Cuốn sách Xin chào AI!Học và chơi cùng trí tuệ nhân tạogồm 3 chương:

Chương 1 - AI là gì thế nhỉgiúp độc giả trả lời những câu hỏi: AI là gì, AI có thể làm được những gì, vì sao AI có thể thông minh như thế, làm thế nào để phân biệt AI với các ứng dụng công nghệ khác?

Chương 2 - Phiêu lưu cùng AI đưa người đọc khám phá những ứng dụng AI thân thiện với trẻ em. 

Chương 3 - Đánh thức sáng tạo cùng ChatGPTgồm những câu hỏi: ChatGPT là gì? Chơi cùng ChatGPT và sử dụng ChatGPT để tư duy sáng tạo như thế nào? Làm thế nào các em có thể khai thác được lợi ích, tự bảo vệ mình khỏi những rủi ro khi sử dụng Chat GPT và các ứng dụng AI trên mạng?

Đặc biệt trong cuốn sách , tác giả đề cao một trong những điều mà chỉ con người mới sở hữu, đó chính là các giá trị nhân văn. Trong cuộc sống này sẽ có những quyết định, lựa chọn mà chúng ta phải đưa ra, không phải dựa trên thông tin, trí óc mà dựa vào trái tim. 

VietNamNet đã có cuộc trao đổi với tác giả Uyên Phương về những vấn đề liên quan đến việc phát triển AI tại Việt Nam.

-Ở Việt Nam các trường học ít ứng dụng AI hơn các doanh nghiệp, nguyên nhân là gì thưa chị?

Các doanh nghiệp, điều gì mang lại tính hiệu quả, tiết kiệm chi phí, tối ưu lợi nhuận là họ nhanh chóng áp dụng. Ngoài ra, các doanh nghiệp được tự chủ và toàn quyền quyết định việc lựa chọn công cụ để giải quyết vấn đề của mình, miễn là không trái quy định của pháp luật. Trong khi đó, giáo dục bị ràng buộc bởi nhiều quy định, điều kiện pháp lý. Sản phẩm giáo dục thường tác động tới sự phát triển của học sinh, cho nên việc ứng dụng công nghệ tại trường học đòi hỏi sự thận trọng. 

Ngoài những yếu tố khách quan, tôi thấy có một điểm nữa khiến ứng dụng AI trong nhà trường bị chậm so khối với kinh doanh là việc đầu tư phát triển con người. Tôi từng làm ở những tổ chức chuyên đào tạo cho doanh nghiệp và nhận thấy ngân sách đào tạo nhân sự từ kỹ năng mềm đến việc bắt kịp những kiến thức mới, xu hướng mới trên thế giới được chi rất đều đặn. 

Tuy nhiên, khái niệm đào tạo phát triển bản thân đối với giáo viên và nhân sự ngành giáo dục lại không được coi trọng. Có một câu nói là giới hạn của thầy cô chính là giới hạn của học sinh. Nếu thầy cô cứ khu trú ở một phạm vi nào đó khả năng sáng tạo của học sinh cũng bị hạn hẹp. 

Nếu giáo dục không đổi mới để bắt kịp với những thách thức rất lớn của thời đại mà AI là một tác nhân thúc đẩy quan trọng rất có thể con em chúng ta sau 10, 15 năm nữa sẽ không thể tìm thấy chỗ đứng của mình trong thời đại đó

-Theo chị, làm thế nào để thay đổi tư duy con người phải học cách chỉ huy máy móc chứ không phải làm theo và phụ thuộc vào các thiết bị công nghệ?

Đầu tiên, muốn làm chủ được điều gì đó, trước hết phải hiểu một cách sâu sắc đó là cái gì, mặt trái và mặt phải của nó. Đến giờ, vẫn có những tranh luận về chuyện nên cho học sinh làm quen với AI không hay là cấm? Nếu cứ sợ hãi, cấm đoán thay vì chủ động tìm hiểu mãi mãi chúng ta không có tư thế làm chủ. Nỗi sợ là hợp lý nhưng nó không được cản trở việc tìm hiểu, đi sâu phân tích và tìm một chỗ đứng riêng cho mình trong cuộc cách mạng máy móc.

