 0.

Đồng thời, kế hoạch trả thưởng cũng quy định rằng các giải thưởng quyền chọn cổ phiếu mà Musk nhận phải được giữ trong 5 năm trước khi được bán. Musk sẽ trả thuế cho phần tiền thu được.

Cuối cùng, để nhận được phần thưởng, Musk cần có mối ràng buộc sâu sắc với Tesla và đáp ứng những điều kiện được bổ nhiệm: cho đến năm 2028, ông phải ở lại Tesla và giữ chức vụ CEO, hoặc Chủ tịch kiêm Giám đốc sản phẩm.

Đã giành được giải thưởng quyền chọn cổ phiếu đầu tiên

Mặc dù Musk bị mất chức danh "Chủ tịch" vì sự cố "tư nhân hóa" bằng miệng, nhưng không làm giảm quyền lực và quyền kiểm soát thực sự tại Tesla.

Kết quả là vào ngày 29/5 năm nay, khi giá trị thị trường trung bình của Tesla trong 6 tháng trước vượt quá 100 tỷ USD, doanh thu hàng năm vượt quá 20 tỷ USD và lợi nhuận vượt quá 1,5 tỷ USD. Mục tiêu giai đoạn đầu đã đạt được. Musk có thể nhận về khoảng 1,69 triệu quyền chọn cổ phiếu Tesla, với tổng giá trị gần 1,4 tỷ USD.

Theo nội dung thỏa thuận, Musk có thể mua số cổ phiếu này với mức giá 350 USD, tổng cộng khoảng 600 triệu USD. Lợi nhuận có thể thu được sau khi bán tháo là 775 triệu USD.

Nói cách khác, trong phần thưởng giai đoạn đầu này, về lý thuyết , Musk có thể kiếm được 775 triệu USD.

Câu hỏi đặt ra ở đây: Liệu số tiền này có thực sự vừa với túi của Musk?

Mua hay không mua, đây là một câu hỏi

Như đã đề cập trước đó, khoản tiền này không phải là tiền lương.

Ngoài ra, ít nhất trong ngắn hạn, Musk không có cách nào để đổi phần thưởng quyền chọn thành tiền thật. Lý do tại sao?

Phần thưởng đầu tiên mà Tesla dành cho Musk là phần thưởng quyền chọn mua cổ phiếu, cho phép ông mua một lượng cổ phiếu Tesla nhất định với giá thấp hơn khi thỏa thuận được ký kết. Sau 5 năm, việc có bán số cổ phiếu này hay không phụ thuộc vào chính Musk.

Theo phân tích của các phương tiện truyền thông nước ngoài, những gì Musk muốn làm là tiếp tục gia tăng lượng cổ phiếu Tesla nắm giữ, nâng cao quyền quyết định của ông trong công ty, thúc đẩy việc hủy niêm yết và tư nhân hóa Tesla, đồng thời tìm kiếm lại các nhà đầu tư mà ông cho là phù hợp.

Hiện tại, Musk nắm giữ 20,8% cổ phần của Tesla và là cổ đông cá nhân lớn nhất. Nhưng các tổ chức như Tập đoàn Dịch vụ Tài chính FMR và Cố vấn Đầu tư Quản lý Đầu tư Columbia nắm giữ 39% cổ phần. Phần còn lại nằm rải rác trong tay các nhà đầu tư nhỏ.

Trong trường hợp Tesla không phát hành thêm cổ phiếu, nếu kế hoạch trả thưởng của Musk được thực hiện thành công hàng kỳ và mua hết quyền chọn cổ phiếu, thì đến năm 2028, tỷ lệ sở hữu cổ phiếu của ông sẽ đạt 30,8%.

Mặt khác, Musk gần đây cũng tuyên bố trên Twitter rằng cuối cùng ông có thể rút tiền từ cổ phiếu Tesla để thúc đẩy công ty khác của mình, SpaceX, hoàn thành sứ mệnh chinh phục “biển sao”.

