Cả 2 cuốn sách được Tôn Thất Bình biên soạn dựa trên những tư liệu của các tác giả người Pháp và các công trình nghiên cứu, tìm hiểu đáng tin cậy của các tác giả Việt Nam.

Tử Cấm Thành Huế thời Pháp thuộc. Ảnh tư liệu.

Những điều cấm kỵ với cung phi

Theo sách Đời sống trong cung đình triều Nguyễn, cung phi thời nhà Nguyễn phải kiêng nhiều thứ. Trong sinh hoạt hàng ngày, họ tuyệt đối không được nói chữ xấu, gở, thô tục như đui, què, phong, hủi, máu me, chết…

Khi vua đau ốm phải gọi là “se”, "siết", "vi dạng"; vua thức dậy gọi là "tánh", vua đi chơi là "ngự dạo", vua chết là "băng hà". Ngoài ra, vô số chữ húy phải kiêng kỵ, nếu lỡ gọi nhầm sẽ mắc tội, nhất là phải kiêng tên vua, hoàng hậu, gia đình hoàng tộc…

Cung nhân phải học thuộc lòng những điều đó để tránh tai họa. Thông thường, khoảng 6 tháng đầu khi vào Đại Nội, các cung phi không dám nói nhiều vì sợ lỡ lời. Họ cũng phải tập luyện để giọng nói nhẹ nhàng hơn.

Trang phục phải theo đúng nghi thức. Không được mặc đồ đen tang tóc, màu trắng chỉ được dùng làm đồ lót, màu vàng dành cho vua. Cung tần, mỹ nữ thường dùng màu đỏ và lục. Tóc phải rẽ giữa, bịt khăn vàng, móng tay để dài, nhuộm răng đen.

Nam Phương Hoàng hậu là người duy nhất được mặc phẩm phục màu vàng cam, tương tự màu vàng, vốn chỉ để dành riêng cho các bậc đế vương.

Nam Phương Hoàng hậu ngày trẻ.

Kể từ ngày bước chân vào cung cấm, cung phi xem như đã tách hẳn với cuộc sống bên ngoài. Họ không được phép về thăm gia đình, trừ khi cha mẹ ốm nặng.

Cha mẹ cũng hiếm khi được vào thăm con, nếu có, chỉ đứng ngoài rèm nói chuyện, không gặp trực tiếp.

Trong những ngày đại lễ, nếu triều đình tổ chức diễn tuồng, cung phi có thể được xem nhưng phải ngồi sau bức mành, người ở ngoài không thể thấy dung nhan của họ.

Những cung phi lớn tuổi, không còn ham thích các trò chơi giải trí, chán cảnh phồn hoa, có thể nghe tiếng tụng kinh, gõ mõ trong ngôi chùa ở cung Diên Thọ.

Một số trường hợp, khi vua qua đời, các bà hoàng phải chuyển tới sống ở lăng vua để trông nom, nhiều năm sau mới được trở về hậu cung.

Ghen tuông, đố kỵ là chuyện thường ngày

Theo sách Đời sống trong cung đình triều Nguyễn, bắt đầu từ thời Minh Mạng, vua chia thành 9 bậc phi tần gồm: Nhất giai phi, Nhị giai phi, Tam giai nhân, Tứ giai nhân, Ngũ tiếp dư, Lục tiếp dư, Thất giai quý nhân, Bát giai mỹ nhân, Cửu giai tài nhân.

Ân phi Hồ Thị Chỉ vợ vua Khải Định. Ảnh tư liệu.

Dưới tài nhân là Tài nhân vị thập giai gồm những người đang chờ để được tuyển làm tài nhân, kế dưới nữa là Cung nga thể nữ.

Hoàng quý phi là người đứng đầu các bà phi, tức vợ chính của vua, được hưởng nhiều đặc quyền nhất.

Còn theo sách Chín đời chúa, mười ba đời vua triều Nguyễn của tác giả Lưỡng Kim Thành (NXB Thế giới, năm 2017), đa số cung tần, mỹ nữ trong hoàng cung triều Nguyễn đều là con quan đại thần được tiến cung.

Viên quan nào có phẩm trật cao, con gái khi vào cung sẽ được ban phẩm trật cao và ngược lại.

Hoàng quý phi ở cung Khôn Thái, những bà phi khác ở điện Trịnh Minh. Các bà Tân ở viện Đoan Huy. Những bà Tiếp dư ở viện Thuận Huy. Các bà khác ở điện Đoan Trang, Đoan Hòa, Đoàn Thuận, Đoan Tường.

Vua có hàng trăm cung tần, mỹ nữ. Những cung phi mới được tuyển vào, mâu thuẫn chưa gay gắt. Những bà đã vào cung lâu năm, việc ghen tuông, đố kỵ là chuyện thường ngày. Trong những lần như vậy, Hoàng quý phi thường nhận được sự thiên vị của vua.

