HLV Văn Thị Thanh tự tin đánh bại đối thủ Trung Quốc, Philippines

Mobiistar từng có tham vọng phổ cập smartphone giá rẻ cho mọi gia đình Việt. Ảnh: Duy Tín.

Khi đó, Mobiistar không hẳn cô đơn. Bkav của ông Nguyễn Tử Quảng đã ra mắt điện thoại Bphone từ 2015 và đến 2017 tiếp tục làm điều đó giữa những ồn ào tranh cãi. Từ "nhất thế giới", "thật không thể tin nổi", Bphone được đi kèm slogan "chất".

Asanzo, một thương hiệu non trẻ khi đó, đang thắng trong mảng điện tử tiêu dùng nhờ thị phần ở nông thôn, cũng nhanh chóng nhập cuộc chơi di động, tham vọng kiếm lời từ nhóm smartphone dưới 3 triệu đồng.

Cuộc chơi sớm nở tối tàn

Bức tranh di động của 2017 nhanh chóng đổi màu qua từng năm. 2018, Bkav vẫn ra điện thoại mới dù CEO Nguyễn Tử Quảng thừa nhận "một thời gian dài bị trầm cảm" vì đọc những bình luận, bài viết trên mạng xã hội.

Bphone 3 trang bị nhiều công nghệ mới và ra mắt trong sự kiện hoành tráng ở Hà Nội, nhưng đó chưa đủ để sản phẩm này có mặt trong thống kê thị phần của GfK và IDC.

Bphone 3 có nhiều tiến bộ sau thời gian dài nhận "gạch đá", nhưng chưa tạo được cú hích trên thị trường.

Mobiistar của cuối năm 2018 đi tìm một cơ hội khác. Thương hiệu này rời bỏ thị trường Việt Nam và chuyển hướng hoàn toàn sang Ấn Độ, nơi có dân số đông hơn và còn cơ hội cho smartphone giá rẻ.

CEO Ngô Nguyên Kha bỏ ngỏ khả năng quay lại Việt Nam trước mọi câu hỏi từ báo chí. Thực tế đã cho thấy câu trả lời. Hãng di động từng một thời ôm khao khát mang điện thoại Việt vào mọi gia đình Việt, nay đã chuyển sang tìm cách phổ cập di động cho người Ấn.

Chưa có thống kê doanh số của Mobiistar ở thị trường 1,3 tỷ dân, và ông Kha cũng không tiết lộ con số cụ thể.

Tương tự, Asanzo sau 2 năm "thử sức" với nhóm di động giả rẻ, cũng đã dừng bước và không hẹn ngày tái ngộ. CEO Phạm Văn Tam cho biết công ty tập trung vào thế mạnh lõi là TV và đồ gia dụng.

Thất bại vì dựa quá nhiều vào bên ngoài?

"Sống tùy từng thời điểm, nhưng đường dài thì họ chịu không nổi nhiệt. Nội lực họ có gì? Họ làm được gì cho chiếc điện thoại mang tên mình ngoài xây thương hiệu và đi đặt hàng từ Trung Quốc?", ông Mai Triều Nguyên, Giám đốc hệ thống bán lẻ lâu đời ở TP.HCM, nói về cái chết từ từ của điện thoại Việt. 

"Khi anh không có nội lực, hoàn toàn dựa vào người khác, phụ thuộc vào người khác thì chuyện anh không tồn lại lâu dài là bình thường. Bkav thì vẫn chưa ai thấy nhà máy của họ hay chi tiết họ làm ra sao. Còn Vin thì đã thấy. Nhưng hiện họ vẫn phụ thuộc hoàn toàn linh kiện vào các hãng nước ngoài", ông Nguyên nói thêm.