Nhiều thập kỷ trước, khi máy tính bỏ túi ra đời đã từng có những cuộc biểu tình của các giáo viên toán. Họ cho rằng nếu học sinh có máy tính thì các em không học toán. Nhưng rồi máy tính bỏ túi trở thành một phần trong cuộc sống của con người và môn toán học vẫn có giá trị riêng. 

Năng lực làm chủ máy móc đến từ một tâm thế chủ động vững vàng, sẵn sàng đón nhận làn sóng công nghệ mới, đi cùng với sự kiểm soát và giới hạn một cách khôn ngoan nhằm đảm bảo những lợi ích và cả sự công bằng, bình đẳng của con người

-Những mặt trái và hệ lụy do AI mang lại thì sao? Chị có đưa ra cảnh báo về điều này trong cuốn sách 'Xin chào AI'?

Thứ nhất, tuyệt đối không chia sẻ thông tin cá nhân, riêng tư của mình khi sử dụng các công cụ AI. Bởi những hành lang pháp lý và đạo đức liên quan đến trí tuệ nhân tạo còn rất mỏng nên không thể biết thông tin người dùng chia sẻ được sử dụng ra sao, cho mục đích gì? Tôi thấy nhiều bạn trẻ bất cẩn khi sử dụng các app quét dữ liệu khuôn mặt, hãy nhớ rằng AI có thể làm ra hình ảnh y chang một người thân quen cho mục đích lừa đảo. 

Thứ hai là luôn luôn có tư duy kiểm chứng và phân tích những gì mà AI đưa đến. Muốn vậy, mỗi người phải tự trang bị kiến thức về trí tuệ nhân tạo. Lối viết của tôi không phải chỉ là hướng dẫn học sinh biết sử dụng công cụ AI một cách đơn thuần mà tôi giới thiệu các công cụ đó với các em nhưng trên nền tảng tích hợp kiến thức cơ bản. Ví dụ khi tìm hiểu công cụ AI hát nhép, tạo ra những ca khúc từ việc lip-sync, tôi sẽ đề nghị các em thử tranh biện: hát nhép là tốt hay xấu? Kiến thức nền tảng sẽ giúp chúng ta có thể thẩm định thông tin AI mang tới là đúng hay không?...

Tôi muốn giới thiệu một lát cắt để mọi người hình dung ra cách tiếp cận về giáo dục AI. Bởi nhiều người vẫn nghĩ giáo dục AI như là một môn khoa học công nghệ, kiểu như những môn STEM đưa thêm vào 1-2 giờ trong nhà trường hoặc là môn về khoa học máy tính, học với robot… Những cách tiếp cận đó thiên về kỹ thuật và rất hẹp. Thực ra giáo dục AI là làm thế nào giúp con em có được tư duy mới, kỹ năng mới để có thể là người chủ động dẫn dắt những đổi thay, song hành với AI, thay vì là một người bị động, chịu ảnh hưởng.

-Chị mong muốn các bậc cha mẹ sẽ thay đổi cách giáo dục con em để có thể bắt kịp và không bị đào thải bởi AI, vậy chị áp dụng điều này như thế nào trong gia đình mình?

Rất may mắn là con gái và người thân là những người ủng hộ cho câu chuyện AI và làm thế nào để thế hệ tương lai trở thành những người làm chủ AI mà tôi nêu ra trong cuốn sách. 

