Hát Xường là điệu hát dân ca tiêu biểu của người Mường Ngọc Lặc nói riêng và của đồng bào dân tộc Mường Thanh Hóa nói chung.

Hát Xường giao duyên là điệu hát dân ca tiêu biểu của người Mường, góp phần làm cho tiếng Mường trở nên trong sáng, đời sống tinh thần của người dân trở nên phong phú hơn. Thông qua điệu hát Xường, những cung bậc cảm xúc của con người, nhất là tình cảm trai gái được Xường thể hiện một cách tinh tế và sâu sắc.

Hát Xường có hai loại chính là Xường tự do và Xường lên bậc. Xường tự do là hình thức “độc” diễn phản ánh mọi sắc thái tình cảm của cư dân Mường trong cuộc sống, người hát tự do sáng tác hoặc hát theo lời ca có sẵn được trao truyền trong cộng đồng từ đời này sang đời khác. Xường bậc là hình thức hát đối đáp giữa nam và nữ, có thể thức, cung cách riêng, người hát có tài ứng đáp và giọng hát truyền cảm, có sức lan tỏa và lay động tâm hồn.

Xường có nhiều loại: Xường chúc, Xường kể, nhưng phổ biến nhất vẫn là điệu hát Xường giao duyên. Hát Xường là dịp để những đôi trai gái say sưa, quấn quýt bên nhau trong lời ca, tiếng hát giữa không gian của núi rừng. Cứ mỗi dịp Tết đến Xuân về, những nam thanh nữ tú người Mường lại rủ nhau hát đối từ bản nọ sang bản kia, thể hiện giản dị, mộc mạc những cung bậc cảm xúc trong tình yêu đôi lứa.

Nét độc đáo trong điệu Xường giao duyên là lời ca được ứng khẩu ngay tại chỗ, không theo một khuôn mẫu có sẵn mà sáng tạo một cách linh hoạt, hài hòa. Năm 2016, cũng ở địa phương này, Lễ hội Pôồn Pôông của người Mường, đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Hát Xường giao duyên từ lâu đã trở thành bản sắc truyền thống đặc sắc, mang đậm nét văn hóa của người Mường các xã Cao Ngọc, Thạch Lập, Minh Sơn của huyện Ngọc Lặc nói riêng và của đồng bào dân tộc Mường tỉnh Thanh nói chung. Năm 2016, cũng ở địa phương này, Lễ hội Pôồn Pôông của người Mường, đã được Bộ VHTTDL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Tình Lê 

Thể lệ cuộc thi quy định mỗi bài dự thi không quá 5.000 chữ, viết bằng văn xuôi. Thời gian nhận bài từ ngày 2/7/2024 đến 15/8/2024.

Lễ trao giải sẽ diễn ra vào đầu tháng 9/2024 tại Hà Nội, nhân dịp ra mắt tập 7Dọc ngang hải hồ, nối tiếp cuốn sách Chém theo chiều giócủa nhà văn Peter Pho.

Cơ cấu giải thưởng với tổng giá trị 75 triệu đồng, bao gồm 1 giải Nhất trị giá 30 triệu đồng, 1 giải Nhì 20 triệu đồng, 1 giải Ba 10 triệu đồng và 3 giải Khuyến khích, mỗi giải 5 triệu đồng. Ban tổ chức yêu cầu các tác phẩm dự thi phải là tác phẩm mới, chưa từng công bố, không sử dụng công nghệ AI trong sáng tác. Những bài vi phạm bản quyền và sở hữu trí tuệ sẽ bị loại khỏi cuộc thi.

Cuộc thi hứa hẹn sẽ là sân chơi bổ ích cho những người yêu văn chương, đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển của văn học nước nhà.

Mùa hè năm 1990, cô vẫn ra đồng đi làm như thường lệ. Vì là mùa thu hoạch nên khắp nơi toàn là mùi dầu diesel. Lúc này, chồng cô đột ngột bị tai nạn lật xe, cô hoảng hốt chạy tới, phát hiện chồng ngồi trên mặt đất, máu chảy đầy chân phải.

