Siêu máy tính dự đoán West Ham vs Leicester, 3h00 ngày 28/2

ViGPT cần sự đóng góp từ người làm kỹ thuật và cộng đồng

Giáo sư Vũ Hà Văn cho biết, với các hãng lớn như Google, việc phát triển ngôn ngữ lớn họ sẽ chọn tiếng Anh hay tiếng Pháp là chính, mặc dù có cả ngôn ngữ tiếng Việt nhưng kết quả tìm kiếm hay tra cứu sẽ tương đối chậm so với các ngôn ngữ khác. Đến một mức độ nào đó, các câu trả lời của các mô hình ngôn ngữ lớn này cho các câu hỏi từ tiếng Việt sẽ không đầy đủ và chính xác.

Vì thế, ở đây VinBigdata hi vọng rằng, theo thời gian ViGPT sẽ vượt lên họ ở mức độ chính xác về những câu hỏi liên quan trực tiếp đến văn hoá, lịch sử, địa lý… những thông tin mang đặc trưng và tính chất của riêng người Việt. Đây là điều mà những người làm nên mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt mong muốn và mục tiêu trong tương lai khi hỏi những vấn đề của người Việt, đây sẽ là nguồn đối chiếu tốt hơn so với của nước ngoài.

Đi sâu hơn, vị Giám đốc Khoa học của VinBigdata phân tích, chẳng hạn một câu hỏi trong một giai đoạn chính trị “nhạy cảm” về lịch sử của Trường Sa và Hoàng Sa, chúng ta rất khó có thể bảo đảm câu trả lời từ Google hay OpenAI nó không mang xu hướng chính trị của những người thành lập hay đứng sau các công ty này. Ở đây chúng ta có những sự lựa chọn khác ở Việt Nam, sẽ tốt hơn nếu chúng ta nghĩ về vấn đề đó.

“Mục đích của chúng ta khi xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn cho người Việt là đem lại câu trả lời tốt nhất cho người Việt, mục đích của họ chúng ta không thể biết được”, Giáo sư Vũ Hà Văn chia sẻ.

Thừa nhận rằng có rất nhiều thứ ViGPT hiện nay không thể bằng ChatGPT hay Google Bard được, vì tỉ lệ đầu tư của các doanh nghiệp này và thời gian họ thực hiện hơn đến cả ngàn lần. Nhưng giáo sư Vũ Hà Văn cho biết, ở một số câu hỏi thiên về Việt Nam như “Lá cờ thêu sáu chữ vàng của ai?”, ViGPT sẽ trả lời là của Trần Quốc Toản, trong khi đó các phiên bản kia có thể sẽ bị sai. Trong tương lai, với những câu hỏi sâu như thế này, ViGPT sẽ làm tốt hơn nếu như có sự phản hồi của người dùng trong nước.

“Nếu người dùng chỉ có chê thôi, hoặc cho rằng mô hình ngôn ngữ lớn này vẫn còn ngu lắm khi những câu hỏi con tôi 10 tuổi cũng biết mà nó không biết, hoặc hỏi những câu hỏi mẹo nhằm chứng minh chúng ta khôn hơn AI. Chúng ta khôn hơn AI thật đó, nhưng nó không vì mục đích gì cả, ở đây chúng ta không làm cho sản phẩm tốt hơn mà làm cho những người làm ra sản phẩm buồn hơn. Chính vì thế, VinBigdata cần sự đóng góp chung của những người làm kỹ thuật và cộng đồng, chúng tôi cần sự đồng hành của người Việt trong việc hoàn thiện sản phẩm để nó không chỉ là đơn thuần là công cụ phục vụ, mà còn là niềm tự hào của người Việt”, Giáo sư Vũ Hà Văn nhấn mạnh.

Sẵn sàng ủng hộ và đồng hành cùng mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt

Trao đổi với VietNamNet, đại diện các startup đang làm về AI tại Việt Nam cho biết, họ sẵn sàng ủng hộ và đồng hành cùng mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt của VinBigdata.

Ông Đinh Trần Tuấn Linh, Giám đốc công nghệ công ty cổ phần Unikon, đơn vị sở hữu nền tảng Aicontent.vn cho biết, hiện không có nhiều quốc gia ở châu Á nỗ lực huấn luyện thành công mô hình ngôn ngữ lớn của riêng mình, đi đầu có thể kể đến Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản... Chính vì thế ViGPT là một tín hiệu quan trọng cho nỗ lực đầu tư công nghệ lõi của người Việt. Theo ông Đinh Trần Tuấn Linh, hành trình vạn dặm nào cũng cần phải bắt đầu từ những bước chân đầu tiên, là một đơn vị tiên phong ứng dụng AI, Unikon sẵn lòng tham gia đóng góp, kiểm thử, phản hồi và thậm chí sử dụng thử nghiệm ViGPT trong một số dự án quy mô phù hợp.