Điều quan trọng nhất để lan tỏa tinh thần đó đến với những người xung quanh chính là việc bản thân làm gương như thế nào. Tìm hiểu AI thực ra không phải là tìm hiểu công nghệ mà là tìm hiểu một trong những làn sóng mới sẽ thay đổi căn bản cách xã hội đang vận hành. Hiểu để tìm ra chỗ đứng cho mình trong làn sóng đó. Nếu mỗi người lớn không cầu thị ham học hỏi rất khó để con em chúng ta và những người thân cảm thấy cái sự cần thiết của việc thay đổi đó. 

Tác giả Nguyễn Thúy Uyên Phương - người tiên phong trong việc đưa các mô hình giáo dục tiến bộ về Việt Nam. Cô là người sáng lập TOMATO Children’s Home; Giám đốc Quốc gia tại Việt Nam của Design for Change. Uyên Phương cũng là người đưa về Việt Nam Trường học Kiến tạo (I Can School), các chương trình Cha mẹ hiệu quả P.E.T, Giáo viên hiệu quả (T.E.T).

Hiện cô là Nghiên cứu sinh Tiến sĩ tại Đại học Illinois (Hoa Kỳ), chuyên ngành Learning Design and Leadership, với trọng tâm là thiết kế và dẫn dắt các mô hình học tập mới cho tương lai.

Đến với chương trình, Hiến bày tỏ mong muốn được gặp một cô gái cao trên 1m50, hiền lành. Đặc biệt anh không thích người phụ nữ "ồn ào nơi công cộng, lớn tiếng trong gia đình". Anh Hiến cũng sợ gặp phải cô gái không trung thực, hoặc khi nóng giận hay có những hành động mất kiểm soát.

Ngữ cho biết, cô mong gặp được bạn trai "biết cách đối đãi kẻ trên người dưới, ứng xử với gia đình. Em sợ gặp phải người chồng gia trưởng, khó tính, keo kiệt. Thích có bạn trai cao trên 1m70, để tóc mái 7-3". 

Hiến chia sẻ anh là người biết cách chăm sóc người khác. Anh có thể trau chuốt từng chút một cho gia đình, từ vệ sinh nhà cửa đến việc đứng ra giảng hòa mọi sự tranh chấp.

Trước đây, nhờ có năng khiếu hội họa mà anh Hiến có thu nhập cao từ nghề vẽ áo dài. Anh theo đuổi công việc đó hơn 15 năm. Khi công nghệ hiện đại vẽ bằng máy ra đời, anh chuyển sang làm nhân viên bưu điện tại huyện Nhà Bè.

Chia sẻ thêm về chuyện tình cảm trước đây, Hiến kể anh từng lập gia đình và có 2 con. Con gái không may qua đời cách đây 4 năm. Con trai năm nay học lớp 12, đang sống cùng mẹ. Anh cho biết, khi anh mất đi nguồn thu nhập từ nghề vẽ áo dài, gia đình trở nên lục đục. Hai vợ chồng sống ly thân, sau vài năm thì đường ai nấy đi.

Bằng sự nhạy bén của một tiến sĩ tâm lý, MC Tô Nhi A liền "truy hỏi" anh Hiến nguyên nhân sâu xa dẫn tới hôn nhân của anh tan vỡ. "Hiếm khi người ta ly hôn vì nghèo, lí do gì khiến anh chị ly thân? Có phải anh nản lòng, chỉ vì nghề vẽ áo dài đi xuống nên không quan tâm gắn bó gia đình? Giàu nghèo không phải là nguyên nhân chính dẫn đến ly hôn. Đó không phải là lý do thỏa đáng. Tư tình của hai bên là gì?".

Anh Hiến lúc này thú nhận: "Cả hai bên đều có lỗi. Mới đầu, tôi đi làm có tiền nên thoải mái, có lăng nhăng nhưng không có ý định chia tay gia đình. Tôi quen với một người nhưng chưa sâu đậm, chưa hứa hẹn gì. Khi đó vợ bắt ly thân rồi bắt ly dị cho bằng được vì lo sợ việc phân chia tài sản".