Không nội lực, hoàn toàn dựa vào người khác thì chuyện anh không tồn lại lâu dài là bình thường

Ông Mai Triều Nguyên, Giám đốc nhà bán lẻ Mai Nguyên

Theo ông Nguyên, vấn đề còn nằm ở mức độ cạnh tranh quá khắc nghiệt của ngành di động. Những tên tuổi lớn như Samsung và Apple đã làm quá tốt và trưởng thành, chủ động các khâu và mỗi năm ra hàng loạt sản phẩm lấp đầy các phân khúc.

Asanzo, Mobiistar hay những cái tên cũ kỹ hơn như Q-Mobile, Thành Công Mobile... ban đầu có lợi thế giá rẻ và am hiểu thị hiếu nông thôn (pin lớn, chuông to, 2 SIM...).

Nhưng cuộc đổ bộ của hàng loạt thương hiệu Trung Quốc như Oppo, Honor, Huawei, Xiaomi... đã khiến điện thoại Việt khốn đốn. Các hãng này sẵn sàng đạp giá để giết chết đối thủ cạnh tranh ở giai đoạn đầu.

Không đấu lại các tên tuổi Trung Quốc ở phân khúc giá rẻ, điện thoại Việt tiến lên nhóm phổ thông và cao cấp cũng không có kết quả tốt. Bphone của Bkav là một ví dụ.

Với mức giá trên 10 triệu, "thương hiệu Việt" không đủ mạnh để thuyết phục người dùng bỏ qua các nhãn uy tín lâu năm như Samsung, Apple. Ngay cả khi được Thế Giới Di Động hỗ trợ kênh phân phối, Bphone cũng chưa có thị phần đáng kể.

Theo ông Nguyễn Dương, người sáng lập công ty Certified Customer Experience Professional, cựu giám đốc vùng của Singtel và từng làm việc tại các nhà mạng lớn ở Việt Nam, thất bại của Bphone còn đến từ việc phớt lờ định kiến từ người tiêu dùng.

"Người làm thị trường phải coi định kiến là một thực tế và xuất phát từ định kiến chính là xuất phát từ thực tế. Rồi chinh phục khách hàng dần dần bằng sản phẩm chất lượng và dịch vụ như kỳ vọng", ông Dương chia sẻ. 

Vsmart chiếm 2% thị phần

Tháng 12/2018, Vingroup ra mắt thương hiệu smartphone Vsmart với 4 mẫu di động từ giá rẻ đến tầm trung gồm Joy 1, Joy 1+, Active 1 và Active 1+. Theo số liệu của GfK, smartphone Vsmart có thị phần ở mức xấp xỉ 2% từ khi ra mắt (tháng 12/2018) đến tháng 4/2019.

Tính trung bình 4 tháng đầu năm 2019, Samsung là hãng có thị phần lớn nhất với 46,88%, Oppo đứng thứ 2 với 22,09%. Phần lớn các hãng còn loại loay hoay với thị phần 5%. Những hãng vào thị trường Việt Nam lâu ngày như Xiaomi cũng chỉ có khoảng 3,8% thị phần.

Trung bình thị phần 4 tháng đầu 2019 của các thương hiệu điện thoại có mặt ở Việt Nam theo số liệu GfK.

Đổ không ít tiền quảng bá nhưng Realme hay Huawei có lần lượt 2,45% và 5%. Hai thương hiệu xếp ngay trên Vsmart là Nokia (2,7%) và Vivo (2,3%).

2% có thể là con số mà Vsmart không hài lòng. Trong cuộc phỏng vấn với Finacial Times, CEO Trần Minh Trung của Vsmart tiết lộ tham vọng giành 30% thị phần smartphone Việt Nam, chậm nhất là vào năm 2020.

Điều đó đồng nghĩa Vsmart chỉ còn tối đa một năm rưỡi để đạt được mục tiêu. Trong lịch sử thị trường di động Việt Nam, chưa hãng sản xuất nào chứng kiến mức tăng trưởng chóng mặt như vậy. Trong khi đó, những hãng khi đặt chân vào thị trường này đặt mục tiêu top 2, top 3 nhưng rời đi sau vài năm không phải ít.

