Đột quỵ chết nhiều hơn ung thư

Theo Tổ chức Y tế thế giới, đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 3 sau các bệnh lý về tim mạch và ung thư, nhưng đứng hàng đầu về tỉ lệ tàn tật ở người trưởng thành.

Báo cáo của Tổ chức Đột quỵ thế giới (WSO) năm 2016 cho thấy, mỗi năm thế giới có 17 triệu ca đột quỵ, trong đó 6 triệu trường hợp tử vong, 5 triệu người sống sót với các di chứng gây tàn tật trong thời gian dài, thậm chí vĩnh viễn.

Tại Việt Nam, số liệu tổng hợp từ các BV có khoa thần kinh trên cả nước trong 3 năm gần đây cho thấy, số bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ ngày càng tăng, từ 1,7% lên 2,5%, trong đó tỉ lệ nam giới gấp 4 lần nữ. Đặc biệt, độ tuổi bị đột quỵ đang dần trẻ hoá, từ 40 - 45 tuổi so với trước đây là 50 - 60 tuổi.

Một bệnh nhân đột quỵ điều trị tại BV Bạch Mai. Ảnh: T.Hạnh

Có khoảng 200.000 ca đột quỵ/năm (con số này tại Mỹ khoảng 74.000 ca), 50% trong số đó tử vong, cao hơn số 94.000 ca chết vì ung thư mỗi năm.

Có tới 90% bệnh nhân đột quỵ sống sót phải gánh chịu các di chứng nặng nề như liệt toàn thân, liệt nửa người, bại não, biến chứng tâm lý, tâm thần...

Ths.BS Hoàng Thị Phú Bằng, Viện Tim mạch quốc gia (BV Bạch Mai) cho biết, tăng huyết áp là nguyên nhân chính dẫn đến đột quỵ. Theo nghiên cứu tại Viện Tim mạch, 8/10 bệnh nhân đột quỵ lần đầu đều mắc tăng huyết áp.

Thậm chí, nghiên cứu tại BV Đà Nẵng với 754 bệnh nhân đột quỵ (76% trên 53 tuổi) còn chỉ ra 95% bệnh nhân đột quỵ có kèm tăng huyết áp. Trong số đó 48,5% bệnh nhân đột quỵ do xuất huyết và 51% bệnh nhân trong số này tử vong sau 28 ngày điều trị; 43,5% bệnh nhân đột quỵ do thiếu máu và 20% tử vong. 8% còn lại không xác định được nguyên nhân.

Thay đổi lối sống 

GS Nguyễn Lân Việt, Chủ tịch Hội tim mạch VN cho biết, năm 2000, Việt Nam mới có khoảng 16% người lớn bị tăng huyết áp, năm 2009 tăng lên 25% và đến năm 2016, số liệu điều tra tại 8 tỉnh cho thấy, con số này đã vọt lên trên 47%, tương đương gần 21 triệu bệnh nhân.

Mỗi năm, số người tử vong vì tăng huyết áp mỗi năm cao hơn 10 lần số người tử vong vì tai nạn giao thông.

Một người được xác định tăng huyết áp khi huyết áp tâm thu ≥ 140/90mmHg. Việc điều trị đảm bảo huyết áp mục tiêu 140/90mmHg sẽ giúp giảm các biến cố tim mạch, đặc biệt giảm đáng kể tỉ lệ tử vong liên quan đột quỵ não.

Tuy nhiên có tới gần 40% trường hợp huyết áp cao không được kiểm soát. Trong khi đó, tỉ lệ khống chế tăng huyết áp đạt mục tiêu có xu hướng giảm. Năm 2009, tỉ lệ khống chế ở mức trên 36%, đến 2015 giảm còn 31,3%.

Theo BS Phú Bằng, các nghiên cứu đã chỉ ra, cứ giảm mỗi 2mmHg huyết áp sẽ giúp giảm 10% tử vong do đột quỵ. Nếu đưa được về huyết áp tối ưu 120/80 mmHg, sẽ phòng ngừa được biến chứng đột quỵ ở hầu hết các trường hợp.

“Giải pháp ngăn ngừa đột quỵ hiệu quả nhất là kiểm soát tăng huyết áp đúng, đủ và lâu dài”, BS Bằng nhấn mạnh.

Để điều trị tăng huyết áp, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ theo y lệnh của BS chuyên khoa, có chỉ định uống thuốc theo đơn cụ thể. Huyết áp cao là bệnh phải điều trị lâu dài, thậm chí điều trị suốt đời. Nhiều bệnh nhân rất sai lầm khi dùng thuốc thấy huyết áp giảm là ngưng điều trị, điều này rất nguy hiểm.

Song song đó cần thay đổi lối sống: Giảm cân, giảm muối (dưới 5g muối/ngày), giảm mỡ bảo hoà, giảm lượng calorie trong chế độ ăn, tập thể dục đều đặn, uống rượu ở mức cho phép, bổ sung đủ canxi, kali, magie, chất xơ, ngừng hút thuốc lá.

“Thay đổi lối sống đã được chứng minh có hiệu quả giúp giảm huyết áp từ 10 - 20 mmHg, tương đương với một thuốc điều trị hạ áp”, BS Bằng khuyến cáo.

Cách đơn giản cứu người đột quỵ tại nhà

Tai biến mạch máu não (đột quỵ) có thể nhận biết qua những dấu hiệu cảnh báo trước. 

Cụ thể, các giao dịch đặt chỗ và thanh toán của chức năng mua vé trực tuyến trên website của hãng được thực hiện trực tiếp giữa khách hàng với hệ thống đặt vé máy bay trực tuyến (internet booking engine) và cổng thanh toán (payment gateway) của đối tác cung cấp hệ thống chủ đặt tại Mỹ, không đi qua hệ thống công nghệ thông tin của Vietnam Airlines.

