Không chỉ nắng nóng đỉnh điểm, trong hôm nay, chỉ số tia cực tím (tia UV) tại Hà Nội cũng lên mức 11, là mức kịch khung trong thang UV, cực kỳ nguy hiểm.

Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia cũng đã phải phát đi một bản tin cảnh báo nắng nóng đặc biệt, nhấn mạnh nắng nóng tại Bắc Bộ, Trung Bộ gây tình trạng mất nước, kiệt sức, đột quỵ do sốc nhiệt đối với cơ thể người khi tiếp xúc lâu với nền nhiệt độ cao. Đồng thời cơ quan này cảnh báo, chỉ số tia UV cao trong đợt nắng nóng này gây hại cao với sức khoẻ khi tiếp xúc trực tiếp dưới ánh nắng.

Theo cơ quan bảo vệ môi trường của Mỹ (EPA), chỉ số tia UV được chia làm 3 mức, mức 0-2 là thấp, từ 3-7 đã cần có các biện pháp chống nắng, và từ 8-11+ là mức gây tổn thương cho da. Mức 8-10 đã gây bỏng da trong khoảng 25 phút đi ngoài nắng nếu không được bảo vệ.

Nếu chỉ số tia UV từ mức 11 trở lên, rất nguy hiểm, nếu da và mắt không được bảo vệ, có thể bị bỏng trong vòng vài phút nếu không khi đi ngoài trời nắng.

Chỉ số tia cực tím hay chỉ số UV là phép đo tiêu chuẩn quốc tế về độ mạnh của bức xạ cực tím từ mặt trời. Đây là loại tia vô hình, gồm 3 loại tia là UVA, UVB và UVC.

Trong đó, ia UVC có khả năng gây ung thư cao nhất nhưng bị tầng ozone hấp thụ và phản xạ nên không đến được mặt đất. Tuy nhiên hiện tại có nhiều nơi, tầng ozone bị thủng hoặc mỏng thì nguy cơ từ UVC là rất lớn. 99% các loại kem chống nắng không có tác dụng chống UVC.

2 ngày 18-19, chỉ số UV tại Hà Nội đều đạt mức 11

Tia UVB, chiếm 5%, tác động vào lớp biểu bì (lớp da ngoài cùng), là tác nhân chính gây cháy nắng, đen da, bỏng rát và có thể dẫn đến ung thư da. UVB có cường độ cao nhất từ 10h đến 14h trong ngày, và mạnh nhất vào mùa hè. UVB không xuyên qua được kính nhưng có thể phản xạ qua kính và mặt nước.

Tia UVA (chiếm 95% bức xạ tia cực tím) xuất hiện quanh năm, là loại tia yếu hơn tia UVB nhưng có thể đi sâu vào trong da, xuyên qua nhiều loại kính và quần áo, gây phá huỷ collagen dưới da, là thủ phạm gây lão hoá da, thường gây nám, vết nhăn.

Để bảo vệ sức khỏe khỏi tác hại của tia cực tím, EPA khuyến cáo cộng đồng không ra đường từ 10h sáng đến 16h chiều bởi đây là thời điểm tia UV mạnh nhất.

Nếu ở ngoài đường, tìm chỗ có bóng mát, có các biện pháp bảo vệ gồm mũ rộng vành, găng tay, khẩu trang, kính râm chống tia UV, quần áo dày.

Bôi nhiều kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên, sau mỗi 2 tiếng, kể cả trong ngày có nhiều mây hoặc sau khi bơi xong.

Mặc dù số SPF càng cao thì càng bảo vệ được người sử dụng, nhưng rất ít người biết rằng sự khác biệt giữa những chỉ số này là rất nhỏ: SPF 15 ngăn chặn được khoảng 92% tia UVB trong khi SPF 50, đắt hơn nhiều, cũng chỉ ngăn chặn được khoảng 98% tia UVB. Hoặc SPF 30 nhưng nếu không bôi đủ lượng thì khả năng chống nắng cũng chỉ giống như kem chống nắng SPF 10.