Mục tiêu chiếm 30% thị phần của Vsmart là quá tham vọng, trong bối cảnh mà các ông lớn như Samsung đã lấp đầy mọi phân khúc.

David McQueen - Giám đốc nghiên cứu hãng tư vấn công nghệ ABI Research

Ông David McQueen - Giám đốc nghiên cứu hãng tư vấn công nghệ ABI Research - cho biết mục tiêu chiếm 30% thị phần của Vsmart là quá tham vọng, trong bối cảnh mà các ông lớn như Samsung đã lấp đầy mọi phân khúc.

“Hãy nhìn những hãng như Xiaomi, Vivo lẹt đẹt ra sao dù vào thị trường nhiều năm hay các tên tuổi lớn như LG, Sony phải rời bỏ để thấy thị trường này khắc nghiệt ra sao”, cựu chuyên viên truyền thông một hãng di động lớn ở Việt Nam bình luận về mục tiêu 30% thị phần của Vsmart.

Nhiều cái tên từng đến và đi

Lời ông ông David McQueen nói là có cơ sở. Thời điểm các thương hiệu Việt còn đất sống ở Việt Nam cũng là lúc thị trường chứng kiến làn sóng đổ bộ ồ ạt của những hãng di động Trung Quốc và Ấn Độ.

Trong thời gian ngắn, Infinix, Coolpad, Intex, Lenovo, Motorola... lần lượt ra mắt các di động từ phổ thông đến tầm trung, đặt cược vào kênh phân phối thương mại điện tử thay cho hình thức đại lý truyền thống.

Chỉ sau một năm, những cái tên này rút chạy khỏi thị trường, dù chưa kịp chứng kiến cú ngã của những thương hiệu Việt. "Chúng tôi đã qua châu Phi và châu Mỹ. Thị trường ở đó còn nhiều cơ hội", Cooper Ma, trưởng nhóm marketing của Infinix, nói với Zing.vn.

Một nửa nhóm nhân sự của Ma, từng "hực hực khí thế" khai phá thị trường Việt, đã quay về Trung Quốc. Số còn lại theo chân anh đến Nam Mỹ, nơi người dân chưa sẵn lòng chi hơn 100 USD để mua điện thoại, rồi sau đó đến Bangladesh, quốc gia Nam Á nằm sát Ấn Độ.

Michelle Xu, phụ trách marketing và truyền thông cho Coolpad tại Việt Nam, trở về Bắc Kinh đầu quân cho Sharp và Tencent. Coolpad cũng chỉ còn duy trì một văn phòng nhỏ ở quận 7, TP.HCM để tiếp nhận bảo hành.

Nắm 2% thị phần ở Việt Nam, Vsmart vừa thông báo bán điện thoại ở Myanmar. Việc thương hiệu này có rời bỏ Việt Nam như Mobiistar hay không, hay đơn thuần mở rộng thị trường, chỉ có thể đợi thời gian trả lời.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại lễ khánh thành nhà máy sản xuất ô tô VinFast

Phát biểu tại lễ khánh thành nhà máy sản xuất ô tô VinFast sáng nay, 14/6, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã bày tỏ sự ngạc nhiên lớn và rất khâm phục người chỉ huy, đội ngũ xây dựng nhà máy, với những kết quả đạt được chỉ sau đúng 650 ngày kể từ khi Thủ tướng dự lễ khởi công Nhà máy ô tô Vinfast (2/9/2017 – pv).

"Sự thần tốc trong việc xây dựng Nhà máy ô tô VinFast cho thấy một khát vọng lớn và cháy bỏng ngọn lửa nhiệt huyết trong những con người đã chung tay nhất trí làm nên một dự án có thể gọi là kì tích của ngành ô tô Việt Nam cũng như trên thế giới".