Cô sợ hãi nhưng chồng cô an ủi, bảo đó là vết thương nhỏ. Cô đưa chồng tới bác sĩ, bác sĩ cũng bảo vết thương ngoài da, vài ngày sẽ lành. Cô thở phào nhẹ nhõm, đưa chồng về nhà nghỉ ngơi. 

Sau đó, cô trở lại vị trí chiếc xe máy kéo bị lật ngoài đồng, nhờ mọi người giúp lật xe lại. Nhìn vết dầu dính trên tay, cô cảm thấy bị kích thích bởi mùi hương này. Nhân lúc không có ai để ý, cô liếm thử và thấy nó rất ngon, cảm giác như nếm viên kẹo mình hằng ao ước.

Bắt đầu nghiện dầu diesel

Kể từ lúc đó, cô thường lén mọi người trốn sau chiếc máy kéo, ngửi mùi dầu diesel. Mỗi lần đi mua dầu diesel, cô đều giấu một ít cho mình. Càng uống, cô càng nghiện, đến mức nếu ngày nào không được uống sẽ cảm thấy cổ họng khô khốc, cơ thể trống rỗng.

Mỗi lần lên cơn nghiện, cô lại lẻn vào nhà kho trộm dầu diesel để uống. Phải đến hơn chục năm, gia đình mới phát hiện ra bí mật của cô.

Cả nhà kinh ngạc trước thói quen uống dầu diesel của Trình Thụ Mai. Cô lập tức được đưa tới bệnh viện để khám bệnh. Kết quả cho thấy cô không có dấu hiệu ngộ độc, nhưng bác sĩ vẫn khuyên cô không nên uống dầu diesel nữa.

Trước sự lo lắng của gia đình và lời khuyên của bác sĩ, cô hứa sẽ thay đổi thói quen này. Tuy nhiên, việc cai dầu diesel cũng giống như cai thuốc lá. Sau vài tháng chịu đựng, cơ thể cô yếu ớt, tâm trí chán nản, hay cáu kỉnh. Để giúp cô cai nghiện, gia đình nhốt cô vào một nhà kho. Mỗi khi lên cơn, cô bắt đầu đập cửa như điên và cố gắng thoát ra ngoài.

Khi lục lọi trong tủ, cô phát hiện có một chai chứa chất lỏng màu nâu sẫm. Lúc này, cô không còn bình tĩnh nên trút hết vào miệng. Cô cảm thấy vị này không ngon bằng dầu diesel, nhưng vẫn mang lại đôi chút cảm giác kích thích. Nó khơi dậy cảm giác thèm ăn vốn bị kìm nén bấy lâu của cô.

Khi gia đình phát hiện ra thì đó là thuốc trừ sâu có độc tính cao. Bình thường nếu vô tình dính vào da sẽ gây sẩn, viêm da hoặc bào mòn da. Nếu tiếp xúc lâu dài có thể dẫn đến suy nhược thần kinh, rối loạn khả năng nuốt, mờ mắt, thiếu máu và các di chứng khác. Tuy nhiên, Trình Thụ Mai lại không hề hấn gì. 

Các chuyên gia vào cuộc điều tra

Có người từng đặt câu hỏi về tính xác thực của việc Trình Thụ Mai uống xăng dầu, cô thản nhiên cầm chai xăng lên trút vào miệng.

Năm 2015, đài CCTV đã cử một phóng viên tới nhà cô để tìm hiểu tình hình. Gia đình cũng lo sợ việc cô ăn uống nhiều sẽ xảy ra chuyện gì nên tất cả cùng đến Đại học Y Cáp Nhĩ Tân để kiểm tra chi tiết.