Nói về mình, Ngữ cho biết hơn 10 năm trước, cô quen một người khi mới lên thành phố làm việc. Nhưng khi cô đề nghị về gặp mặt bố mẹ, người yêu đã viện nhiều lí do để không tới. Sau lần đó, Ngữ nhận ra người đó chưa thật lòng với mình nên không chấp nhận tiến xa hơn. 

Cô cũng không thoải mái tìm kiếm hạnh phúc do tự ti bởi có một khiếm khuyết hình thể. Lúc khoảng 3-4 tuổi, Ngữ bị ốm và được bố mẹ đưa đi tiêm. Do mũi tiêm bị áp xe nên chân cô thành tật. "Tuy nhiên, em vẫn đi làm và chạy xe máy bình thường".

Nghe những bày tỏ của Ngữ, anh Hiến khẳng định "chuyện đó không thành vấn đề, yêu nhau bằng con tim chứ không phải đôi chân". Anh cũng không sợ những người ác khẩu nói về việc nếu kết hôn với Ngữ là thêm gánh nặng cho gia đình. 

Hai người bước vào không gian riêng, cùng nhau dùng bữa trưa và trao đổi những khúc mắc trong lòng. 

Ngữ bày tỏ cô là người thắng thắn, nếu có điểm gì không vừa lòng sẽ nói luôn để bạn trai biết. Và cô nói: "Em cũng không thích đàn ông lăng nhăng".

Nghe Ngữ nói vậy, anh Hiến liền trấn an: "Em yên tâm. Bây giờ anh muốn có một gia đình để chăm sóc vì đã lớn tuổi rồi. Em hiểu ý anh chứ?".

Chương trình đưa ra thử thách cho 2 người chơi. Họ phải ngồi sát bên nhau, cùng nói những lời động viên, hứa hẹn đồng hành trong tương lai.

Anh Hiến nhanh chóng nhập vai: “Từ trước tới giờ trong cuộc sống của em không được gặp những sự ngọt ngào. Từ giây phút này, anh mong tới cuối đời sẽ luôn mang sự ngọt ngào tới với em. Và anh muốn đôi môi em luôn cười”.

Ngữ đáp: “Em cũng mong điều đó được đến với mình”.

"Đèn đã sáng từ hai phía. Sau hôm nay chúng tôi hy vọng cả 2 có trải nghiệm cùng nhau, cùng tìm hiểu xây dựng tương lai có đôi có cặp để có những chia sẻ vui buồn với người thương yêu", MC Tô Nhi A nói.

Có tới 1,7 triệu crossover của Honda là CR-V/HR-V đời sản xuất từ 2019 đến 2022 được yêu cầu điều tra bởi hiện tượng mất điện tự phát và tự khóa vi sai cầu sau.

Bán tải Ram 2500/3500 đời sản xuất 2017 – 2018 cũng nằm trong diện điều tra này với 134 báo cáo tình trạng mất hiệu suất phanh gián đoạn hoặc vĩnh viễn.

Jeep Compass đời sản xuất 2019 – 2020 có 15 báo cáo khiếu nại về tình trạng mất điện hoàn toàn sau khi nhiệt độ nước làm mát tăng cao. Khoảng 620.000 xe buộc phải điều tra về vấn đề này.

Tuy nhiên, cho tới nay cả Honda và Stellantis, công ty mẹ của Jeep và Ram đều chưa đưa ra bất cứ thông báo triệu hồi phương tiện nào.

NHTSA cũng chưa đưa ra công bố chính thức mà mới chỉ thông tin rằng đây là một cuộc điều tra theo diện thăm dò, chứ không phải một cuộc điều tra phân tích kỹ thuật. Vì vậy, vẫn chưa có bất cứ lệnh thu hồi nào được ban ra.

Hùng Dũng

Mời bạn đọc chia sẻ video, thông tin tới Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!