Thủ tướng Chính phủ cũng cho rằng khánh thành một nhà máy không phải khánh thành một xưởng sản xuất đơn thuần mà là sự bắt đầu của những ý tưởng, những dự định, những kế hoạch, hiện thực hóa những ước mơ, là sự khởi đầu của những chuyến hành trình dài có nhiều thử thách và khám phá thú vị. "VinFast làm được điều khổng lồ vì đã dám tìm đến những người khổng lồ, đứng được trên vai của những người khổng lồ trong ngành. Những người bạn đã giúp đỡ và hợp tác với VinFast cũng là những người bạn của Việt Nam".

Thời gian qua, đã có một số ý kiến nghi ngờ về ý tưởng thực sự của VinFast, cũng như lo ngại về những rủi ro và thách thức mà VinFast có thể gặp phải khi dám dấn thân vào một ngành công nghiệp mà thế giới đã có lịch sử hơn 100 năm phát triển, một ngành có quy luật đào thải gắt gao, tính cạnh tranh khốc liệt, một ngành mà bao nhiêu năm Việt Nam nỗ lực gầy dựng vẫn chưa thực sự đậu quả. "Sự ra đời của nhà máy ô tô VinFast hôm nay đã góp phần xóa tan các nghi ngờ đó".

Thủ tướng thăm nhà máy ô tô VinFast

Sự thành công của VinFast có ý nghĩa quan trọng đối với nền kinh tế. VinFast với kế hoạch sản xuất lên đến 500.000 ô tô/năm vào năm 2025. Nếu giả sử sản lượng tiêu thụ đạt được công suất này thì doanh thu của Vingroup sẽ tăng thêm cả trăm nghìn tỷ đồng. Sự tác động lên nền kinh tế sẽ không hề nhỏ. Riêng Hải Phòng năm nay doanh thu từ VinFast là 8.000 tỷ đồng và trong năm 2020, doanh thu trên 15.000 tỷ đồng. "Chính vì vậy sự thành công của VinFast có ý nghĩa đặc biệt không chỉ đối với Vingroup mà cả đối với Việt Nam, đối với ngành công nghiệp của Việt Nam, cụ thể là công nghiệp ô tô xe máy". Cũng vì điều này, Thủ tướng cho rằng: "VinFast cũng như Vingroup cần chú ý, ý thức hơn nữa về trách nhiệm lớn lao của mình, có những chiến lược phát triển khôn ngoan, có những chiến thuật hợp lý và cẩn trọng kiểm soát hiệu quả các rủi ro kinh doanh. Điều này không chỉ có ý nghĩa với sự phát triển bền vững của VinFast mà còn đối với nền kinh tế của Việt Nam".

"Trong ngành công nghiệp ô tô, VinFast cũng mới là người lớn đi bên cạnh những gã khổng lồ sừng sỏ trong ngành. Là ngành có tính cạnh tranh rất cao và sự đào thải vẫn rất nhanh chóng, do đó doanh nghiệp cần đi lên bằng sức mạnh nội lực của mình, phải sẵn sàng gạt bỏ sự khác biệt để hợp tác kể cả những đối thủ của mình, và phải biết dựa vào những người khổng lồ thì mới có thể thành công".

Thủ tướng Chính phủ mong muốn VinFast hãy chủ động liên kết và hợp tác với các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô Việt Nam như Thaco, như Thành Công, như Toyota Việt Nam v.v… để tăng sức mạnh cộng hưởng, tất cả cùng hướng đến mục tiêu xác lập vị thế vững chắc thị trường trong nước và sớm đưa ngành công nghiệp ô tô Việt Nam tiến ra khu vực và toàn cầu.

Thủ tướng Chính phủ cũng mang đến thông điệp: Chính phủ Việt Nam luôn đồng hành và là chỗ dựa cho tất cả những nhà đầu tư có năng lực, có bản lĩnh, chuyên nghiệp, khát vọng, uy tín. “Một lần nữa tôi xin nhấn mạnh rằng Chính phủ luôn luôn lắng nghe, chia sẻ, đồng hành và ủng hộ những doanh nghiệp, những doanh nhân như vậy”.