Về cơ bản, mục đích Musk nắm giữ lâu dài cổ phiếu Tesla là giúp con người chinh phục các hành tinh (chẳng hạn như sao Hỏa) để tiếp tục cuộc sống. Điều này đòi hỏi một lượng vốn đầu tư lớn trong vòng 10 - 20 năm.

Nhưng thật đáng xấu hổ, giờ Musk thậm chí không có đủ tiền mặt để mua cổ phiếu thưởng.

"Tỷ phú Musk của Thung lũng Silicon" không có tiền

Trước đó, Wall Street Journal đã suy đoán rằng Musk thường xuyên bán bất động sản để hiện thực hóa các lựa chọn tiền mặt.

Năm 1995, khi mới 24 tuổi, Musk đã thành lập một trang web thông tin công ty Zip2. Năm 1999, Compaq mua lại Zip2 với giá hơn 300 triệu USD và Musk thu được 22 triệu USD từ đó.

Vào tháng 3 năm 1999, Musk thành lập X.com, một công ty dịch vụ tài chính trực tuyến. Năm 2000, công ty này sáp nhập với một công ty khác có tên Confinity, cụ thể là PayPal.

Hai năm sau, eBay chi 1,5 tỷ USD để mua PayPal và Musk nhận được 165 triệu USD từ đó. Ông đã sử dụng tiền để hỗ trợ sự phát triển ban đầu của SolarCity, SpaceX và Tesla. Cũng chính từ thời điểm này, việc sử dụng tiền của một công ty khởi nghiệp để giúp một công ty khác phát triển đã trở thành hoạt động thường ngày của Musk.

Năm 2008, việc xây dựng cùng lúc ba công ty quy mô lớn và đầy tham vọng cuối cùng đã đẩy tình hình tài chính của Musk vào khủng hoảng, nguồn tài chính ban đầu và các quỹ đầu tư cá nhân đã chạm đáy.

Và vụ ly hôn cũng khiến Musk mất đi 20 triệu USD cuối cùng. Cho đến nay, khối tài sản mà Musk tích lũy được khi còn trẻ đã tiêu sạch.

Năm 2010, với thành công của đợt IPO của Tesla, Musk đã thoát khỏi khủng hoảng. Ngoài ra, khoản đầu tư của Musk cũng mang đến cho ông một điều bất ngờ.

Do đầu tư thành công vào DeepMind (được Google mua lại), ông đã nhận được khoản lợi nhuận khổng lồ 92 triệu USD.

Kể từ năm 2010, Musk đã đầu tư vào các công ty như Halcyon Molecular, Vicarious và NeuroVigil, ngoại trừ sự sụp đổ của Halcyon Molecular, các công ty mang lại những khoản lợi nhuận dồi dào.

Theo thống kê, từ năm 1995 đến năm 2017, tất cả các hoạt động đầu tư của ông đã thu về tổng cộng 328 triệu USD lợi nhuận. Trong giai đoạn này, giá trị tài sản ròng của ông cũng tăng đáng kể, từ 2 tỷ USD năm 2012 lên 16 tỷ USD năm 2017.

Tuy nhiên, dù kiếm được nhiều hơn, tên lửa của SpaceX lại cần nhiều chi phí hơn - xét cho cùng, một vụ nổ sẽ thổi bay hàng chục triệu USD.

Chính vì vậy, Musk luôn khoác trên mình cái hào quang “tỷ phú”, nhưng trong tay ông không có nhiều tiền mặt. Vào tháng 3 năm 2017, theo thống kê của các phương tiện truyền thông, tổng “nợ nước ngoài” của Musk lên tới 624 triệu USD .

Với SpaceX, Tesla và SolarCity, sự tương tác giữa ba công ty thường xuất hiện dưới hình thức chia sẻ nhân viên, đầu tư hoặc kinh doanh thực tế. Và Musk là mặt trời của "Muskonomy" này.

Giữa ba công ty vẫn có một lượng lớn sự trao đổi vốn bổ sung cho nhau, nếu một công ty hoạt động tốt sẽ giúp cho công ty kia gặp khó khăn. Ví dụ, SolarCity đã phát hành hơn 300 triệu USD "trái phiếu năng lượng mặt trời", 90% trong số đó được SpaceX mua lại. Musk tự mua rất nhiều tiền.

