Ung thư vú xảy ra khi một số tế bào ở vú phát triển bất thường, phân chia nhanh hơn các tế bào khỏe mạnh và tiếp tục tích lũy, tạo thành một khối u. Những tế bào bất thường này có thể xâm nhập vào các mô lân cận hoặc di chuyển đến các vị trí ở xa bằng cách nhập vào mạch máu hoặc hệ bạch huyết.

Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 11.000 ca mắc mới và hơn 4.500 trường hợp tử vong vì ung thư vú, chiếm 25% tổng số các loại bệnh ung thư ở nữ giới.

Ung thư vú là bệnh lý bắt nguồn từ vú

Di truyền là yếu tố nguy cơ hàng đầu

Nguyên nhân của phần lớn các ca ung thư vú vẫn chưa được tìm ra. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu, có đến 10% các trường hợp được xác định có liên quan đến gen di truyền. Theo Bác sĩ Đỗ Tuyết Mai - Bác sĩ tầm soát ung thư, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc: “Ung thư vú có liên quan đến nhiều đột biến gen, trong đó phổ biến nhất là đột biến gen BRCA1 và BRCA2. Nhiệm vụ của các gen BRCA1, BRCA2 trong cơ thể là sản xuất protein ức chế tăng trưởng tế bào bất thường. Nhưng khi những gen này bị đột biến hay nói cách khác là bị thay đổi cấu trúc gen, di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác sẽ làm tăng nguy cơ ung thư vú và ung thư buồng trứng.”

Những người mang đột biến gen BRCA1 hoặc BRCA2 không chắc chắn sẽ mắc ung thư vú nhưng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người bình thường. Nếu cơ thể mang đột biến gen này sẽ tăng 85% nguy cơ mắc ung thư vú và 30-35% mắc ung thư buồng trứng.

Các yếu tố nguy cơ khác

Di truyền gen đột biến trong gia đình chỉ là một trong những yếu tố nguy cơ ung thư vú. Ngoài ra, có thể gặp một số yếu tố nguy cơ khác:

Giới tính:nữ giới có nguy cơ ung thư vú cao hơn nam giới.

Tuổi tác: ung thư vú thường xuất hiện ở độ tuổi từ 50 trở lên. Tuy nhiên, tuổi mắc bệnh đang có xu hướng trẻ hóa. Phụ nữ Việt Nam mắc ung thư vú sớm hơn khoảng 10 năm so với các nước trên thế giới.

Cá nhân từng bị ung thư vú: nếu đã bị ung thư vú ở một bên vú thì bên còn lại cũng có nguy cơ mắc ung thư.

Sinh con đầu lòng muộn, vô sinh hoặc không sinh con: những phụ nữ sinh con lần đầu ở tuổi trên 35 hoặc vô sinh, không sinh con hoặc vô sinh có thể tăng nguy cơ mắc ung thư vú.

Vô sinh làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú

Độ tuổi bắt đầu kinh nguyệt sớm hoặc mãn kinh muộn:có kinh nguyệt trước 12 hoặc mãn kinh muộn làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vú.

Liệu pháp hormone sau mãn kinh:phụ nữ dùng thuốc điều trị nội tiết tố kết hợp estrogen và progesterone để điều trị các dấu hiệu và triệu chứng của thời kỳ mãn kinh cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú.

Các yếu tố khác: hút thuốc lá, uống rượu, bia thường xuyên tiếp xúc với bức xạ, béo phì,chế độ ăn uống không khoa học, thiếu vận động… cũng làm tăng nguy cơ ung thư vú.

Phòng ngừa ung thư vú càng sớm càng tốt

Chưa có biện pháp phòng ngừa ung thư vú tuyệt đối. Tuy nhiên, tập thể dục thể thao đều đặn được coi là một trong những biện pháp hữu hiệu giúp giảm khoảng 30% nguy cơ mắc bệnh. Có thai và sinh con ở tuổi còn trẻ (dưới 30 tuổi) cũng được khuyến khích. Phụ nữ cũng nên nuôi con bằng sữa mẹ và duy trì các chỉ số cơ thể ở mức độ ổn định để hạn chế yếu tố nguy cơ ung thư vú.

Chụp X-quang tuyến vú là một trong những xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh được dùng trong tầm soát và chẩn đoán ung thư vú

Cũng theo bác sĩ Bác sĩ Đỗ Tuyết Mai: “Chị em phụ nữ nên thường xuyên tự khám vú tại nhà. Khi thấy các dấu hiệu bất thường nghi ngờ là ung thư vú như: một cục cứng không đau ở vú, liên tục ngứa và phát ban xung quanh núm vú, chảy máu hoặc tiết dịch bất thường từ núm vú, da trên vú bị sưng và dày lên… cần phải tìm đến các cơ sở y tế uy tín thăm khám ngay.”

Tuy nhiên, ở những giai đoạn sớm, ung thư vú thường chưa có những triệu chứng rõ rệt. Do vậy, cách tốt nhất để phát hiện sớm ung thư vú từ khi chưa có triệu chứng là tầm soát ung thư vú. Với các xét nghiệm và chẩn đoán như: xét nghiệm máu CA 15-3, siêu âm vú, chụp X-quang tuyến vú, vv… các bác sĩ có thể dễ dàng phát hiện ung thư vú một cách chính xác.

Tầm soát ung thư vú không chỉ khuyến cáo cho những người có gen đột biến, người có người thân bị ung thư vú, mà khuyến cáo cho tất cả phụ nữ từ 40 tuổi trở lên, hoặc ở bất kỳ độ tuổi nào đang có triệu chứng nghi ngờ ung thư vú.

