Nhân là một đồng nghiệp thân thiết cũ. Hỏi Nhân, tôi mới rõ ngọn ngành.

Em ruột Nhân là sinh viên, do túng thiếu một khoản nhỏ, ngại phiền người thân, đã vay tín dụng đen qua app. Giờ lãi mẹ đẻ lãi con, em không còn khả năng trả nợ nên không chỉ chúng tôi mà hầu hết thành viên trong gia đình Nhân đều nhận được điện thoại, tin nhắn và tố cáo tương tự. Nhân ghi âm cuộc gọi, tố giác đến cơ quan công an, nhưng chủ nợ thay đổi số liên tục để quấy rối.

Cờ bạc, lô đề rồi đổ nợ; làm ăn thua lỗ, thất nghiệp; xui rủi gặp tai ương, dịch bệnh... có hàng triệu lý do đẩy con người vào túng quẫn, phải vay mượn để sinh tồn.

Ngân hàng và các tổ chức tín dụng hợp pháp đáng lẽ là địa chỉ cần tìm đến của những người túng thiếu. Nhưng các tổ chức này có yêu cầu phức tạp về hồ sơ, tài sản thế chấp, và thủ tục để giải ngân.

Vì thế, khi cần khoản vay nhỏ cho những mục đích gấp gáp, ít ai chọn vay ngân hàng; trong khi các app, tờ rơi quảng cáo dịch vụ tín dụng đen đập vào mắt họ mọi nơi. Chúng lại rất tiện lợi. Người vay chỉ cần chụp ảnh chứng minh thư hoặc căn cước công dân, sau đó dùng danh bạ điện thoại làm tài sản thế chấp, gửi qua app.

Số điện thoại của tôi đã trở thành một phần tài sản thế chấp của em ruột Nhân theo cách như vậy.

Cấp tín dụng cho cá nhân là một nghiệp vụ được quy định tại khoản 13 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010. Các app này cũng công bố lãi suất, còn công khai hơn cả ngân hàng, càng làm cho khách hàng tin tưởng vào tính minh bạch của nó.

Theo điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, "lãi suất vay do các bên thỏa thuận" tuy vậy các bên không được phép thỏa thuận vượt mức 20% một năm của khoản tiền vay. Vượt qua mức này sẽ trở thành hoạt động cho vay nặng lãi và có thể bị phạt tiền hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Các tổ chức tín dụng đen thường khéo léo cho vay số tiền nhỏ, tất toán nhanh với mức thu lợi nhỏ hơn quy định của pháp luật. Tiếp sau đó các app yêu cầu khách hàng ký kết hợp đồng mới, gộp các khoản lãi hình thành dư nợ gốc mới.

Người em của Nhân cũng vậy, ban đầu chỉ là khoản tiền nhỏ cho vay tính lãi theo ngày. Sau vài ngày không có tiền trả nợ, sẽ phải tất toán khoản vay, hủy hợp đồng cũ để ký hợp đồng mới với khoản vay mới là tổng số tiền còn nợ gốc cộng với lãi suất.

Từ cách làm này, người đi vay nhanh chóng mất khả năng thanh toán và bộ phận đòi nợ, với những biện pháp khủng bố tinh thần, xuất hiện.

Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin và các cơ quan thực thi pháp luật nếu làm tròn trách nhiệm của mình sẽ là chỗ dựa tốt hơn cho những người yếu thế. Nhưng đến nay, tôi vẫn chỉ có thể tự đi thanh minh với những người thân quen rằng tôi không lừa đảo, quỵt nợ, xù hụi ai. Tôi không biết mình sẽ trở nên thế nào trong mắt những người mà vì nhiều lý do, tôi không thể giải thích cho họ.

Tôi cũng buộc lòng phải tắt điện thoại vào giờ đêm (dù luôn lo sợ sẽ bỏ lỡ những cuộc gọi quan trọng) khi các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin bất lực trước việc chặn những số điện thoại khủng bố, những tin nhắn quảng cáo cho tín dụng đen...

Báo cáo vào 4/2018 của World Bank cho thấy, tỷ lệ vay hoặc sử dụng dịch vụ tín dụng tiêu dùng qua ngân hàng tại Việt Nam đang ở mức 21,7%. Vay từ người thân và bạn bè là 29,5%, và vay từ nguồn không chính thức lên đến 49%.