Khi bác sĩ nghe kể về triệu chứng của Trình Thụ Mai, họ kinh hoàng, lập tức cho xét nghiệm máu, kiểm tra đường tiêu hóa, sức khỏe tâm thần. Kết quả một lần nữa gây sốc, nội soi dạ dày không có gì bất thường, trí thông minh bình thường, ngôn ngữ và nhận thức rõ ràng, trạng thái tinh thần vẫn ổn... Ngoại trừ bệnh thiếu máu, cô không có vấn đề gì khác về sức khoẻ.

Kết quả khiến ngay cả các chuyên gia cũng khó tin. Các chuyên gia nghi ngờ thực phẩm cô ăn có vấn đề nên đã lấy xăng dầu và thuốc trừ sâu đi xét nghiệm.

Họ phát hiện ra xăng dầu là hàng thật, còn loại thuốc trừ sâu cô uống đã ngừng sản xuất và cấm bán từ lâu. Điều đó có nghĩa là thuốc trừ sâu đã hết hạn, mất đi tác dụng vốn có, nên dù cô có uống cũng không bị gì.

Ở góc độ y học, Trình Thụ Mai quanh năm uống xăng dầu, cơ thể cô đã thay đổi. Bác sĩ suy đoán, có lẽ do quá trình trao đổi chất của cô diễn ra mạnh mẽ, kịp thời đào thải các độc tố ra ngoài cơ thể.

Bên cạnh đó, vấn đề mà cô mắc phải là một bất thường về tâm lý, đặc trưng bởi sự thèm ăn những thứ bất thường. Bác sĩ tin rằng, bệnh thiếu máu do thiếu sắt có thể là một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng bất thường này.

Tuy nhiên, nhiều người cũng bị thiếu máu do thiếu sắt nhưng không giống như Trình Thụ Mai. Điều này có thể liên quan đến nhận thức và trải nghiệm cá nhân của từng người.

Bác sĩ cảnh báo Trình Thụ Mai, ngay cả khi cơ thể hiện tại không có bất thường gì, hội chứng này vẫn có hại cho cơ thể, tốt nhất nên thay đổi thói quen uống xăng dầu.

Nhờ sự giúp đỡ của gia đình và bác sĩ, cô tiếp tục trải qua một đợt cai nghiện khắc nghiệt khác. Cô ở lại bệnh viện 10 ngày để điều trị và tư vấn tâm lý. Ngày xuất viện, cô cảm thấy cơ thể tốt hơn trước rất nhiều.

Ngày trăm người đến xem, chủ lâu đài dát vàng tiết lộ số tiền điện không ngờ

Trong 2 ngày diễn ra sự kiện (7 và 8/10/2023), Bảo Ngọc diện chiếc áo dài Việt Nam và trang phục Kimono truyền thống của Nhật Bản với mong muốn lan toả và tôn vinh giá trị của sự giao thoa văn hoá giữa hai quốc gia.

Nàng hậu cho biết: “Phở là một món ăn truyền thống mà mỗi người Việt đều yêu thích. Trước mỗi lần xuất ngoại, tôi thường ăn một tô phở tại sân bay. Đây dường như là một “thủ tục” của tôi để lưu giữ hương vị quê nhà… Cũng như khi người Nhật đi xa sẽ rất nhớ món mì Ramen. Và việc dùng một tô phở ở nước ngoài cũng là cách để chúng tôi vơi bớt nỗi nhớ nhà".

Trong suốt sự kiện, Hoa hậu Bảo Ngọc đã luôn giữ được năng lượng và tinh thần hiếu khách để sẵn sàng quảng bá những tinh hoa ẩm thực Việt đến người dân Nhật Bản. Với phong thái đĩnh đạc, sự tự tin và vốn ngoại ngữ dồi dào, Bảo Ngọc ghi được dấu ấn đặc biệt với các khách mời và người dân. 

Trước đó, Bảo Ngọc trong vai trò Hoa hậu Liên lục địa 2022, cũng nỗ lực giới thiệu phở đến với các nước trên thế giới, bởi với cô, phở không chỉ là một món ăn, mà là cả một nghệ thuật, một văn hóa về ẩm thực.

Vĩnh Phú