Trong khi đó, ông Đặng Hữu Sơn, Đồng sáng lập Lovinbot cho rằng, việc VinBigdata lắng nghe cộng đồng và các chuyên gia góp ý là một điều rất đáng mừng để phát triển mô hình ngôn ngữ lớn riêng cho người Việt. Là một người làm kỹ thuật, ông Đặng Hữu Sơn cũng đã có các phản hồi đến đội ngũ kỹ thuật của VinBigdata sau khi sử dụng sản phẩm.

Theo ông Đặng Hữu Sơn, với một sản phẩm mới ra mắt không thể hoàn thiện ngay được, tuy nhiên cũng không thể nhận được sự ủng hộ hoàn toàn của cộng đồng ngay được, bởi tâm lý người Việt lâu nay không nghĩ Việt Nam có thể làm được công nghệ đó, nên vẫn cần có thời gian. Đồng thời, VinBigdata cần có các hướng dẫn cụ thể cách để cộng đồng cùng hỗ trợ và đồng hành sẽ tốt hơn.

Ông Đặng Hải Lộc sáng lập nền tảng Mindmaid, cũng chia sẻ, hiện có rất ít quốc gia trên thế giới xây dựng được mô hình ngôn ngữ lớn tiếng bản địa. Ngay cả những nước giàu có và có nền công nghệ thông tin mạnh như Ấn Độ, hay các nước GPD cao hơn Việt Nam như Indonesia, Trung Đông…không phải cứ muốn là làm được, vì nó còn phụ thuộc vào đặc điểm ngôn ngữ. Vì vậy nên xuất phát từ quan điểm nhìn rộng ra là Việt Nam có lợi thế chiến lược việc xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn tiếng bản địa, và đây sẽ là một lợi thế chiến lược để người Việt cạnh tranh toàn cầu.

Theo ông Đặng Hải Lộc, nỗ lực xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt nào cũng đáng quý, và cần được góp ý theo hướng đóng góp cụ thể để mô hình trở nên hoàn thiện hơn từng ngày, thay vì vin vào một số nhược điểm của hiện tại để phủ nhận toàn bộ nỗ lực của các đơn vị công nghệ trong nước. Người Việt cũng nên phổ biến rộng rãi hơn về tầm quan trọng của công nghệ ngôn ngữ lớn trong kỉ nguyên AI và thảo luận nhiều hơn về việc ứng dụng nó như thế nào để tạo ra giá trị nâng tầm cho mình, cho doanh nghiệp Việt, thay vì đi so sánh mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt với các mô hình ngôn ngữ lớn tốt nhất của thế giới hiện nay. Vì ngôn ngữ lớn là công nghệ đa dụng (general AI), có thể không tốt ở một bài toán này, nhưng lại phù hợp ở bài toán cụ thể khác. Đặc biệt mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt sẽ có lợi thế tốt hơn trong các bài toán liên quan tới việc hiểu và sinh tiếng Việt.

Thông báo được Thủ tướng Australia đưa ra chỉ vài tuần sau khi nước này thông báo bị một thế lực “được tài trợ tinh vi” tấn công chính phủ, các đoàn thể chính trị, nhà cung cấp dịch vụ thiết yếu và nhà cung cấp cơ sở hạ tầng thiết yếu.

Trong tuyên bố, ông Morrison cho biết ưu tiên hàng đầu của chính phủ là bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia và kinh tế đất nước. Tuy nhiên, hoạt động tấn công mạng đã làm suy yếu điều đó.

Gói ngân sách mới sẽ bao gồm 470 triệu AUD để thuê thêm 500 chuyên gia bảo mật cho cơ quan tình báo mạng. Nó nằm trong khoản đầu tư trị giá 15 tỷ AUD nhằm nâng cao năng lực chiến tranh mạng của Australia. Kế hoạch được tăng tốc sau khi Quốc hội và 3 đảng lớn của Australia bị tấn công mạng năm 2019.

Australia chưa bao giờ công bố ai là thủ phạm vụ tấn công.

Du Lam 

Mật khẩu tệ hại nhất lịch sử xuất hiện tới 7 triệu lần

Trong số 1 tỷ thông tin đăng nhập bị rò rỉ, mật khẩu này xuất hiện tới 7 triệu lần.  