Chưa có báo cáo mới nhất, nhưng tôi tin rằng, ba năm đại dịch vừa qua thậm chí còn khiến cho nhu cầu sử dụng các khoản vay tăng mạnh hơn. Và nếu tỷ lệ trên vẫn giữ nguyên, tôi kinh hãi khi nghĩ đến chuyện những kẻ đòi nợ sẽ làm điêu đứng cuộc sống của những người nằm trong số 49% kia.

Thị trường cung cầu các gói tín dụng vi mô là có. Tuy vậy, những tổ chức tín dụng, những doanh nghiệp lớn dường như chưa quan tâm đầu tư, nên khoảng trống này là cơ hội để các app tín dụng phát triển và nở rộ.

Vậy ai là những người có nhu cầu vay các khoản tín dụng nhỏ này? Và giải pháp nào cho họ.

Thành công của Muhammad Yunus - nhà kinh tế học người Bangladesh - là bài học có thể tham khảo. Ông Yunus đã phát triển ngân hàng Grameen để cung cấp gói tín dụng vi mô. Ngân hàng cho những người nghèo vay các khoản rất nhỏ đồng thời hỗ trợ họ kiến thức quản lý kinh tế và giúp họ sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay; từ đó ông giúp rất nhiều người thoát nghèo và tỷ lệ mất vốn của ngân hàng cũng rất thấp.

Một thống kê năm 2004 cho thấy, trong gần 30 năm thành lập, Grameen đã cho người nghèo vay số tiền tương đương 4,4 tỷ USD, với tỷ lệ hoàn vốn trên 98%. Năm 2006, Muhammad Yunus và Grameen Bank được trao giải Nobel Hòa bình "vì nỗ lực tạo ra sự phát triển kinh tế và xã hội".

Mô hình tín dụng vi mô về sau được ứng dụng tại nhiều quốc gia, góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo. Việt Nam cũng từng có nhiều quỹ tín dụng nhân dân hay những mô hình tổ hợp tác giúp nhau vốn liếng làm ăn với tính chất tương tự. Tôi nghĩ sau đại dịch là lúc cần có cơ chế hỗ trợ phát triển mạnh hình thức tài chính vi mô nhằm thu hẹp đất sống của các tổ chức tín dụng xấu.

Bên cạnh đó, việc hình thành những câu lạc bộ của các hội phụ nữ, đoàn thanh niên... để chia sẻ nguồn vốn, giúp đỡ những người khó khăn tiếp cận các gói tín dụng vi mô là một giải pháp.

Ngoài quỹ bảo hiểm xã hội, các quỹ an sinh xã hội do nhà nước thành lập với trách nhiệm đóng góp cho xã hội của các mạnh thường quân, sẽ là một ý tưởng khả thi hỗ trợ người gặp khó khăn đột xuất.

Không ai đáng bị đẩy vào chỗ chết chỉ vì một tính toán sai lầm về tài chính. Khi một người khốn cùng chỉ còn biết bấu víu vào tín dụng đen, "vòi bạch tuộc" của nó có thể sẽ cuốn cuộc đời nhiều người khác vào bi kịch.

Vũ Ngọc Bảo

Những cuộc gọi cho tôi để đòi nợ réo liên tục, bất kể ngày đêm. Hơn thế, ảnh của tôi và Nhân - kèm theo đơn tố giác chúng tôi đang tham gia vào một tổ chức lừa đảo, quỵt nợ và xù hụi - cũng xuất hiện trên mạng xã hội, với yêu cầu nếu thấy chúng tôi ở đâu, "vui lòng thông báo cho cơ quan công an để bắt giữ".

Nhân là một đồng nghiệp thân thiết cũ. Hỏi Nhân, tôi mới rõ ngọn ngành.

Em ruột Nhân là sinh viên, do túng thiếu một khoản nhỏ, ngại phiền người thân, đã vay tín dụng đen qua app. Giờ lãi mẹ đẻ lãi con, em không còn khả năng trả nợ nên không chỉ chúng tôi mà hầu hết thành viên trong gia đình Nhân đều nhận được điện thoại, tin nhắn và tố cáo tương tự. Nhân ghi âm cuộc gọi, tố giác đến cơ quan công an, nhưng chủ nợ thay đổi số liên tục để quấy rối.