Thành thật mà nói, "Tỷ phú Musk" thực ra chỉ là một con số.

Theo Bloomberg News, hiện tại, với việc giá cổ phiếu của Tesla tăng vọt, giá trị tài sản ròng của Musk đã tăng lên 70,5 tỷ USD. Song đây chỉ là dữ liệu trên giấy, 70,5 tỷ USD, về cơ bản là giá trị cổ phiếu của mỗi công ty. Và đương nhiên, Musk không dễ dàng quy số cổ phiếu này thành tiền mặt.

"Người giàu nhất quả đất"

Đó là một câu nói vui, Musk là người nghèo nhất trong giới siêu giàu trên hành tinh này. Mặc dù tự do tài chính từ lâu và không thiếu của cải vật chất, nhưng quả thực quá nghèo nếu không có tiền mặt.

Bản thân ông cũng từng nói rằng mục tiêu cuối cùng là thiết lập một thuộc địa của con người trên sao Hỏa và hành vi kiếm lợi ngoài mục tiêu này là vô nghĩa.

Tích lũy du hành, trí tuệ nhân tạo, công nghệ năng lượng mới của Tesla và chuyến thám hiểm không gian thương mại chi phí thấp của SpaceX đã từng bước rút ngắn khoảng cách giữa con người và sao Hỏa.

Phương thức kinh doanh độc đáo của ông bắt đầu có kết quả, giờ Tesla và SpaceX đã có lãi và có thể tiếp thêm máu cho SolarCity, thiên hà "Musk" bắt đầu hình thành chu kỳ tích cực.

Và "người giàu nhất quả đất" là cái giá mà Musk phải trả cho ước mơ của mình.

Điệp Lưu (Tổng hợp)

Internet vệ tinh của tỷ phú Elon Musk đang có 'sức hút' đặc biệt

SpaceX cho biết dịch vụ Internet vệ tinh Starlink đang cho thấy nhu cầu cao đến từ các khách hàng tiềm năng với hàng trăm nghìn người quan tâm trên khắp nước Mỹ.

Ông Alan Grau, Phó Chủ tịch phụ trách lĩnh vực IoT và giải pháp nhúng của Công ty cung cấp giải pháp an ninh mạng Sectigo cho biết: “Từ quan điểm quản trị, sự phát triển nhanh chóng các thiết bị IoT mà không đi đôi với sự phát triển về bảo mật thiết bị và các thiết bị không an toàn sẽ có nguy cơ khiến các doanh nghiệp vừa không đảm bảo an toàn vừa không tuân thủ quy định”.

Để đảm bảo các thiết bị IoT được sử dụng an toàn và doanh nghiệp vẫn tuân thủ các quy định, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp có thể làm theo các bước dưới đây để đảm bảo cho việc quản trị IoT đạt hiệu quả cao.

1. Kiểm tra và đánh giá vấn đề bảo mật

Grant Duxbury – Kỹ sư bán hàng tại Công ty Công nghệ Aptum Technologies cho biết, khi lần đầu tiên đưa các thiết bị IoT vào một hệ sinh thái, cần phải thực hiện các bước kiểm tra nghiêm ngặt và phải luôn xem xét các hướng dẫn của nhà sản xuất về cách tốt nhất để cài đặt cấu hình thiết bị một cách an toàn.

“Việc kiểm tra đầy đủ về từng thiết bị và chức năng của nó để tăng khả năng hiển thị sẽ giúp xác định chính xác từng chức năng tại các vị trí cụ thể. Các công cụ quản lý thiết bị đầu cuối với khả năng giám sát, bảo trì và cập nhật tự động cũng nên được triển khai để đảm bảo mỗi thiết bị được quản lý hiệu quả nhất có thể trong suốt vòng đời của nó”, ông cho biết thêm.

2. Xác thực từng thiết bị

Liên quan đến vấn đề này, ông Alan Grau tin rằng cách quan trọng nhất để giải quyết vấn đề quản trị IoT trên các mạng lưới là xác thực mọi thiết bị.