EPA cũng cảnh cáo trong những ngày có chỉ số UV cao, người dân nên tránh những nơi có bề mặt sáng như cát, nước, bê tông... vì các bề mặt này phản xạ tia UV, từ đó làm tăng phơi nhiễm.

UVA có thể xuyên qua lớp quần áo mỏng, các cửa kiếng, nên tốt nhất các bạn chọn lựa các loại kem dưỡng da có SPF và PA cao hoặc dùng các loại kem chống nắng.

Các nghiên cứu điều tra đã cho thấy tỷ lệ thiếu kẽm ở trẻ em Việt Nam đang ở mức rất cao so với ngưỡng phân loại của Nhóm tư vấn quốc tế về kẽm (IZINC). Tỷ lệ thiếu kẽm dựa vào nồng độ kẽm huyết thanh thấp dao động trong khoảng 25-80% tuỳ theo địa phương và nhóm tuổi nghiên cứu. Nghiên cứu trên 1.526 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở 19 tỉnh của Việt Nam năm 2010 cho thấy tỷ lệ thiếu kẽm ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là 67,2%. Kết quả nghiên cứu ở 521 phụ nữ có thai và 947 trẻ em dưới 5 tuổi tại một số tỉnh khó khăn của Việt Nam năm 2009 cho thấy, tỷ lệ thiếu kẽm ở phụ nữ có thai là 90%, trẻ em dưới 5 tuổi là 81,2%.

Theo cách ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (năm 2000), ở những vùng có tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi trên 20% được coi là thiếu kẽm có vấn đề ý nghĩa sức khoẻ cộng đồng. Năm 2012, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi bình quân ở trẻ em Việt Nam dưới 5 tuổi là 26,7%.

Bổ sung kẽm đúng cách

Nhu cầu kẽm ở trẻ dưới 1 tuổi vào khoảng 5m/ngày, ở trẻ 1-10 tuổi khoảng 10mg/ngày, phụ nữ mang thai cần 15mg/ngày, cho con bú 6 tháng đầu cần 19mg và cho con bú lúc 6-12 tháng cần 16mg kẽm mỗi ngày.

Các mẹ có thể bố sung kẽm cho con thông qua thức ăn. Thức ăn nhiều kẽm là tôm đồng, lươn, hàu, sò, gan lợn, sữa, thịt bò, lòng đỏ trứng, cá, đậu nành, các hạt có dầu (hạnh nhân, hạt điều, đậu phộng..). Với trẻ nhũ nhi, để có đủ kẽm, nên cố gắng cho bú mẹ vì kẽm trong sữa mẹ dễ hấp thu hơn nhiều so với sữa bò. Lượng kẽm trong sữa mẹ ở tháng đầu tiên là cao nhất (2-3 mg/lít), sau 3 tháng thì giảm dần còn 0,9mg/l. Lượng kẽm mà người mẹ mất qua sữa trong 3 tháng đầu ước tính khoảng 1,4 mg/ngày. Do đó, người mẹ cần ăn nhiều thực phẩm giàu kẽm để có đủ cho cả hai mẹ con.

Bên cạnh đó, với trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng, ăn không ngon miệng, kém hấp thu, có thể cho trẻ dùng các sản phẩm bổ sung kẽm tuy nhiên nên lưu ý một số điểm sau:

- Canxi làm tăng bài tiết kẽm do đó làm giảm tỷ lệ hấp thu kẽm, không nên uống cùng lúc với kẽm.

- Bên cạnh đó, sắt vô cơ và kẽm cũng ức chế sự hấp thu của nhau do đó nếu trẻ cần bổ sung sắt thì nên uống cách nhau 2-4 tiếng.

- Để tăng hấp thu kẽm nên bổ sung cùng thức ăn giàu vitamin C

- Bổ sung kẽm nên đúng và đủ liều theo chỉ định của nhà sản xuất hoặc bác sỹ điều trị

Ngọc Minh