Cờ bạc, lô đề rồi đổ nợ; làm ăn thua lỗ, thất nghiệp; xui rủi gặp tai ương, dịch bệnh... có hàng triệu lý do đẩy con người vào túng quẫn, phải vay mượn để sinh tồn.

Ngân hàng và các tổ chức tín dụng hợp pháp đáng lẽ là địa chỉ cần tìm đến của những người túng thiếu. Nhưng các tổ chức này có yêu cầu phức tạp về hồ sơ, tài sản thế chấp, và thủ tục để giải ngân.

Vì thế, khi cần khoản vay nhỏ cho những mục đích gấp gáp, ít ai chọn vay ngân hàng; trong khi các app, tờ rơi quảng cáo dịch vụ tín dụng đen đập vào mắt họ mọi nơi. Chúng lại rất tiện lợi. Người vay chỉ cần chụp ảnh chứng minh thư hoặc căn cước công dân, sau đó dùng danh bạ điện thoại làm tài sản thế chấp, gửi qua app.

Số điện thoại của tôi đã trở thành một phần tài sản thế chấp của em ruột Nhân theo cách như vậy.

Cấp tín dụng cho cá nhân là một nghiệp vụ được quy định tại khoản 13 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010. Các app này cũng công bố lãi suất, còn công khai hơn cả ngân hàng, càng làm cho khách hàng tin tưởng vào tính minh bạch của nó.

Theo điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, "lãi suất vay do các bên thỏa thuận" tuy vậy các bên không được phép thỏa thuận vượt mức 20% một năm của khoản tiền vay. Vượt qua mức này sẽ trở thành hoạt động cho vay nặng lãi và có thể bị phạt tiền hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Các tổ chức tín dụng đen thường khéo léo cho vay số tiền nhỏ, tất toán nhanh với mức thu lợi nhỏ hơn quy định của pháp luật. Tiếp sau đó các app yêu cầu khách hàng ký kết hợp đồng mới, gộp các khoản lãi hình thành dư nợ gốc mới.

Người em của Nhân cũng vậy, ban đầu chỉ là khoản tiền nhỏ cho vay tính lãi theo ngày. Sau vài ngày không có tiền trả nợ, sẽ phải tất toán khoản vay, hủy hợp đồng cũ để ký hợp đồng mới với khoản vay mới là tổng số tiền còn nợ gốc cộng với lãi suất.

Từ cách làm này, người đi vay nhanh chóng mất khả năng thanh toán và bộ phận đòi nợ, với những biện pháp khủng bố tinh thần, xuất hiện.

Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin và các cơ quan thực thi pháp luật nếu làm tròn trách nhiệm của mình sẽ là chỗ dựa tốt hơn cho những người yếu thế. Nhưng đến nay, tôi vẫn chỉ có thể tự đi thanh minh với những người thân quen rằng tôi không lừa đảo, quỵt nợ, xù hụi ai. Tôi không biết mình sẽ trở nên thế nào trong mắt những người mà vì nhiều lý do, tôi không thể giải thích cho họ.

Tôi cũng buộc lòng phải tắt điện thoại vào giờ đêm (dù luôn lo sợ sẽ bỏ lỡ những cuộc gọi quan trọng) khi các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin bất lực trước việc chặn những số điện thoại khủng bố, những tin nhắn quảng cáo cho tín dụng đen...

Báo cáo vào 4/2018 của World Bank cho thấy, tỷ lệ vay hoặc sử dụng dịch vụ tín dụng tiêu dùng qua ngân hàng tại Việt Nam đang ở mức 21,7%. Vay từ người thân và bạn bè là 29,5%, và vay từ nguồn không chính thức lên đến 49%.

Chưa có báo cáo mới nhất, nhưng tôi tin rằng, ba năm đại dịch vừa qua thậm chí còn khiến cho nhu cầu sử dụng các khoản vay tăng mạnh hơn. Và nếu tỷ lệ trên vẫn giữ nguyên, tôi kinh hãi khi nghĩ đến chuyện những kẻ đòi nợ sẽ làm điêu đứng cuộc sống của những người nằm trong số 49% kia.