Tại hội nghị tổng kết năm học 2017-2018, triển khai nhiệm vụ năm học 2018-2019, ông Ngô Văn Quý - Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội thừa nhận, công tác phân tuyến tuyển sinh của các trường trên địa bàn thành phố Hà Nội còn chưa thực sự phù hợp. Việc quy hoạch trường lớp chưa đồng bộ dẫn đến tình trạng thiếu trường, lớp cục bộ.

Việc quy hoạch trường lớp chưa đồng bộ dẫn đến tình trạng thiếu trường, lớp cục bộ.

Hà Nội hiện có tổng cộng 2.641 trường mầm non, phổ thông và 2 trường trung cấp chuyên nghiệp với gần 55 nghìn nhóm lớp, gần 2 triệu học sinh. So với cùng kỳ năm trước đã tăng 60 trường, 5.083 nhóm lớp với hơn 134 nghìn học sinh.

Qua rà soát quy hoạch mạng lưới trường học trên địa bàn 30 quận huyện, Sở GD&ĐT nhận thấy, nhiều khu đô thị, khu công nghiệp tập trung trong các quận nội thành như Hà Đông, Hoàng Mai, Đống Đa, Nam Từ Liêm,… vẫn còn thiếu trường lớp; thiếu đất cho xây dựng trường học.

Trong khi đó, có nhiều huyện ngoại thành  dễ bố trí địa điểm xây dựng trường như Ba Vì, Đông Anh, Ứng Hòa,… nhưng lại thiếu nguồn lực đầu tư.

Trước thực trạng trên, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội, ông Lê Ngọc Quang cho biết, hàng năm, Hà Nội rất chú trọng đầu tư xây mới, sửa chữa, cải tạo, nâng cấp trường học. Tuy nhiên, nguồn kinh phí đưa ra vẫn chưa đủ đảm bảo đầu tư xây dựng cơ sở vật chất đáp ứng tiêu chuẩn về trường, lớp học.

Dân số tăng nhanh, nhiều khu đô thị, khu công nghiệp tiếp tục xây mới đã gây áp lực về cơ sở vật chất và tình trạng thiếu trường, lớp học. Thủ đô còn tồn tại một số trường đã cũ chưa được cải tạo kịp thời, nhà vệ sinh tại nhiều trường học chưa đạt chuẩn.

Vì thế, Sở đã trình UBND Thành phố xem xét phê duyệt quyết định điều chỉnh bổ sung quy hoạch mạng lưới trường học trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2030.

Trong đó, Sở đề xuất đến năm 2030, toàn thành phố cải tạo và xây mới 1.557 trường học gồm xây mới 1.275 trường, cải tạo 282 trường.

Tổng kinh phí cho việc cải tạo, xây mới này dự kiến lên tới 74 nghìn tỷ đồng, trong đó công lập là 65,6 nghìn tỷ cho 1.389 trường; ngoài công lập 8,4 nghìn tỷ đồng cho 168 trường.

Đại diện Sở GD&ĐT cho biết thêm, trong năm học 2017-2018, Hà Nội đã xoá được hơn 6.000 phòng học xuống cấp, tăng 66 trường học với 22 nghìn phòng học mới. Tỷ lệ nhà vệ sinh đạt tiêu chuẩn đạt 78%, tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia chiếm 62%.

 Thúy Nga

25 ứng dụng Android bị xóa có khả năng đánh cắp thông tin đăng nhập Facebook. Trước khi hạ, chúng được tải hơn 2,34 triệu lượt. Các chương trình này đều do một nhóm phát triển và dù mang nhiều chức năng, tất cả đều hoạt động giống nhau.

Theo báo cáo của hãng bảo mật Evina, chúng “đội lốt” ứng dụng đếm bước chân, chỉnh sửa ảnh, biên tập video, hình nền, đèn pin, quản lý tập tin, game. Tuy nhiên, dưới vỏ bọc là mã độc có thể nhận biết ứng dụng người dùng vừa mở và có gì trên màn hình điện thoại.

Nếu người dùng đang mở Facebook, chúng sẽ hiển thị một trình duyệt web đè lên ứng dụng Facebook chính thống và tải trang đăng nhập Facebook giả. Khi người dùng nhập thông tin đăng nhập lên trang giả mạo, chúng sẽ lưu dữ liệu và gửi về máy chủ từ xa dùng tên miền airshop.pw.

Evina đã báo cáo 25 ứng dụng lên Google vào cuối tháng 5. Ứng dụng bị gỡ bỏ đầu tháng 6 sau khi xác minh. Một số có mặt trên Play Store hơn 1 năm. Khi xóa ứng dụng, Google cũng vô hiệu hóa hoạt động của chúng trên thiết bị người dùng và thông báo cho họ qua dịch vụ Play Protect nằm trong Play Store.