Theo sách Đời sống trong cung đình triều Nguyễn, do cuộc sống chỉ quanh quẩn trong thành, các bà phi dễ bị đau ốm, ức chế, thường hay sinh sự với nhau.

Những người phụ nữ trông coi lăng Thiệu Trị.

Cả đời không nhìn thấy mặt vua

Tác giả Tôn Thất Bình của sách Đời sống trong cung đình triều Nguyễn cho biết trong Tử Cấm thành có gần 50 công trình lớn nhỏ. Tam cung, lục viện là nơi ở của các phi, tần, mỹ nữ, nơi được xem là thế giới “riêng biệt” của nhà vua.

Dưới triều Nguyễn, đời sống của các cung phi chủ yếu diễn ra trong Tử Cấm Thành, nơi sinh hoạt của các vua và hoàng gia.

Khu vực này bị ngăn cách hoàn toàn với thế giới bên ngoài bởi bức tường gạch cao 3,5 m. Dù tương đối nhàn hạ, no đủ, đời sống của họ rất gò bó, phải kiêng cữ đủ thứ và chỉ biết phục vụ người đàn ông duy nhất là vua, không được đụng chạm tới ai khác cho đến khi qua đời.

Ngay cả khi mắc bệnh nặng, ngự y trong cung đến thăm khám, bốc thuốc, cũng không được tiếp xúc làn da của các bà hoàng. Khi họ bắt mạch, thái giám sẽ đứng bên cạnh để canh. Ngự y phải đặt một mảnh lụa mỏng lên tay của cung phi để bắt mạch.

Ngự y cũng không được nhìn, hỏi thăm bệnh nhân nên rất khó xác định bệnh tình để đưa ra cách chữa trị hợp lý. Đó cũng là một trong những nguyên nhân khiến các cung phi thường mắc bệnh, qua đời sớm.

Cửa chính vào Tử Cấm Thành của hoàng cung Huế, tấm biển phía trên đề là Càn Thành Cung. Bị phá hủy năm 1947.

'Lá thư đánh ghen' 66 chữ Nam Phương Hoàng hậu gửi tình nhân của chồng

Dù đau khổ vì chồng trăng hoa, Nam Phương không một lời oán thán, bà chọn gửi lời cảm ơn. Chỉ vài lời dung dị, tinh tế nhưng cũng đủ khiến cho "người thứ ba" hiểu vị trí của mình.

Không cần đâu xa mà nói ngay đứa cháu gái ruột, con anh trai tôi. Năm nay lên lớp 10, học rất giỏi nhưng không ưa nổi. Cả năm bố mẹ cho về thăm ông bà nội một lần. Cháu không biết chào hỏi ai, cắm mặt vào cái điện thoại, không biết làm việc gì, ăn xong lại điện thoại. Nhờ mua hay làm gì hộ chú thì cũng khù khờ. Chẳng hiểu bố mẹ tự hào gì khi con mình giao tiếp và kỹ năng sống kém như thế? Tự hào về mỗi học giỏi thì có lẽ bố mẹ cháu quá sai lầm, góp ý thì bỏ ngoài tai.

Nghi Đăng

Thậm chí ở Việt Nam tôi còn thấy có nhiều đứa trẻ học cũng không giỏi, chỉ làng nhàng thôi nhưng cha mẹ cưng chiều hết mực. Mặc dù chưa đến nỗi như thần đồng nhưng những công việc như bếp núc, giặt giũ... đều không thể tự làm. Tôi nghe chị họ kể cách đây nhiều năm chị có đi cắm trại với một hội đoàn toàn bạn trẻ. Trong đó có một cô gái đang học cấp 3, mẹ phải đi theo để lo cho. Đi chơi mà dép bị dính sình mẹ cũng phải cúi xuống rửa cho. Đến bữa mẹ cũng phải lựa thứ nào ăn được, không ăn được. Sau này nghe nói cô bé đó được cho đi du học Australia, mẹ cũng phải sang cùng chứ không thể tự lo những thứ cơ bản để sống tự lập. Cho nên tôi thấy thà con mình học hành bình thường, miễn là biết làm những thử đơn giản để tự lo cho bản thân chứ đừng phải lệ thuộc vào ai.

An Do

Giờ cũng có một số bà mẹ như thế, cưng chiều con hết mực. Học đến lớp 7 rồi mà mẹ thì chăm chăm đút cơm, con thì mắt dán vào máy tính không thèm mở miệng. Mỗi lần nó mở miệng ra ăn cơm là giống như ban phát ơn cho mẹ, tôi nhìn mà ngán ngẩm. Tôi có góp ý còn bị nói lại là "sau này có con, em có khi còn hơn chị đấy".