Thị trường cung cầu các gói tín dụng vi mô là có. Tuy vậy, những tổ chức tín dụng, những doanh nghiệp lớn dường như chưa quan tâm đầu tư, nên khoảng trống này là cơ hội để các app tín dụng phát triển và nở rộ.

Vậy ai là những người có nhu cầu vay các khoản tín dụng nhỏ này? Và giải pháp nào cho họ.

Thành công của Muhammad Yunus - nhà kinh tế học người Bangladesh - là bài học có thể tham khảo. Ông Yunus đã phát triển ngân hàng Grameen để cung cấp gói tín dụng vi mô. Ngân hàng cho những người nghèo vay các khoản rất nhỏ đồng thời hỗ trợ họ kiến thức quản lý kinh tế và giúp họ sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay; từ đó ông giúp rất nhiều người thoát nghèo và tỷ lệ mất vốn của ngân hàng cũng rất thấp.

Một thống kê năm 2004 cho thấy, trong gần 30 năm thành lập, Grameen đã cho người nghèo vay số tiền tương đương 4,4 tỷ USD, với tỷ lệ hoàn vốn trên 98%. Năm 2006, Muhammad Yunus và Grameen Bank được trao giải Nobel Hòa bình "vì nỗ lực tạo ra sự phát triển kinh tế và xã hội".

Mô hình tín dụng vi mô về sau được ứng dụng tại nhiều quốc gia, góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo. Việt Nam cũng từng có nhiều quỹ tín dụng nhân dân hay những mô hình tổ hợp tác giúp nhau vốn liếng làm ăn với tính chất tương tự. Tôi nghĩ sau đại dịch là lúc cần có cơ chế hỗ trợ phát triển mạnh hình thức tài chính vi mô nhằm thu hẹp đất sống của các tổ chức tín dụng xấu.

Bên cạnh đó, việc hình thành những câu lạc bộ của các hội phụ nữ, đoàn thanh niên... để chia sẻ nguồn vốn, giúp đỡ những người khó khăn tiếp cận các gói tín dụng vi mô là một giải pháp.

Ngoài quỹ bảo hiểm xã hội, các quỹ an sinh xã hội do nhà nước thành lập với trách nhiệm đóng góp cho xã hội của các mạnh thường quân, sẽ là một ý tưởng khả thi hỗ trợ người gặp khó khăn đột xuất.

Không ai đáng bị đẩy vào chỗ chết chỉ vì một tính toán sai lầm về tài chính. Khi một người khốn cùng chỉ còn biết bấu víu vào tín dụng đen, "vòi bạch tuộc" của nó có thể sẽ cuốn cuộc đời nhiều người khác vào bi kịch.

Vũ Ngọc Bảo

‘Bố tôi là người chăm lao động. Ở tuổi này, ngoài làm việc cá nhân, cụ còn tưới cây, cuốc đất để trồng cây trong vườn’.

Sinh ra trong gia đình có truyền thống làm nghề thuốc, cụ Bảng từng giữ chức trưởng phòng y tế các huyện Gia Viễn, Gia Khánh… ở Ninh Bình. Sau đó, cụ về công ty Vận tải đường sông (thuộc Bộ Giao thông vận tải) công tác. Năm 1980, cụ về hưu.

Sau khi nghỉ hưu, cụ Bảng bắt tay vào việc trồng các cây thuốc nam. ‘Bố tôi cứ đi khắp các đường trong làng, xã và gieo hạt, trồng các loại cây thuốc dọc hai bên đường.

Sau đó, cụ thu hoạch mang về nhà, tự tay làm ra các loại thuốc lá để tặng cho những cụ già cao tuổi, những người ốm đau có hoàn cảnh khó khăn…’, ông Long nói.

Nhiều người thấy cụ gom phân bò, phân trâu trên đường để vun cho các cây thuốc thì trách cụ lọ mọ, tuy nhiên, cụ giải thích ‘Đó là việc có ích, tôi nên làm’.