“Một thiết bị IoT dễ bị tấn công tương đương với một mạng dễ bị tấn công. Bảo mật cần phải xem xét toàn diện và tổng thể và bắt đầu với việc xác thực từng thiết bị”, ông cho biết thêm.

Các doanh nghiệp tận dụng lợi thế của mạng IoT cần phải bỏ qua các giải pháp bảo mật yếu kém, chẳng hạn như sử dụng mật khẩu. Thay vào đó, để đảm bảo quản trị IoT hiệu quả, ông Alan Grau cho rằng cần phải có một hệ thống quản lý rộng khắp đến mọi thiết bị trên mạng và có thể đảm bảo rằng các thiết bị này có các giao thức bảo mật được triển khai chính xác.

3. Cơ cấu quản trị

Theo Ted Wagner, Giám đốc an ninh thông tin tại Công ty cung cấp các giải pháp công nghệ và an ninh mạng SAP NS2 của Mỹ cho rằng, các vấn đề cần được quan tâm trong bất kỳ chương trình quản trị IoT nào là “các lỗ hổng phần mềm và phần cứng cũng như việc tuân thủ các yêu cầu bảo mật, cho dù chúng dựa trên quy định hay chính sách nào”.

Ông cũng đề cập đến một trường hợp sử dụng điển hình là khi một lỗ hổng phần mềm được phát hiện trong một thiết bị IoT. Trong trường hợp này, điều quan trọng là xác định mức độ nghiêm trọng của lỗ hổng. Nó có thể dẫn đến một sự cố bảo mật? Nó cần được giải quyết nhanh như thế nào? Nếu không có cách nào để vá phần mềm, có cách nào khác để bảo vệ thiết bị hoặc giảm thiểu rủi ro hay không?

Ông Ted Wagner đưa ra lời khuyên rằng: “Một cách tốt để giải quyết vấn đề quản trị IoT là thành lập một hội đồng quản trị. Các đề xuất được trình bày trước hội đồng, thường bao gồm 6-12 cá nhân để thảo luận về giá trị của bất kỳ đề xuất hoặc thay đổi mới nào. Họ có thể giám sát các rủi ro đang diễn ra như lỗ hổng phần mềm bằng cách nhận báo cáo lỗ hổng định kỳ bao gồm các xu hướng hoặc số liệu về lỗ hổng. Một số hội đồng có thể có rất nhiều quyền hạn, trong khi những hội đồng khác có thể hoạt động như một ban cố vấn cho một nhà điều hành hoặc một người ra quyết định”.

4. Bảo mật dữ liệu

Janet Liao, Giám đốc tiếp thị sản phẩm tại công ty tích hợp dữ liệu Talend của Mỹ cảnh báo rằng, các doanh nghiệp có thể đang tạo ra phản ứng tức thời khi nói đến quản trị IoT.

Thay vì tập trung vào việc tăng cường bảo mật dữ liệu, các tổ chức nên ưu tiên quyền riêng tư dữ liệu trong bất kỳ chương trình quản trị nào.

Cô giải thích rằng, trung tâm của IoT là khái niệm về khách hàng luôn kết nối. Các tổ chức đang tìm cách nắm bắt, chia sẻ và sử dụng khối lượng lớn dữ liệu khách hàng được tạo ra để thúc đẩy lợi thế cạnh tranh. Các tổ chức phải có các biện pháp tổ chức và kỹ thuật thích hợp để đảm bảo rằng quyền riêng tư của dữ liệu không phải là một thứ bổ sung sau. Tuy nhiên, đối với hầu hết các tổ chức, điều này vẫn chưa được giải quyết đúng cách và do đó sẽ ngày càng phức tạp hơn khi dữ liệu được tạo ra từ các thiết bị IoT được đưa vào trong hệ thống”.