Vicky Nguyen

Tôi từng chứng kiến cậu em họ cũng được bố mẹ nuông chiều như trong bài viết (chắc hơn được cái biết tự tắm giặt, vệ sinh cá nhân). Rồi đến lúc buộc phải tách ra tự lập thì không làm được rồi sinh ra bị trầm cảm. Đến bây giờ em tôi vẫn phải sống phụ thuộc bố mẹ vì tách ở riêng là bệnh nặng không tự lập được.

Son son

Bố mẹ chiều con là đương nhiên. Nhưng biến con thành một đứa trẻ to xác thì lỗi của bố mẹ rồi. Bạn mình học chuyên toán Sư phạm 1, sau đó đi du học Mỹ và Anh về, đến bây giờ gội đầu xong vẫn phải mẹ sấy tóc, kỹ năng sống gần như số 0.

Anh Linh

>>Chia sẻ bài viết của bạn cho trang Ý kiến tại đây.

Lê Phạmtổng hợp

Sau buổi đi chơi, cô gái đòi vào khách sạn nghỉ ngơi. Tuy nhiên, Đức Quang ngượng ngùng cho rằng, anh sợ việc ngủ chung sẽ gây nên chuyện không hay.

Video: Cặp đôi chia sẻ về bản thân

Sinh ra trong gia đình có bố mẹ làm kinh doanh, Thư chưa từng nghĩ sẽ theo học ngành Luật vì rất nhút nhát, ngại giao tiếp, sợ đám đông. Đam mê của Thư là ngôn ngữ và văn hoá Hàn Quốc. Vì vậy, cô từng mong muốn vào ngành Ngôn ngữ Hàn hoặc Hàn Quốc học.

Tuy nhiên, khi đợt xét tuyển đại học chỉ còn vài ngày để thay đổi nguyện vọng, Thư quyết định "bẻ lái", lựa chọn Trường ĐH Luật TPHCM theo gợi ý của một người thân. Quyết định hơi vội vàng nhưng đến hiện tại, Thư cảm thấy lựa chọn này là đúng đắn.

Trúng tuyển vào trường, Thư theo học chương trình đào tạo chất lượng cao tăng cường tiếng Pháp. Đây lại là quyết định mạo hiểm bởi ở thời điểm đó, cô không biết bất kỳ từ tiếng Pháp nào. 

“Tôi biết rằng nếu học không tốt tiếng Pháp, kết quả học tập chung sẽ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, tôi quyết tâm chinh phục thứ tiếng khá khó học này" - Thư nói.

Thời gian đầu đại học, Thư gặp khá nhiều khó khăn: môi trường lạ lẫm, một ngôn ngữ mới toanh với bản thân, dịch Covid-19 nên phải học online. Bên cạnh việc học kiến thức, Thư trang bị kỹ càng ngoại ngữ từ cơ bản đến nâng cao, tiếng Pháp pháp lý để phục vụ các môn học.

Với sự quan tâm của giảng viên cùng nỗ lực bản thân, cô hoàn thành tốt các môn học được giảng dạy bằng tiếng Pháp, đồng thời bảo vệ thành công khóa luận tốt nghiệp cũng được thực hiện bằng tiếng Pháp với số điểm 9,75. 

“Tôi nghĩ rằng, bên cạnh tiếng Anh thì việc học thêm một ngôn ngữ khác cũng là trải nghiệm thú vị. Điều này sẽ giúp chúng ta đo lường được giới hạn bản thân, đem lại nhiều cơ hội trong bối cảnh hội nhập” - Thư chia sẻ.

Thư cũng nói rằng kinh nghiệm học của cô là xem trước tài liệu ở nhà, tập trung nghe giảng khi lên lớp. Ngoài ra, cô học phương pháp từ các cựu sinh viên là ôn tập bao quát nội dung để nắm vững kiến thức cơ bản, sau đó tìm các vấn đề khúc mắc.

"Hiểu bản chất, lý giải được nguyên nhân của một vấn đề pháp lý sẽ tốt hơn học thuộc lòng một điều luật" - Thư khẳng định. 

Hiện tại, Anh Thư vẫn tiếp tục trau dồi tiếng Pháp để tìm cho mình cơ hội cùng với nghề luật. Cô cũng định hướng tiếp tục học cao học và hy vọng sẽ ở lại trường công tác.

“Tôi từng rất rụt rè, chỉ muốn thu mình lại vì xung quanh có rất nhiều bạn tự tin, sôi nổi. Tuy nhiên, sau đó tôi ý thức rằng bản thân cần thay đổi để thoát vùng an toàn và tốt hơn mỗi ngày. Tới nay, tôi cảm thấy hài lòng với những gì đạt được trong thời gian học tập vừa qua” - tân thủ khoa đầu ra bày tỏ.

Đang chăn bò, nam sinh xúc động nhận giấy trúng tuyển đại học top đầu