Trong xã Gia Trấn, nhiều người đau ốm lại đến nhờ cụ Bảng bốc thuốc nam. ‘Có những vị thuốc cụ trồng được nhưng cũng có những vị thuốc cụ phải đi mua về để làm ra bài thuốc. Toàn bộ số thuốc phát ra cụ đều không thu tiền’, con dâu thứ 2 của cụ cho biết.

Những bằng khen cụ nhận được nhờ công tác từ thiện, cống hiến cho cộng đồng.

Không chỉ làm thuốc nam miễn phí, cụ Bảng còn trích lương hưu để làm từ thiện.

‘Lương của bố tôi gần 4 triệu đồng/tháng. Hàng tháng, cụ đưa cho các con 1 triệu  để lo tiền ăn và sinh hoạt cho cụ. Còn lại bố tôi dùng để đóng góp cho các phong trào khuyến học, tặng quà cho các cháu học sinh có thành tích tốt; ủng hộ xã làm đường, xây dựng nông thôn mới…

Vào dịp lễ Tết, ngày kỷ niệm, cụ lại mua quà tặng các gia đình nghèo khó. Nếu họ ở gần, cụ tự tay mang sang tặng. Nếu xa, cụ nhờ các con cháu mang đi tặng hộ’, ông Long chia sẻ.

Bí quyết của cụ ông 101 tuổi

Bí quyết để có sức khỏe và sống thọ của cụ Bảng chính là lao động và sinh hoạt điều độ.

Cụ nói: ‘Tôi luôn vận động, làm các công việc dù nặng hay nhẹ mỗi khi có thời gian rảnh rỗi. Tôi không muốn ngồi một chỗ để con, cháu phục vụ’.

Bởi vậy, tất cả các công việc trong khả năng, cụ đều cố gắng làm. Ngoài ra, cụ Bảng ăn nhiều rau, hạn chế ăn thịt. Thức ăn cụ ưu tiên là cá, tôm để tăng canxi.

Cụ mong muốn có thêm sức khỏe để làm việc có ích cho cộng đồng.

‘Nếu ăn thịt, bố chồng tôi sẽ ăn thịt gà, còn các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn) bố rất hạn chế. Mỗi tháng cụ có 4 ngày ăn chay với các thực phẩm như rau, đậu phụ…’, con dâu của cụ cho biết.

Mặc dù tuổi cao, khả năng nghe kém nhưng cụ rất tích cực đi dự các buổi họp, sinh hoạt của làng xã. Nếu nhận thông báo lịch họp, các con cháu quên báo sẽ bị cụ trách mắng.

Cụ rất ít ốm đau. Lần duy nhất cụ đi viện là cách đây khoảng 7 năm, khi phải mổ nội soi u lành.

Cũng theo các con, cụ Bảng thường giáo dục con cái có lối sống lành mạnh và làm nhiều việc có ích cho xã hội.

‘Bố tôi không đánh con bao giờ. Nếu các con, cháu có lỗi hoặc khiến cụ chưa hài lòng, cụ sẽ giảng giải, phân tích, ít khi nặng lời. Hàng năm, cụ đều trích quỹ khuyến học để tặng thưởng cho các cháu học tốt. Với các cháu chưa có thành tích cũng được cụ tặng quà để động viên’, ông Long cho biết.

Bởi vậy, 6 người con của cụ Bảng đều trưởng thành và thành đạt. Các cháu trong gia đình đều tốt nghiệp cao đẳng, đại học, có người mang học vị tiến sỹ.

Cụ Bảng lấy vợ từ khi rất trẻ do sự sắp đặt của gia đình. Tuy vậy, họ có cuộc hôn nhân hạnh phúc đến ngày cụ bà khuất núi từ nhiều năm về trước.

‘Hiện tại, cuộc sống của tôi không còn gì để nuối tiếc. Tôi chỉ muốn những năm cuối đời sức khỏe ổn định để làm thêm những công việc có ích’, cụ nói.

Cuối đời đi chăn bò của vợ chồng ông chủ buôn sắt vụn, từng giàu nhất làng

 Việc buôn bán ế ẩm, hằng ngày ông Phương dẫn bò đi chăn, bà Xuyến phải bán rau củ, thịt cá tại nhà kiếm thêm thu nhập.  