Dưới đây là danh sách 25 ứng dụng Android chuyên đánh cắp thông tin đăng nhập Facebook:

Nguồn: Evina

Du Lam (Theo ZDN)

Ấn Độ cấm cửa 59 ứng dụng Trung Quốc

TikTok, Weibo, UC Browser nằm trong số 59 ứng dụng Trung Quốc bị Ấn Độ cấm hoạt động để bảo vệ chủ quyền không gian mạng.  

Xem thêm những hình ảnh làng sao mới nhất trên VietNamNet. 

Vua chúa Việt và những điều chưa biếtlà cuốn sách tập hợp những bài viết / câu chuyện thú vị về các vị vua chúa Việt Nam của nhà báo Lê Tiên Long - một người có niềm đam mê đọc sách lịch sử.

Nhiều câu chuyện thú vị chưa được khai thác

Đam mê này của tác giả sách bắt nguồn từ hồi còn học lớp 1, khi anh khám phá ra tủ sách của ông ngoại với rất nhiều sách sử, hoặc giai thoại lịch sử.

Từ việc say sưa đọc những cuốn sách này, nhất là câu chuyện về đời sống các vị vua triều Nguyễn, tác giả đã tìm tòi các câu chuyện tương tự từ nhiều nguồn / kênh khác nhau (sách sử, giai thoại, tư liệu xưa…).

Và trong quá trình tìm tòi này, Lê Tiên Long đã phát hiện ra lịch sử nước ta còn rất nhiều câu chuyện thú vị về các vị vua chúa, còn nằm rải rác ở nhiều nhân vật, thời đại, hay ở những cuốn sách khác nhau, nhưng chưa được báo chí, sách vở khai thác và độc giả biết tới.

Mặt khác, qua quá trình này, tác giả sách còn thấy có không ít câu chuyện, những tư liệu lịch sử ghi lại hành trạng của một số ít các vua (không phản ánh toàn bộ các vị vua trong lịch sử nước ta) cũng có thể khiến đời sau không nắm được trọn vẹn chi tiết lịch sử nước nhà.

Chính vì vậy, Lê Tiên Long đã chắt lọc tư liệu, đối chiếu thông tin, viết và tập hợp các câu chuyện này thành cuốn Vua chúa Việt và những điều chưa biết, với mong muốn nó sẽ trở thành một tài liệu tham khảo, một món ăn nuôi dưỡng niềm yêu thích lịch sử, niềm tự hào dân tộc cho những người yêu lịch sử.

Cảnh triều đình Nhà Lê Trung hưng (1684-1685). Nguồn: Samuel Baron, sáchMô tả vương quốc Đàng Ngoài.

Đời sống của vua chúa và muôn chuyện ở chốn cung đình

Vua chúa Việt và những điều chưa biết gồm 38 bài viết, nội dung được tác giả nhóm thành ba chủ đề chính (3 phần) gồm: Việc quốc gia đại sự; Đời sống riêng của vua chúa; Muôn chuyện ngoài cung đình.

Qua từng phần sách, độc giả có dịp tìm hiểu nhiều mặt hoạt động của triều đình trung ương xưa, từ nghi lễ, nghi thức cung đình, việc tuyển chọn, bổ nhiệm người tài, cho đến việc xử lý các công việc triều chính khác nhau của mỗi vị vua.

Bạn đọc cũng được khám phá những quy định cách xưng hô của vua (qua các triều đại) cũng rất khác nhau. Xưa, bề tôi thường gọi vua là “Bệ hạ”, còn vua xưng là “Trẫm”, nhưng thời Lý Thánh Tông, vua ban chiếu xuống cho các quan khi có việc ở trước mặt vua thì gọi vua là “Triều đình”. Còn vua Trần Thái Tông lại xuống chiếu cho thiên hạ gọi mình là “Quốc gia”.

Bạn đọc cũng có dịp khám phá quy định trang phục, lễ nhạc khi vua thiết triều ra sao? Vua đi lại bằng xe gì, phương tiện nào được vua sử dụng nhiều nhất: Voi, ngựa hay thuyền?

Ví dụ theo quy chế thời phong kiến đại giá của vua khi xuất hành gồm 5 thứ xe (ngũ lộ): ngọc lộ, kim lộ, tượng lộ, cách lộ, mộc lộ. Thời Lê sơ đại giá của vua gồm 5 thứ xe, về sau dần bỏ đi. Thời Lê Trung hưng, các vua chúa đi đâu chỉ dùng kiệu kim long (chạm rồng dát vàng) và kiệu kim quy (chạm rùa vàng), chứ không ngồi xe.