5. Quản trị IoT phụ thuộc vào dữ liệu được tạo ra

Martin Garner, Giám đốc điều hành tại Công ty chuyên nghiên cứu và dự báo thị trường công nghệ CCS Insight giải thích rằng, quản trị IoT không nên tách rời khỏi sản phẩm hoặc quy trình mà IoT đang được sử dụng. Các vấn đề quản trị xung quanh việc sử dụng xe tự lái hoặc robot nhà máy sẽ xác định những gì được yêu cầu từ hệ thống IoT.

Ông Martin Garner cho biết: “Các lĩnh vực chính ảnh hưởng đến quản trị IoT là liệu IoT có được tích hợp vào một cỗ máy để làm cho các quy trình công nghiệp hoạt động hiệu quả hơn hay để giúp nhân viên làm việc tốt hơn và giữ cho họ an toàn. Nó có thể bao gồm việc cho phép sản phẩm bán ra hoạt động tốt hơn hoặc cho phép sản phẩm đó sử dụng một mô hình kinh doanh khác. Mỗi cách tiếp cận này có các yêu cầu quản trị khác nhau”.

“Việc quản lý các hệ thống IoT có liên quan mạnh mẽ đến dữ liệu mà các hệ thống đó tạo ra, mức độ quan trọng và bí mật của nó đối với người dùng hoặc tổ chức như thế nào và liệu nó có xử lý thông tin nhận dạng cá nhân hay không”, ông Martin Garner nhấn mạnh.

Phan Văn Hòa (theo Information-age)

Số lượng thiết bị IoT trên toàn thế giới đang tăng vọt

Sau nhiều năm kỳ vọng, kỷ nguyên của Internet vạn vật (IoT) đã đến. Các sản phẩm và dịch vụ thực sự của IoT có thể được sử dụng không chỉ cho lĩnh vực công nghiệp mà còn cho cả người dùng.

Tường ngăn để ngăn chia không gian giữa các phòng chức năng thông thường chiếm diện tích lớn trong nội thất căn nhà nhưng chi phí chỉ chiếm khoảng 2-3% trên tổng chi phí đầu tư. Ngoài ra, bên cạnh chức năng ngăn chia, lựa chọn vật liệu phù hợp khi làm tường ngăn sẽ giúp chủ nhà dễ dàng kiến tạo một không gian sống tiện nghi, thoải mái. 

Chia sẻ về vấn đề lựa chọn vật liệu phù hợp khi làm tường ngăn nội thất, Kiến trúc sư Trần Hoài Nam cho rằng nếu so với vật liệu truyền thống như gạch thì thạch cao là sự lựa chọn tối ưu nhờ các ưu điểm về mặt kết cấu, thời gian thi công hay công năng sử dụng. 

Sử dụng tường thạch cao cho công trình có thể giúp giảm 7% chi phí xây dựng. Theo kết quả nghiên cứu của Saint-Gobain và Meinhardt Việt Nam.

Kết cấu đơn giản:So với tường gạch thì tường thạch cao được cấu tạo khá đơn giản với hệ khung xương thép kết hợp với tấm thạch cao ốp bên ngoài. Nhờ kết cấu đơn giản và linh động nên sau nhiều năm sử dụng, chủ nhà có thể dễ dàng thay đổi thiết kế, ngăn thêm không gian chức năng dễ dàng. 

Thời gian thi công nhanh: Trung bình một tổ thi công 3 người mỗi ngày có thể hoàn thành 20m2-25m2 tường thạch cao, nhanh gấp 3 lần so với xây bằng gạch truyền thống. Bên cạnh đó, sau khi xong phần cứng của tường có thể sử dụng bột bả, hoàn thiện bề mặt ngay mà không cần phải thêm công đoạn chờ khô như tường gạch, bề mặt phẳng cũng giúp rút ngắn phần lớn thời gian thi công hoàn thiện. Việc rút ngắn thời gian thi công không chỉ giúp đưa công trình vào sử dụng nhanh chóng mà còn tiết kiệm được chi phí nhân công, chi phí vận chuyển.