Hơn 100 tuổi vẫn cuốc đất, trồng cây

Ngày mới của cụ Nguyễn Đình Bảng (SN 1919, ở Gia Trấn, Gia Viễn, Ninh Bình) bắt đầu từ 5h sáng. Sau khi tập thể dục, cụ ông trên 100 tuổi dùng xô xuống ao trước nhà múc nước để tưới cây.

Ông Nguyễn Đình Long (75 tuổi), con trai cụ Bảng cho biết, cụ Bảng ở tuổi xưa nay hiếm nhưng các sinh hoạt cá nhân như tắm rửa, ăn uống… cụ đều tự làm. Cụ cũng tự tay giặt quần áo, không phiền đến con cháu.

Cụ Bảng chăm cây trong vườn nhà.

‘Bố tôi là người chăm lao động. Ở tuổi này, ngoài làm việc cá nhân, cụ còn tưới cây, cuốc đất để trồng cây trong vườn’.

Sinh ra trong gia đình có truyền thống làm nghề thuốc, cụ Bảng từng giữ chức trưởng phòng y tế các huyện Gia Viễn, Gia Khánh… ở Ninh Bình. Sau đó, cụ về công ty Vận tải đường sông (thuộc Bộ Giao thông vận tải) công tác. Năm 1980, cụ về hưu.

Sau khi nghỉ hưu, cụ Bảng bắt tay vào việc trồng các cây thuốc nam. ‘Bố tôi cứ đi khắp các đường trong làng, xã và gieo hạt, trồng các loại cây thuốc dọc hai bên đường.

Sau đó, cụ thu hoạch mang về nhà, tự tay làm ra các loại thuốc lá để tặng cho những cụ già cao tuổi, những người ốm đau có hoàn cảnh khó khăn…’, ông Long nói.

Nhiều người thấy cụ gom phân bò, phân trâu trên đường để vun cho các cây thuốc thì trách cụ lọ mọ, tuy nhiên, cụ giải thích ‘Đó là việc có ích, tôi nên làm’.

Trong xã Gia Trấn, nhiều người đau ốm lại đến nhờ cụ Bảng bốc thuốc nam. ‘Có những vị thuốc cụ trồng được nhưng cũng có những vị thuốc cụ phải đi mua về để làm ra bài thuốc. Toàn bộ số thuốc phát ra cụ đều không thu tiền’, con dâu thứ 2 của cụ cho biết.

Những bằng khen cụ nhận được nhờ công tác từ thiện, cống hiến cho cộng đồng.

Không chỉ làm thuốc nam miễn phí, cụ Bảng còn trích lương hưu để làm từ thiện.

‘Lương của bố tôi gần 4 triệu đồng/tháng. Hàng tháng, cụ đưa cho các con 1 triệu  để lo tiền ăn và sinh hoạt cho cụ. Còn lại bố tôi dùng để đóng góp cho các phong trào khuyến học, tặng quà cho các cháu học sinh có thành tích tốt; ủng hộ xã làm đường, xây dựng nông thôn mới…

Vào dịp lễ Tết, ngày kỷ niệm, cụ lại mua quà tặng các gia đình nghèo khó. Nếu họ ở gần, cụ tự tay mang sang tặng. Nếu xa, cụ nhờ các con cháu mang đi tặng hộ’, ông Long chia sẻ.

Bí quyết của cụ ông 101 tuổi

Bí quyết để có sức khỏe và sống thọ của cụ Bảng chính là lao động và sinh hoạt điều độ.

Cụ nói: ‘Tôi luôn vận động, làm các công việc dù nặng hay nhẹ mỗi khi có thời gian rảnh rỗi. Tôi không muốn ngồi một chỗ để con, cháu phục vụ’.

Bởi vậy, tất cả các công việc trong khả năng, cụ đều cố gắng làm. Ngoài ra, cụ Bảng ăn nhiều rau, hạn chế ăn thịt. Thức ăn cụ ưu tiên là cá, tôm để tăng canxi.

Cụ mong muốn có thêm sức khỏe để làm việc có ích cho cộng đồng.

‘Nếu ăn thịt, bố chồng tôi sẽ ăn thịt gà, còn các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn) bố rất hạn chế. Mỗi tháng cụ có 4 ngày ăn chay với các thực phẩm như rau, đậu phụ…’, con dâu của cụ cho biết.