Thời Gia Long, các xe của vua chỉ có 4 chiếc, 1 chiếc ngọc lộ, 1 chiếc kim lộ và 2 chiếc kim bảo dư. Sang thời Minh Mạng quy chế “ngũ lộ” dành riêng cho nhà vua được khôi phục trở lại.

Hay bạn đọc được khám phá chuyện vua tuyển dụng nhân tài, xử lý công việc triều chính như thế nào, quan điểm của các vị vua về phong thủy, hay vua chúa nước ta xây hành cung thế nào, rồi cả việc bảo vệ an toàn của vua...

Nhà báo Lê Tiên Long. Ảnh: FBNV.

Nói về chuyện tuyển chọn người tài dưới thời phong kiến, các vua thường bổ nhiệm người thân cận, hoặc tuyển chọn người tài qua khoa cử, hoặc bổ nhiệm qua tiến cử của đại thần. Tuy nhiên cũng có những trường hợp đặc biệt được vua “bổ nhiệm thần tốc” vì nhận thấy tài năng vượt trội của bề tôi.

Trường hợp của Đoàn Nhữ Hài là một ví dụ. Ông không phải là người thân cận, nhưng nhờ kiến thức vững chắc chỉ qua tự học, không qua khoa cử, chưa trải kinh nghiệm quan trường, nhưng ông vẫn được vua Trần Anh Tông tin dùng.

Bên cạnh những chuyện có tính “Quốc gia đại sự”, bạn đọc còn được khám phá những khía cạnh khác nhau về đời sống rất riêng tư của các vị vua, từ dung nhan các vị vua, vua ăn tết, vua ngủ, chuyện ăn uống của vua, vua trổ tài xem tướng, vua rèn luyện thân thể như thế nào...

Ví dụ, nói về dung mạo của các vị vua chúa Việt xưa, dân thường tuyệt đối không được phép nhìn mặt vua. Khi xa giá của vua đi ra ngoài, dân chúng đều phải quỳ rạp bên đường, đầu cúi sát đất, ai dám ngẩng đầu lên nhìn “long nhan” đều bị khép vào trọng tội khi quân, phạm thượng.

Tuy nhiên, sau khi các vị vua Việt băng hà, triều đình vẫn vẽ tranh đúc tượng để thờ. Tiếc rằng, do những biến thiên lịch sử, hầu hết tranh tượng thờ này đều không còn.

Ở triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam, gần nhất là triều Nguyễn, người ta cũng khó thấy được dung nhan các vua, cho đến khi người Pháp sang ghi lại chân dung các vua bằng ảnh chụp (từ vua Đồng Khánh trở đi). Trước đó, đời sau chỉ hình dung diện mạo các vua đầu triều Nguyễn qua nét vẽ của các họa sĩ người Pháp.

Liên quan đến việc miêu tả dung nhan của các vua, tác giả cũng cho biết những vị vua nào được sử sách mô tả (mang tính ước lệ) là “mặt rồng”, “dáng rồng”, “dáng vẻ thiên tử”, “thần thái nghiêm trang”, vua nào được sứ thần nước ngoài khen là.... đẹp trai.

Cũng trong cuốn sách, tác giả sẽ cùng độc giả giải đáp những thắc mắc như vua ăn gì khi đi đánh trận? Vua uống rượu ra sao, những vua nào mê rượu? Lúc còn trẻ vua phải học hành thế nào? Những vị vua Việt nào mắc bệnh lạ, đó là loại bệnh gì?....

Sách cũng đề cập những câu chuyện mà đến nay vẫn mang tính thời sự như các vị vua nước ta xưa chống tham nhũng thể nào? Các vị vua dùng cách nào để ngăn nhân dân đánh bạc, khi có dịch bệnh lan truyền vua chỉ đạo xử lý thế nào?

Tóm lại, với việc khai thác những câu chuyện về vua chúa ít được biết tới, nằm rải rác, chưa được tổng hợp, sách Vua chúa Việt và những điều chưa biết không chỉ kể những câu chuyện hấp dẫn, thú vị, mà còn giúp chúng ta biết thêm các khía cạnh khác nhau của lịch sử nước nhà.

Sách cũng là một tư liệu tham khảo hữu ích cho những ai quan tâm đến chủ đề cuộc sống, sinh hoạt của vua chúa Việt Nam mà sách vở ngày nay chưa khai thác nhiều.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.