Những ngày qua, Vietnam Airlines đã phối hợp cùng đối tác tổ chức rà soát, kiểm tra và đánh giá hệ thống không bị ảnh hưởng, hoạt động bình thường.

Vietnam Airlines khẳng định, việc lưu trữ các thông tin đặt chỗ và thanh toán của khách hàng phục vụ đối chiếu thanh toán đảm bảo an toàn, an ninh theo chuẩn quốc tế.

Mã số bảo mật thẻ thanh toán mà khách hàng sử dụng khi giao dịch trực tuyến không được lưu trữ tại bất kì hệ thống nào của Vietnam Airlines.

Là ngân hàng cung cấp dịch vụ thanh toán trực tuyến cho Vietnam Airlines, ông Đào Minh Tuấn - Phó Tổng Giám đốc Vietcombank khẳng định: thông tin thanh toán của khách hàng cung cấp trong quá trình mua vé trực tuyến trên website Vietnam Airlines đến nay vẫn được đảm bảo an toàn. Vietcombank cam kết tiếp tục cung cấp dịch vụ thanh toán thẻ trực tuyến an toàn bảo mật cho khách hàng của mình.

Ông Trịnh Ngọc Thành - Phó Tổng Giám đốc Vietnam Airlines cho biết, với giải pháp công nghệ tiên tiến có tính bảo mật cao của đối tác cung cấp hệ thống chủ đặt tại Mỹ, Vietnam Airlines vẫn tiếp tục phục vụ khách hàng khi mua vé trực tuyến trên website của hãng an toàn và ổn định.

Vũ Điệp

                                                 Một phần cơ thể chị V.T.H khi nhập viện. Ảnh: BVCC

Chị H. bị bệnh vảy nến. Chị đã mua combo 7 loại thực phẩm chức năng có giá gần 5 triệu đồng. Sản phẩm được người quen quảng cáo gồm vitamin tổng hợp, canxi, omega 3… có tác dụng tăng đề kháng, làm đẹp da và thải độc tố. 

Sau 18 ngày sử dụng, chị H. suy kiệt, miệng nổi nhiều mụn nước, mệt mỏi, sốt li bì. Các vết ngoài da giống như bị bỏng khắp từ mặt đến chân. Khi cơn đau ngoài sức chịu đựng, chị được chồng đưa đi cấp cứu ở TP.HCM. Bác sĩ cho biết, chị H. có nguy cơ tử vong khoảng 50% vì nhiễm độc rất nặng.

Ngay khi có bất thường, chị H. đã liên hệ với người bán hàng và được giải thích “cơ thể đang thải độc, thuốc đang phát huy tác dụng”. Đặt lòng tin vào người quen, chị H. suýt phải đổi bằng tính mạng của mình. 

Thực phẩm chức năng: Không phải cứ thích là dùng

Theo bác sĩ CK2. Nguyễn Trúc Quỳnh, Khoa Lâm sàng 1, Bệnh viện Da liễu TP.HCM, bệnh nhân V.T.H. bị hoại tử thượng bì nhiễm độc do sử dụng thực phẩm chức năng. Đây là một phản ứng dị ứng thuốc nặng, xảy ra do đáp ứng miễn dịch bất thường của cơ thể với một vài loại thuốc hoặc chất chuyển hóa trong thuốc.

"Các tá dược hay chất bảo quản có trong thực phẩm chức năng đều có nguy cơ gây dị ứng", bác sĩ Quỳnh nói. 

Theo thạc sĩ, bác sĩ Trần Thiên Tài, Trưởng Đơn vị Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, tác nhân lạ khi đưa vào cơ thể đều có thể gây dị ứng tùy cơ địa mỗi người. 

Người dân thường cho rằng, thực phẩm chức năng là đồ bổ và lành, không gây hại. Tuy nhiên, cơ địa mỗi người khác nhau, có thể dị ứng với thành phần hoặc tá dược, chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi… của thực phẩm chức năng đó. 

Bác sĩ Trần Thiên Tài lưu ý, người bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tiền sử đột quỵ, bệnh tự miễn… càng phải cẩn trọng. Nếu thành phần thực phẩm chức năng chứa chất chống chỉ định với loại bệnh, người uống vào lại khiến bệnh nặng hơn. 

“Tần suất các ca dị ứng thực phẩm chức năng thấp hơn so với dị ứng thuốc. Tuy nhiên, mức độ không khác nhau, từ nhẹ đến nặng và thậm chí rất nặng”, bác sĩ Tài nói. 

Để tránh hậu trả trên, bác sĩ Tài cho rằng, người dân nên chọn loại thực phẩm chức năng có tem kiểm định, nguồn gốc, xuất xứ, thành phần rõ ràng. Khi thành phần có chất từng gây dị ứng cho người dùng thì không nên sử dụng.

Nếu có điều kiện, người mua nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, nhất là với người có bệnh nền. Không tự động bổ sung các loại vitamin vì nếu quá liều có thể gây ngộ độc. 

Trong quá trình sử dụng thực phẩm chức năng, ngay khi có triệu chứng khác lạ, mệt mỏi, nôn ói, ngứa, nổi mẩn… người dân cần đến bệnh viện ngay để được can thiệp. 

“Nếu sản phẩm trôi nổi, không nguồn gốc, thậm chí chứa chất cấm có thể dẫn đến nhiễm độc, đe dọa tính mạng người bệnh”, bác sĩ Tài cảnh báo.