Mặc dù tuổi cao, khả năng nghe kém nhưng cụ rất tích cực đi dự các buổi họp, sinh hoạt của làng xã. Nếu nhận thông báo lịch họp, các con cháu quên báo sẽ bị cụ trách mắng.

Cụ rất ít ốm đau. Lần duy nhất cụ đi viện là cách đây khoảng 7 năm, khi phải mổ nội soi u lành.

Cũng theo các con, cụ Bảng thường giáo dục con cái có lối sống lành mạnh và làm nhiều việc có ích cho xã hội.

‘Bố tôi không đánh con bao giờ. Nếu các con, cháu có lỗi hoặc khiến cụ chưa hài lòng, cụ sẽ giảng giải, phân tích, ít khi nặng lời. Hàng năm, cụ đều trích quỹ khuyến học để tặng thưởng cho các cháu học tốt. Với các cháu chưa có thành tích cũng được cụ tặng quà để động viên’, ông Long cho biết.

Bởi vậy, 6 người con của cụ Bảng đều trưởng thành và thành đạt. Các cháu trong gia đình đều tốt nghiệp cao đẳng, đại học, có người mang học vị tiến sỹ.

Cụ Bảng lấy vợ từ khi rất trẻ do sự sắp đặt của gia đình. Tuy vậy, họ có cuộc hôn nhân hạnh phúc đến ngày cụ bà khuất núi từ nhiều năm về trước.

‘Hiện tại, cuộc sống của tôi không còn gì để nuối tiếc. Tôi chỉ muốn những năm cuối đời sức khỏe ổn định để làm thêm những công việc có ích’, cụ nói.

Cuối đời đi chăn bò của vợ chồng ông chủ buôn sắt vụn, từng giàu nhất làng

 Việc buôn bán ế ẩm, hằng ngày ông Phương dẫn bò đi chăn, bà Xuyến phải bán rau củ, thịt cá tại nhà kiếm thêm thu nhập.  

Chia sẻ về tính cách này của con trai, bà Hà Thị Uyện (SN 1977), mẹ của cầu thủ Hà Đức Chinh, cho biết, ngày thường ở nhà, Đức Chinh cũng thường xuyên pha trò trêu chọc mọi người.

Bà nói: ‘Cứ mỗi lần Chinh được về nhà, trẻ con hàng xóm đến chơi rất đông và thường xuyên bị Chinh trêu chọc. Tính cách này của Chinh được thừa hưởng từ người bố đã mất – bố của Chinh cũng là một người hiền lành và rất hài hước’.

‘Thời đi học, Chinh rất nghịch ngợm. Tôi thường bị các thầy cô giáo nhắc nhở về vấn đề này. Một lần, vào dịp tổng kết năm học, thấy con không được bằng khen, tôi hỏi: ‘Bằng khen đâu rồi Chinh?’. Chinh trêu lại mẹ: ‘Con có bằng khen nhưng quên mất ở trường rồi’, bà Uyện vui vẻ nhớ lại.

Khoảnh khắc dễ thương của Hà Đức Chinh và Văn Hậu

Người phụ nữ này thừa nhận mình là người nghiêm khắc trong việc dạy con. Mặc dù Chinh xa nhà từ bé để theo nghiệp cầu thủ bóng đá nhưng bà thường dặn dò, nhắc nhở con qua những cuộc điện thoại.

‘Một vài lần xem trên mạng xã hội có video Chinh trêu đùa các anh trong lúc tập luyện, tôi gọi điện nhắc con ngay: ‘Chinh ơi, con không xem các anh tập luyện rất nghiêm túc. Sao con không tập mà cứ trêu các anh em?

Chinh rối rít giải thích: Trong giờ giải lao mà mẹ’. Tôi vẫn nhắc con dù giờ giải lao cũng không được, phải chăm chỉ tập luyện thì anh chàng hứa: ‘Vâng, vâng, con biết rồi’.

Cầu thủ này thường xuyên có biểu cảm khiến người hâm mộ bật cười

Thường xuyên pha trò, trêu chọc mọi người, Đức Chinh cũng là một người sống rất tình cảm. Sau khi để dành được tiền thưởng từ các mùa giải, anh quyết tâm xây cho mẹ căn nhà 3 tầng trên mảnh đất cũ của gia đình. Trước SEA Games 30, Đức Chinh cũng mua quần áo tặng mẹ.