Nhằm giúp phát hiện sớm các bệnh ung thư, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc hiện đang cung cấp các gói khám tầm soát ung thư như: Gói tầm soát ung thư cơ bản, gói tầm soát ung thư nâng cao, gói tầm soát phát hiện sớm các bệnh: ung thư vú, phổi, đại trực tràng, dạ dày - thực quản…

Minh Tuấn

Câu chuyện đau lòng về cái chết của sản phụ Nguyễn Thị Kha (SN 1976, xã Tiến Thịnh, huyện Mê Linh, Hà Nội) tại BV đa khoa Phúc Yên (Vĩnh Phúc) được lan truyền và nhận được sự quan tâm của rất nhiều người. 

Gia đình thắc mắc về cái chết của sản phụ và mong sớm có kết luận từ phía bệnh viện.

Gà trống nuôi con

Anh Đàm Văn Hưởng, chồng chị Kha cho biết, ngày 19/11 anh đưa vợ vào BV đa khoa Phúc Yên để sinh.

Anh Hưởng và con trai mới sinh

“Khi từ nhà đi vợ tôi hoàn toàn bình thường, ăn ngủ tốt. Đợi từ sáng ngày 19 tới 8h sáng 20/11 vợ tôi mới được mổ đẻ. Khi con trai chào đời thì vợ tôi tim bị ngừng đập 2 phút. BV Phúc Yên đã chuyển vợ tôi đi BV Bạch Mai để chữa trị nhưng bác sĩ nói phần sống sót của vợ tôi là 1%”.

Cũng theo anh Hưởng, các bác sĩ tại BV có nói nguyên nhân là do sau khi sinh thì nước ối tràn vào máu. Lúc 9h tối thì họ có gọi tôi vào để làm cam kết để sử dụng phương pháp công nghệ mới hạ thân nhiệt ở người vì lúc đó vợ tôi toát hết mồ hôi, và đóng 20 triệu đồng.

Bác sĩ nói là tầm 15 phút nữa sẽ tiến hành làm thủ tục và đưa vào phòng làm phương pháp mới.

“Sau 15 phút ấy thì tôi không thấy ai làm xét nghiệm hay chữa trị gì. Đến sáng hôm sau các bác sĩ có nói là lọc máu cho vợ tôi lúc 5h sáng nhưng cũng không thấy đặt lịch gì hết. Đến 8h15 phút ngày 22/11 thì vợ tôi tắt thở”, anh Hưởng nói.

Gia đình đang đợi câu trả lời từ phía bệnh viện về cái chết của chị Kha

Anh Hưởng cho biết thêm, từ hôm đấy tới giờ tôi cũng hoang mang và bức xúc trong người vì bệnh viện chưa có trả lời cho gia đình tôi biết cái chết của vợ tôi là do đâu, nguyên nhân như thế nào.

Gia đình anh Hưởng đã có hai con gái, mẹ già bị tai biến. Vợ chồng anh làm nông nghiệp, lúc nông nhàn anh đi làm thêm ở các công trình xây dựng.

Bà cháu cũng rất buồn bã trước sự ra đi đột ngột của mẹ

Một người chị gái của anh Hưởng buồn bã: “Từ khi vợ mất, những công việc chăm con của phụ nữ em tôi phải làm hết”.

“Con dâu tôi đã ra đi, mất mát đau thương gia đình cũng đã và đang hứng chịu. Nhưng cháu bé lọt lòng đã không biết đến mùi sữa mẹ, không cảm nhận được tình mẫu tử, lúc con khoẻ đã khổ, những ngày trái nắng con còn khổ đến đâu?”, mẹ anh Hưởng nói trong nước mắt.

Chờ kết luận cuối cùng

Giám đốc BV đa khoa Phúc Yên Hoàng Văn Chiến cho biết: Sự việc xảy ra với sản phụ Nguyễn Thị Kha là điều mà bệnh viện và gia đình không ai mong muốn. Đây là lần sinh mổ thứ 4 của chị Kha, khi vào viện sức khỏe chị Kha bình thường, được các bác sĩ chỉ định cho đẻ mổ.

Thăm khám ban đầu thì chị Kha và thai nhi hoàn toàn khỏe mạnh nhưng trong quá trình mổ thì chị Kha có các biểu hiện bất thường và chúng tôi đã làm cấp cứu ban đầu. Bước đầu xác định chị kha bị tắc mạch ối và sau đó chúng tôi đã chuyển thẳng bệnh nhân xuống BV Bạch Mai để có phương pháp điều trị tốt nhất cho bệnh nhân.

Hiện tại chúng tôi đang chờ BV Bạch Mai đưa ra kết luận cuối cùng về nguyên nhân tử vong của sản phụ Kha. Về phía bệnh viện chúng tôi đã làm hết chức năng và nhiệm vụ đối với một bệnh nhân, toàn bộ các bước thăm khám và kiểm tra là đúng quy định.

BV đa khoa Phúc Yên sẽ cố gắng phân tích và xác minh nguyên nhân gây nên tử vong của chị Kha. Chúng tôi cũng vô cùng thương tiếc và chia buồn cùng gia đình vì đây là sự cố ngoài ý muốn, chúng tôi luôn đặt tấm lòng nhân ái và đạo đức lên đầu.

Chúng tôi không muốn giải thích ngay hay là phải phân tích ngay lập tức, vì gia đình đã có sự mất mát thì ta nên bình tĩnh nói chuyện và chia buồn cùng gia đình. 

Khi chuyển trường hợp của chị Kha xuống BV Bạch Mai để khám chữa thì các bác sĩ cho biết là phải hạ thân nhiệt và lọc máu nhưng do bị vỡ mạch ối trong máu nên dù đã nhiệt tình cứu chữa nhưng bệnh nhân Kha vẫn không qua khỏi.

Nhị Tiến