Công năng sử dụng đa dạng: Với cùng một hệ thống tường thạch cao có nhiều tính năng như chống cháy, chống ồn, chống ẩm. Điển hình như hệ tường thạch cao Gypwall DW4 do Vĩnh Tường - Gyproc giới thiệu có khả năng cách âm lên đến 50dB, đồng thời chống cháy 60 phút. Theo nhà sản xuất, hệ tường Gypwall DW4 phù hợp ứng dụng ngăn chia giữa phòng ngủ với phòng ngủ, phòng khách hoặc phòng bếp. 

Hệ tường Vĩnh Tường – Gyproc DW4 thích hợp ngăn chia giữa phòng ngủ với phòng khách hay phòng bếp

Chủ nhà dễ dàng treo tivi, tranh ảnh lớn trên tường

Một tính năng khác chủ nhà cũng nên quan tâm khi sử dụng tường thạch cao là khả năng treo vật nặng. Trên thực tế, tường thạch cao treo được vật nặng đến 20kg trên mỗi điểm vít chuyên dụng và cũng không cần phải sử dụng đến tắc kê nhựa như ở tường gạch. Như vậy, chủ nhà hoàn toàn có thể treo nhiều vật nặng như tivi, kệ sách, tranh ảnh cỡ lớn, kệ bếp lên tường thạch cao mà không lo ngại vấn đề gì. 

Dựa trên những ưu điểm trên cho thấy thạch cao hoàn toàn có thể thay thế được tường gạch và mang đến những công năng vượt trội cho ngôi nhà. Ngoài ra, việc sử dụng vật liệu xanh, hạn chế dùng gạch nung cũng là một đóng góp cho việc bảo vệ môi trường sống. 

Chia sẻ vấn đề xây sửa nhà và nhận tư vấn từ chuyên gia qua email [email protected]. Thông tin tạiwww.vinhtuong.com.

Kiến trúc sư Trần Hoài Nam

Đây là những thông tin được chia sẻ tại Hội thảo: “Cập nhật xét nghiệm trong chẩn đoán và theo dõi điều trị vô sinh” do Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC tổ chức vừa qua.

Bất thường nhiễm sắc thể

Nên làm xét nghiệm nhiễm sắc thể các trường hợp cặp vợ chồng có bất thường thai sản.

Bất thường thai sản do nhiều nguyên nhân gây nên như nội tiết, bất thường giải phẫu, nhiễm trùng,... đặc biệt yếu tố di truyền cần chẩn đoán, tiên lượng và tư vấn di truyền.

Với nội dung báo cáo: “Tìm hiểu một số bất thường nhiễm sắc thể ở những cặp vợ chồng có bất thường thai sản”, PGS. TS. Hoàng Thị Ngọc Lan - Phó Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán trước sinh, Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho biết: Những cặp vợ chồng có bất thường nhiễm sắc thể thì tỉ lệ sảy thai, thai chết lưu cao, vì vậy xét nghiệm nhiễm sắc thể đồ là xét nghiệm cần được xem xét chỉ định rộng rãi. Kết quả nghiên cứu trên 715 cặp vợ chồng có sảy thai và thai chết lưu thì có tới 37 cặp vợ chồng có bất thường nhiễm sắc thể (5%), trong đó có 1 cặp bất thường về số lượng (XYY) và 36 cặp bất thường cấu trúc nhiễm sắc thể.

PGS. TS. Hoàng Thị Ngọc Lan khuyến cáo: ngoài việc loại trừ các nguyên nhân về giải phẫu, nên chỉ định xét nghiệm nhiễm sắc thể thường quy và rộng rãi cho các trường hợp cặp vợ chồng có bất thường thai sản như sảy thai, thai chết lưu, đặc biệt những trường hợp có thai lưu, sảy thai từ 2 lần trở lên. Đồng thời, quản lý, theo dõi chặt chẽ thai nghén của các cặp vợ chồng có bất thường NST, sàng lọc chẩn đoán trước sinh để tư vấn kịp thời, cũng như tư vấn họ nên sinh con hay không sinh con. Khi có bất thường, bệnh nhân làm các kỹ thuật sinh sản hỗ trợ phù hợp, vì sinh con ra sẽ có bất thường, dị tật, nên khi có kết quả nhiễm sắc thể bất thường cần xin trứng hoặc tinh trùng của người khác.