‘Chinh chọn tặng mẹ quần áo ấm. Con nói: ‘Sắp đến mùa đông rồi, mẹ không phải mua đồ ấm đâu, cứ để con chọn cho. Nhận quà của con tôi rất bất ngờ’, bà Uyện kể lại.

Mẹ Hà Đức Chinh rơi nước mắt nói về lúc khó khăn của con trai

 Dù khá lo lắng trước đối thủ Indonesia, bà Uyện, mẹ của cầu thủ Hà Đức Chinh vẫn tin tưởng con và đồng đội sẽ có kết quả tốt.

SEA Games 30 là giải đấu đáng nhớ của tiền đạo sinh năm 1997, anh là một trong hai tiền đạo chính và ghi được 7 bàn thắng góp phần giúp Việt Nam giành huy chương vàng.

Ngoài chuyên môn trên sân cỏ, nam cầu thủ còn chiếm được thiện cảm của người hâm mộ bởi tính cách hài hước, dễ gần.

Cầu thủ Hà Đức Chinh

Chia sẻ về tính cách này của con trai, bà Hà Thị Uyện (SN 1977), mẹ của cầu thủ Hà Đức Chinh, cho biết, ngày thường ở nhà, Đức Chinh cũng thường xuyên pha trò trêu chọc mọi người.

Bà nói: ‘Cứ mỗi lần Chinh được về nhà, trẻ con hàng xóm đến chơi rất đông và thường xuyên bị Chinh trêu chọc. Tính cách này của Chinh được thừa hưởng từ người bố đã mất – bố của Chinh cũng là một người hiền lành và rất hài hước’.

‘Thời đi học, Chinh rất nghịch ngợm. Tôi thường bị các thầy cô giáo nhắc nhở về vấn đề này. Một lần, vào dịp tổng kết năm học, thấy con không được bằng khen, tôi hỏi: ‘Bằng khen đâu rồi Chinh?’. Chinh trêu lại mẹ: ‘Con có bằng khen nhưng quên mất ở trường rồi’, bà Uyện vui vẻ nhớ lại.

Khoảnh khắc dễ thương của Hà Đức Chinh và Văn Hậu

Người phụ nữ này thừa nhận mình là người nghiêm khắc trong việc dạy con. Mặc dù Chinh xa nhà từ bé để theo nghiệp cầu thủ bóng đá nhưng bà thường dặn dò, nhắc nhở con qua những cuộc điện thoại.

‘Một vài lần xem trên mạng xã hội có video Chinh trêu đùa các anh trong lúc tập luyện, tôi gọi điện nhắc con ngay: ‘Chinh ơi, con không xem các anh tập luyện rất nghiêm túc. Sao con không tập mà cứ trêu các anh em?

Chinh rối rít giải thích: Trong giờ giải lao mà mẹ’. Tôi vẫn nhắc con dù giờ giải lao cũng không được, phải chăm chỉ tập luyện thì anh chàng hứa: ‘Vâng, vâng, con biết rồi’.

Cầu thủ này thường xuyên có biểu cảm khiến người hâm mộ bật cười

Thường xuyên pha trò, trêu chọc mọi người, Đức Chinh cũng là một người sống rất tình cảm. Sau khi để dành được tiền thưởng từ các mùa giải, anh quyết tâm xây cho mẹ căn nhà 3 tầng trên mảnh đất cũ của gia đình. Trước SEA Games 30, Đức Chinh cũng mua quần áo tặng mẹ.

‘Chinh chọn tặng mẹ quần áo ấm. Con nói: ‘Sắp đến mùa đông rồi, mẹ không phải mua đồ ấm đâu, cứ để con chọn cho. Nhận quà của con tôi rất bất ngờ’, bà Uyện kể lại.

Mẹ Hà Đức Chinh rơi nước mắt nói về lúc khó khăn của con trai

 Dù khá lo lắng trước đối thủ Indonesia, bà Uyện, mẹ của cầu thủ Hà Đức Chinh vẫn tin tưởng con và đồng đội sẽ có kết quả tốt.