Xóa đoạn gen trên nhiễm sắc thể giới tính Y

Hình ảnh chuyển gen SRY lên nhiễm sắc thể X.

TS.BS Nguyễn Khắc Hân Hoan - Khoa Xét nghiệm Di truyền Y học, Bệnh viện Từ Dũ cho biết: có khoảng 50% cặp vô sinh có nguyên nhân do nam giới, trong đó nguyên nhân do gen và nhiễm sắc thể chiếm 10-15%. Vô sinh nam do bất thường nhiễm sắc thể Y gây rối loạn phát triển tinh bào, giảm hoặc không tạo tinh trùng,...

Bất thường về gen gây rối loạn sản xuất tinh trùng, TS Hoan dẫn ra trường hợp bệnh nhân có 46,XX nhưng là nam, do chuyển đoạn gen SRY lên nhiễm sắc thể X, tức vùng quyết định giới tính trên nhiễm sắc thể Y, bệnh nhân này phát triển tinh hoàn bất thường và phát triển giới bất thường.

Vì vậy, TS.BS Nguyễn Khắc Hân Hoan đưa ra những trường hợp cần chỉ định xét nghiệm AZF như không có hoặc ít tinh trùng trong tinh dịch, trước khi phẫu thuật điều trị giãn tĩnh mạch tinh, anh trai hoặc em trai ruột có tiền sử phát hiện bất thường đoạn AZF.

Đứt gãy DNA tinh trùng

Đứt gãy DNA tinh trùng làm giảm khả năng thụ tinh.

Ngoài yếu tố vô sinh do di truyền tiềm tàng trong cơ thể nam giới thì theo PGS. TS Phan Thị Hoan, Bộ môn Y Sinh học - Di truyền, ĐH Y Hà Nội nguyên nhân gây vô sinh nam là do yếu tố môi trường.

Tại hội thảo, PGS Hoan cho biết:có khoảng 10% nam giới vô sinh có kết quả tinh dịch đồ bình thường. Vậy nguyên nhân gây vô sinh nam do đâu? Các nhà nghiên cứu cho thấy: nguyên nhân vô sinh là do đứt gãy DNA tinh trùng.

Các nguyên nhân gây đứt gãy DNA tinh trùng gồm: nguyên nhân tại hệ sinh dục nam (nhiễm trùng tuyến sinh dục, tinh trùng ở lâu trong mào tinh và ống dẫn tinh,…), yếu tố môi trường, lối sống (thuốc lá, môi trường và phóng xạ), bệnh hệ thống (đái tháo đường, ung thư, nhiễm trùng toàn thân). Đứt gãy DNA tinh trùng làm giảm khả năng thụ tinh, giảm chất lượng phôi thai, từ đó làm giảm hiệu quả điều trị vô sinh.

Hiện nay, xét nghiệm Halosperm được dùng để đánh giá độ đứt gãy và từ đó tiên lượng cho các phương pháp hỗ trợ sinh sản. Khi chỉ số DFI (chỉ số đứt gãy DNA tinh trùng) > 30% thì nếu để phôi thai phát triển thì nguy cơ sẩy thai, thai lưu, dị tật bẩm sinh ... rất cao. Đồng thời khi chỉ số DFI > 30% thì khi thụ tinh nhân tạo, IUI, IVF ... khả năng thành công rất thấp. Cơ hội duy nhất của bệnh nhân là thụ tinh trong ống nghiệm bằng tiêm tinh trùng trực tiếp vào noãn để tạo phôi (ICSI).

Đặc biệt, kết quả nghiên cứu trên 300 bệnh nhân vô sinh hiếm muộn nam giới, có độ tuổi từ 18 tuổi và có tinh dịch đồ bình thường cho thấy: trường hợp nam giới có DFI > 30% chiếm tỷ lệ khá cao là 41%. PGS Hoan khuyến cáo: cần phổ biến xét nghiệm Halosperm và ứng dụng xét nghiệm này trong tìm nguyên nhân vô sinh hiếm muộn ở nam giới có tinh dịch đồ bình thường và cả bất thường.

Thanh Loan